Zakrzepica żył może zagrażać tobie i dziecku. Jak ją rozpoznać w ciąży?

Zakrzepica, czyli tromboza to choroba żył, która pojawia się nie tylko u kobiet ciężarnych. Jednak to ciąża i okres połogu znacznie zwiększają ryzyko wystąpienia tej choroby. Zobacz, jakie są objawy zakrzepicy żył głębokich i jak zapobiegać tej chorobie w ciąży.

Zakrzepica żył głębokich polega na tym, że w wyniku niekorzystnych czynników w żyle powstaje skrzeplina (potocznie: zakrzep). To choroba, która często występuje w ciąży oraz po porodzie, stanowiąc poważne zagrożenie dla zdrowia matki. Jak ją wykryć wcześnie i jak zapobiegać zakrzepicy?

Spis treści

1. Czy zakrzepica może być groźna?
2. Jakie są przyczyny zakrzepicy?
3. Ciąża zwiększa ryzyko zakrzepicy
4. Zakrzepica to choroba, którą ciężko wykryć
5. Jak uchronić się przed zakrzepicą w ciąży?

Czy zakrzepica może być groźna?

Samo powstanie skrzepliny nie jest jeszcze niebezpieczne dla życia – przylega ona zwykle do ściany naczynia, utrudniając przepływ krwi, ale nie jest to śmiertelne zagrożenie.

Niestety, u niektórych chorych jej większe lub mniejsze fragmenty mogą się oderwać. Po oderwaniu się od ścianek żył (zwykle dotyczy to żył kończyn dolnych), skrzepliny docierają wraz z krwią do tętnicy płucnej, powodując zator. U części chorych może dojść wtedy do zatrzymania krążenia i oddychania, a to często oznacza natychmiastową śmierć.

Inne groźne konsekwencje zakrzepicy to: zespół pozakrzepowy (objawiający się brązowymi przebarwieniami skóry łydek), owrzodzenia podudzi i nadciśnienie płucne. Zakrzepica wraz z jej najczęstszym powikłaniem, czyli zatorem tętnicy płucnej, składa się na żylną chorobę zakrzepowo-zatorową (ŻChZZ). To obecnie trzecia pod względem częstości występowania choroba układu krążenia.

Jakie są przyczyny zakrzepicy?

Bezpośrednią przyczyną powstania skrzepliny jest utrudniony przepływ krwi z powodu długiego unieruchomienia lub choroby krwi ułatwiające jej krzepnięcie.

Do czynników sprzyjających chorobie należą:

• zabiegi operacyjne, szczególnie chirurgia ortopedyczna (złamanie szyjki kości udowej, kości udowej lub miednicy) i onkologiczna,
• rozległe urazy,
• niewydolność serca,
• niewydolność oddechowa,
• ciąża i połóg,
• doustna antykoncepcja,
• stosowanie niektórych leków hormonalnych,
• wiek powyżej 40 lat,
• przebyta zakrzepica żylna i zator tętnicy płucnej,
• żylaki,
• otyłość,
• udar mózgu,
• unieruchomienie, np. długie przebywanie w pozycji siedzącej (powyżej 6 godzin).

Ciąża zwiększa ryzyko zakrzepicy

Ryzyko powstania zakrzepów zwiększa się u kobiet w ciąży z wielu powodów, m.in. na skutek oddziaływania na żyły hormonów produkowanych przez łożysko, a także ucisku ciężarnej macicy na naczynia, którymi krew płynie z dolnej połowy ciała.

Bardziej zagrożone są ciężarne, które wcześniej długo stosowały hormonalne środki antykoncepcyjne. Ryzyko tej choroby żył zwiększają również predyspozycje genetyczne (występowanie choroby w rodzinie).

Uwaga: operacja cesarskiego cięcia też sprzyja zakrzepicy, dlatego tak ważne jest wczesne wstanie z łóżka i poruszanie się.

Zobacz również: Ból w klatce piersiowej w ciąży - przyczyny. Kiedy do lekarza?

Ciąża z COVID-19 może sprzyjać zakrzepicy - naukowcy pracują już nad profilaktyką

Zakrzepica to choroba, którą ciężko wykryć

Zakrzepica często przebiega bezobjawowo, a poza tym objawy choroby są niecharakterystyczne, to znaczy, że występują też w innych schorzeniach. Są to:

• obrzęk kończyny dolnej
• miejscowy ból w obrębie uda lub łydki
• zaczerwienienie skóry na nodze
• zwiększony obwód chorej nogi (różnica obwodów między kończyną zdrową i chorą jest większa niż 3 cm)
• nadmierne ucieplenie skóry
• ból w łydce w czasie zginania stopy.

Zator płucny mogą natomiast zapowiadać: nagły napad duszności, bóle w klatce piersiowej, przyspieszenie oddechu. Jeśli zauważysz u siebie któreś z tych objawów, szybko skontaktuj się z lekarzem i opowiedz o swych obawach.

We wczesnej diagnostyce zakrzepicy pomoże badanie ultrasonograficzne naczyń z oceną przepływów (USG duplex Doppler). Można je zrobić na własną rękę. Bardziej specjalistyczne badania wykonuje się na zalecenie lekarza.

Jak uchronić się przed zakrzepicą w ciąży?

Ryzyko zakrzepicy żylnej i zatoru tętnicy płucnej zmniejszają wszelkie działania poprawiające przepływ krwi i zapobiegające jej zastojowi. Powinnaś więc dbać o prawidłową wagę – zdrowo się odżywiać (ograniczyć zwłaszcza tłuszcze), być aktywna fizycznie, unikać długotrwałego przebywania w pozycji siedzącej, a po operacji jak najszybciej zmuszać się do ruchu.

Ciężarne o podwyższonym ryzyku wystąpienia zakrzepicy powinny nosić specjalne rajstopy oraz stosować profilaktycznie leki przeciwzakrzepowe. Leki takie (heparyny drobnocząsteczkowe) powinna otrzymać każda osoba, u której planowana jest operacja chirurgiczna – zarówno przed operacją, jak i po niej.

miesięcznik "M jak mama"