Badania w 2 trymestrze ciąży. Jakie badania należy wykonać w drugim trymestrze?

W drugim trymestrze ciąży kobieta czuje się już zwykle znacznie lepiej. Mimo dobrego samopoczucia, przyszła mama nie powinna jednak lekceważyć badań zalecanych kobietom ciężarnym w tym okresie. Jakie badania w 2 trymestrze są konieczne, a jakie można wykonać dodatkowo?

Badania w 2 trymestrze ciąży to niezwykle istotny element oczekiwania na dziecko. Warto wiedzieć, że między 14. a 27. tygodniem ciąży pojawiają się symptomy takich zagrożeń położniczych jak cukrzyca ciążowa czy nadciśnienie indukowane ciążą, dlatego tak ważne są badania i kontrole stanu zdrowia.

Czytaj: 2. trymestr ciąży - ile trwa, kiedy się zaczyna, co się dzieje w 2. trymestrze

Spis treści:

1. Wizyty kontrolne w 2 trymestrze
2. Badania krwi w 2 trymestrze
3. Badania moczu w 2 trymestrze
4. Badania ginekologiczne w 2 trymestrze
5. Badanie USG w 2 trymestrze
6. Amniopunkcja w 2 trymestrze
7. Test potrójny - ponadstandardowe badanie

Wizyty kontrolne w 2 trymestrze

W 2 trymestrze, czyli między 14. a 27. tygodniem ciąży, Narodowy Fundusz Zdrowia refunduje trzy konsultacje u lekarza ginekologa, a więc średnio czeka cię jedna wizyta w miesiącu. NFZ szczegółowo określa, jak powinny one przebiegać.

Zawsze powinien znaleźć się czas na rozmowę o przebiegu ciąży (wywiad lekarski), zmierzenie ciśnienia krwi i masy ciała, wypisanie skierowań na niezbędne badania laboratoryjne. Także podczas każdej wizyty powinno zostać przeprowadzone badanie ginekologiczne (we wzierniku, palpacyjne).

Lekarz wykonuje też specjalistyczne badania położnicze (ocena wysokości dna macicy, wymiarów miednicy), a od  połowy 2 trymestru – bada czynność serca płodu.

Czytaj: Kalendarz ciąży tydzień po tygodniu

Kalkulator wagi w ciąży - sprawdź przyrost wagi w poszczególnych miesiącach ciąży

Badania krwi w 2 trymestrze

Czeka cię przynajmniej jedno pobranie krwi do morfologii – między 15. a 20. tygodniem ciąży; następne będzie między 27. a 32. tygodniem, może być więc już w 3 trymestrze. Warto wiedzieć, że jeśli krew ma być pobrana tylko do morfologii – nie musisz być na czczo.

Dodatkowe badania krwi muszą zrobić te przyszłe mamy, które mają krew Rh– (badanie na przeciwciała anty-Rh), a także te, które w I trymestrze miały ujemny wynik przeciwciał IgG w kierunku toksoplazmozy (muszą powtórzyć to badanie).

Między 24. a 26. tygodniem ciąży każda ciężarna musi mieć wykonany test obciążenia glukozą, czyli badanie glukozy we krwi po doustnym podaniu 75g tej substancji. Na to badanie musisz zgłosić się na czczo i być przygotowana na dłuższy pobyt w przychodni oraz aż trzykrotne pobranie krwi: przed podaniem glukozy, po godzinie od podania glukozy oraz po dwóch godzinach od podania glukozy.

Po pierwszym pobraniu krwi dostaniesz do wypicia ok. 250 ml wody, w której rozpuszczono 75 g glukozy. Napój ten trzeba wypić w ciągu 5 minut. Jest on bardzo słodki i mdły – aby poprawić jego smak, można dodać do niego kilka kropli soku z cytryny (nie wpływa to na wynik testu).

W czasie tych dwóch godzin oczekiwania na kolejne pobrania krwi nie można spacerować, bo wyniki będą niemiarodajne. Nie powinnaś też wtedy niczego jeść ani pić (poza niegazowaną wodą mineralną).

Prawidłowy poziom glukozy po godzinie od przyjęcia roztworu to mniej niż 180 mg/d l, a po dwóch godzinach – mniej niż 153 mg/d l. Jeśli taki masz wynik, na tym twoje badania się kończą. Jeżeli zaś poziomy glukozy są wyższe – to oznacza, że masz cukrzycę ciążową, i otrzymasz skierowanie do specjalistycznej poradni.

Czytaj: Badanie glukozy w ciąży - jak wygląda test glukozy?

Obowiązkowe badania w ciąży na NFZ: bezpłatne badania

Badania moczu w 2 trymestrze

Raz w miesiącu zalecane jest badanie ogólne moczu. Jego celem jest przede wszystkim wykrycie w moczu ewentualnych bakterii, ponieważ niewykryte i nieleczone zakażenie dróg moczowych może być groźne (często bywa przyczyną przedwczesnych porodów), a nie zawsze daje objawy.

Drugim ważnym powodem badania moczu jest kontrola, czy nie ma w nim białka, bo białkomocz to jeden z objawów nadciśnienia indukowanego ciążą.

Jest to bardzo niebezpieczne schorzenie (związane z gestozą inaczej zatruciem ciążowym), wymagające natychmiastowego leczenia, może bowiem doprowadzić do wewnątrzmacicznego zahamowania wzrostu płodu czy przedwczesnego oddzielenia się łożyska.

W tym miejscu warto wyjaśnić, że właśnie dlatego lekarz bada ciśnienie krwi podczas każdej wizyty, aby wykluczyć nadciśnienie indukowane ciążą.

Badania moczu obejmują także pomiar stężenia cukru. W zasadzie w moczu nie powinno być glukozy wcale, ale w ciąży czasem się to zdarza. O cukrzycy ciążowej może świadczyć występowanie cukru w kilku kolejnych analizach moczu.

Czytaj: Nadciśnienie w ciąży - przyczyny, objawy, leczenie wysokiego ciśnienia w ciąży

Badania ginekologiczne w 2 trymestrze

Przynajmniej jeden raz powinno zostać wykonane badanie cytologiczne w ciąży – powinnaś je wykonać w 1 trymestrze ciąży, ale jeśli nie miałaś go do tej pory, to teraz lekarz powinien pobrać próbkę złuszczonego nabłonka szyjki macicy do cytologii.

Badanie USG w 2 trymestrze

Według standardu opieki okołoporodowej badanie USG zwane połówkowym powinno być wykonane między 18. a 22. tygodniem ciąży. Głównym celem badania jest szczegółowa ocena anatomii płodu pod kątem występowania wad wrodzonych.

Specjalista dokładnie ogląda i ocenia budowę najważniejszych narządów. Ocenie podlegają m.in. głowa (czaszka, mózg, twarz), szyja, klatka piersiowa (żebra, płuca, serce), jama brzuszna (żołądek, jelita, nerki, pęcherz moczowy), kręgosłup, kości długie dłoni i stóp, narządy płciowe.

Poza budową płodu ocenia się jego masę, a także położenie łożyska, ilość płynu owodniowego, szyjkę macicy (diagnostyka niewydolności cieśniowo-szyjkowej).

Badanie powinno dać odpowiedzi na wiele pytań: czy dziecko rośnie harmonijnie i nie ma wad anatomicznych, czy nie ma wielowodzia lub małowodzia, czy szyjka macicy nie rozwiera się przedwcześnie. Pozwala ono wykryć większość wad rozwojowych płodu.

Czytaj: Niewydolność szyjki macicy w ciąży. Ryzyko porodu przedwczesnego

Amniopunkcja w 2 trymestrze

Jeśli masz wskazania do amniopunkcji – i zdecydujesz się na nią – najlepszym czasem do jej wykonania jest okres między 15. a 17. tygodniem ciąży (wykonana przed 14. tygodniem ciąży wiąże się z wyższym ryzykiem powikłań).

To badanie inwazyjne, polegające na pobraniu strzykawką płynu owodniowego, w którym jest materiał genetyczny płodu. Jego analiza umożliwia diagnostykę płodu w bardzo szerokim zakresie – można wykryć prawie 200 wad i nieprawidłowości.

Amniopunkcja zawsze jest poprzedzona badaniem nieinwazyjnym (USG, test PAPP-A, test potrójny) – jeśli jego wyniki są niepokojące, następnym krokiem jest konsultacja w poradni genetycznej, a dopiero potem badanie inwazyjne.

Czytaj: BADANIA PRENATALNE inwazyjne: amniopunkcja, biopsja kosmówki, kordocenteza

Test potrójny - ponadstandardowe badanie

To jedno z nieinwazyjnych badań prenatalnych, polega na ocenie we krwi matki stężenia trzech substancji: gonadotropiny, estriolu oraz alfafetoproteiny. Nieprawidłowe wartości powyższych oznaczeń, opracowane komputerowo, informują o zwiększonym ryzyku niekórych wad.

Test przeznaczony jest głównie dla kobiet, które nie zdążyły wykonać wcześniej testu PAPP-A lub jego wynik sugerowałby powtórzenie badania. Test potrójny najlepiej wykonać między 16. a 18. tygodniem ciąży.

Czułość testu w odniesieniu do zespołu Downa wynosi około 60 proc. Badanie kosztuje 300–400 zł, ale – gdy są uzasadnione wskazania – może być refundowane przez NFZ, pod warunkiem że lekarz mający umowę z NFZ wystawi na nie skierowanie.

Czytaj: Badania prenatalne z krwi: NIFTY, HARMONY... Rodzaje i cena testów

Przeczytaj e-poradnik "Cukrzyca ciążowa"

Autor: redakcja

Z poradnika dowiesz się:

• co to jest indeks glikemiczny i wymienniki węglowodanowe, i dlaczego są ważne
• ile posiłków dziennie powinna jeść mama z cukrzycą ciążową
• jak komponować poszczególne posiłki: które produkty są zalecane, a których trzeba unikać
• jakie słodycze są bezpieczne dla mamy z cukrzycą

KUP TERAZ

Kalendarz badań w ciąży – 15.-20. tydzień ciąży

Badania wykonywane w tym okresie:1. Morfologia krwi.2. Badanie ogólne moczu.

Nie lekceważ regularnych badań moczu w ciąży. Zakażenie pęcherza czasami przebiega zupełnie bezobjawowo i badanie moczu to jedyny sposób, by sprawdzić, czy nie ma w nim bakterii, które mogą być groźne, jeśli lekarz w porę nie przepisze ci antybiotyku.

Kalendarz badań w ciąży – 18.-21. tydzień ciąży

Badanie ultrasonograficzne zgodnie z rekomendacjami PTGiP.

Kalendarz badań w ciąży – 21.-26. tydzień ciąży

Badania wykonywane w tym okresie:1.    Badanie stężenia glukozy we krwi po doustnym podaniu 75 g glukozy (w 24.–26. tyg. ciąży) – dwukrotne oznaczenie stężenia glukozy: przed podaniem glukozy (na czczo) oraz po 2 godzinach od podania glukozy.2.    Badanie ogólne moczu.3.    Przeciwciała anty-Rh u kobiet z Rh (–).4.    U kobiet z ujemnym wynikiem w I trymestrze – w kierunku toksoplazmozy.