Czy późna ciąża to ryzyko? Ciąża po trzydziestce

Czy ciąża po trzydziestce to ryzyko dla przyszłej mamy i jej dziecka? Coraz częściej w ciążę, także pierwszą, zachodzą kobiety 35-letnie i starsze. Od lekarza taka przyszła mama może usłyszeć, że jest „starą pierworódką” lub "starą pierwiastką", i że jej wiek zwiększa ryzyko i może być przyczyną komplikacji. Czy naprawdę ciąża po trzydziestce może być powodem do zaniepokojenia?

Spis treści

1. Ciąża po trzydziestce: ryzyko dla dziecka?
2. Ciąża po trzydziestce: potencjalne problemy przyszłej mamy
3. Ciąża po trzydziestce: i odpowiednia opieka lekarska
4. Ciąża po trzydziestce: konsultacja genetyczna przy późnej ciąży
5. Ciąża po trzydziestce: badania prenatalne
6. Ciąża po trzydziestce: inwazyjne badania w późnej ciąży
7. Ciąża po trzydziestce: trudniejszy poród?
8. Ciąża po trzydziestce: nie tylko wiek sie liczy

Ciąża po trzydziestce: ryzyko dla dziecka?

Poźne macierzyństwo jest coraz częstszym zjawiskiem. Rozsądne kobiety, zanim zdecydują się na dziecko, chcą mieć sensowną pracę i udany związek – to zrozumiałe. A ponieważ zarówno o jedno, jak i o drugie nie jest tak łatwo, nic dziwnego, że coraz częściej efektem jest ciąża po trzydziestce, a nawet po czterdziestce. Gdy taka trzydziestokilkulatka zobaczy dwie kreski na teście ciążowym, zwykle czuje się szczęśliwa. Czym prędzej idzie do ginekologa i wtedy słyszy... że ciąża po trzydziestce jest pełna niebezpieczeństw, dziecko może być wcześniakiem, poród pewnie będzie dłuższy i trudniejszy, a w ogóle to czeka ją cesarskie cięcie. Nie mówiąc już o tym, że decydując się na ciążę po trzydziestce dziecko ma duże „szanse” na zespół Downa. To – mam nadzieję – mocno przerysowana wizja takiej wizyty, ale wielu ginekologów traktuje ciążę po 35. roku życia jak duży problem. Uczyli się bowiem z podręczników położnictwa, w których już kobieta rodząca pierwsze dziecko po 25. roku życia określana jest mianem „starej pierwiastki”! Jak więc pogodzić społeczny trend z tym, co mówią lekarze? Czy 35-letnia kobieta naprawdę musi drżeć o swoje dziecko albo zrezygnować z macierzyństwa? Co trzeba wiedzieć decydując się na ciążę po trzydziestce, jakie są realne zagrożenia w ciąży po trzydziestce?

Ciąża po trzydziestce: potencjalne problemy przyszłej mamy

Trzeba mieć świadomość podwyższonego ryzyka, bo z wiekiem każdy jest nieco mniej sprawny, mogą też pojawić się pewne problemy ze zdrowiem. Z lekarskiego punktu widzenia najczęstsze problemy związane z ciążą u kobiet w wieku 35+ to: nadciśnienie tętnicze, cukrzyca ciężarnych i przedwcześnie odklejające się łożysko. Po czterdziestce łatwiej o przypadłości występujące w ciąży, częściej występują hemoroidy, nietrzymanie moczu, bóle krzyża. Ale trzeba też pamiętać o tym, że po pierwsze – wszystkie wymienione problemy mogą wystąpić również u kobiet młodszych, a po drugie – 35 lat nie jest jakąś cezurą, po którym zagrożenie komplikacjami nagle skokowo rośnie. Ono rośnie stopniowo, z roku na rok; 35 lat to granica umowna – nie oznacza, że kobieta, która osiągnie ten wiek, nagle staje się „mało wartościowym materiałem na mamę”. Po prostu w pewnym wieku – przyjęto, że będzie to 35 lat – przyszła mama powinna mieć świadomość nieco zwiększonego ryzyka, by bardziej o siebie zadbać, zrobić więcej badań itp.

Ale przede wszystkim trzeba być dobrej myśli, bo niezależnie od wieku ogromna większość zdrowych kobiet rodzi zdrowe dzieci bez powikłań. Każda nieco starsza mama też ma na to ogromne szanse, tylko musi dobrze o siebie dbać. Warto zrobić dokładne badania, zanim jeszcze zajdziesz w ciążę – sprawdzisz w ten sposób, czy na pewno jesteś zdrowa. Każda z chorób mogących powodować komplikacje powinna być zdiagnozowana i leczona przed ciążą. Jest więc sprawą bardzo ważną, by wybrać dobrego, rzetelnego lekarza, który skieruje cię na niezbędne badania, a potem poprowadzi twoją ciążę.

Ciąża po trzydziestce: i odpowiednia opieka lekarska

Ciąża po trzydziestce powinna być pod szczególnym nadzorem lekarza – wymaga częstszych wizyt kontrolnych i dodatkowych badań. Z badań wynika, że jakość opieki przedporodowej ma istotne znaczenie dla przebiegu ciąży po trzydziestce – dobra opieka wyraźnie zmniejsza ryzyko wystąpienia powikłań. W przypadku późnej ciąży zarówno przyszła mama, jak i lekarz ginekolog powinni zachować szczególną czujność, by nie przeoczyć objawów mogących zwiastować problemy. Przypomnijmy te najczęstsze: ciąża po trzydziestce zagrożenia.

• Ciąża po trzydziestce nadciśnienie. Wysokie ciśnienie krwi w ciąży może być symptomem stanu przedrzucawkowego i tzw. zatrucia ciążowego (dawniej: gestoza). Pierwsze objawy tej choroby to obrzęki – nie tylko kostek nóg, ale całego ciała. Jeśli obrzękom, które nie ustępują po nocy, towarzyszy wysokie ciśnienie (140/90 mmHg lub więcej), należy szybko wykonać badanie na obecność białka w moczu – wynik pozytywny będzie oznaczał chorobę (obecnie określa się ją jako nadciśnienie indukowane ciążą). Wymaga ona leczenia, w przeciwnym razie może doprowadzić do przedwczesnego porodu czy zaburzeń w rozwoju płodu.

Ciąża po trzydziestce: konsultacja genetyczna przy późnej ciąży

Najbardziej chyba kobiety po 35. roku życia obawiają się tego, że urodzą dziecko z wadą chromosomalną – najczęstsza z nich to zespół Downa. Rzeczywiście, ryzyko to istotnie wzrasta wraz z wiekiem matki. Wynika ono z tego, że kobiece komórki rozrodcze (komórki jajowe) pojawiają się w jajnikach już w chwili urodzenia się dziewczynki i po upływie kilkudziesięciu lat pogarsza się ich jakość – nie wszystkie są już pełnowartościowe. Stąd u kobiet czterdziestoletnich częściej dochodzi do poronienia (kończy się tak ok. 40 proc. ciąż) i urodzenia dziecka z zespołem Downa – zdarza się to raz na sto porodów (u 35-latek raz na 335 porodów). Warto wspomnieć, że nie bez znaczenia jest także wiek ojca. Komórki, z których powstają plemniki, starzeją się tak samo jak komórki jajowe, a wraz z upływem lat są coraz dłużej narażone na szkodliwe czynniki, mogące doprowadzić do powstania w nich mutacji genów czy przemieszczeń chromosomów. Badania dowodzą, że około 25 proc. przypadków zespołu Downa powstaje na skutek zaburzeń chromosomalnych u ojca. A zwykle jest tak, że kiedy ciężarna jest starsza, to także jej partner nie należy do najmłodszych. Dlatego warto rozważyć konsultację w poradni genetycznej albo od razu poddać się testom przesiewowym.

Ciąża po trzydziestce: badania prenatalne

Za ich pomocą można wykryć występowanie u dziecka zespołu Downa i niektórych innych wad jeszcze w łonie matki. Najpierw wykonuje się badania nieinwazyjne, mające określić stopień ryzyka wystąpienia wad. Ciąża po trzydziestce badania:

• Ciąża po trzydziestce USG genetyczne – specjalistyczne badanie USG wykonane pomiędzy 11. a 14. tygodniem ciąży. Z dużą precyzją określa ryzyko wystąpienia wad genetycznych płodu (zespołu Downa, Edwardsa czy Patau).

• Ciąża po trzydziestce Badanie poziomu AFP, czyli alfafetoproteiny płodowej we krwi matki – odchylenia od normy mogą, ale nie muszą wskazywać na wadę płodu.

• Ciąża po trzydziestce Test PAPP-A. Biochemiczna analiza krwi matki (badanie po-ziomu ciążowego białka osoczowego A i wolnej beta hCG) z jednoczesnym badaniem ultrasonograficznym tzw. przezierności karkowej. Test przeprowadza się między 10. a 14. tygodniem ciąży, to najczulsze z badań nieinwazyjnych (wykrywa 90 proc.przypadków zespołu Downa).

Ciąża po trzydziestce: inwazyjne badania w późnej ciąży

Dopiero gdy te testy wykażą duże ryzyko wady wrodzonej, wykonuje się badania inwazyjne.

• Amniopunkcja – to pobranie próbki płynu owodniowego w celu zbadania kariotypu płodu. Płyn pobiera się cienką igłą przez powłoki brzuszne matki. Badanie można wykonać bezpiecznie od 15. tygodnia ciąży.

•  Biopsja trofoblastu – pobiera się i bada próbkę tkanek trofoblastu, czyli struktury, która  później przekształca się w łożysko. Badanie można wykonać już w 11. tygodniu ciąży.

• Kordocenteza – pobranie do badania próbki krwi płodu z naczyń pępowinowych; wykonuje się ją w 19.–20. tygodniu ciąży.

Wszystkie te badania są refundowane u ciężarnych w wieku 35+. Warto pamiętać, że znakomita większość dzieci, bo aż 96 proc., rodzi się całkowicie zdrowa, a pośród 4 proc. dzieci z wadami prawie połowa ma niewielkie defekty, które nie wpływają na jakość życia lub mogą być korygowane operacyjnie. Zaburzenia chromosomalne (w tym zespół Downa) stanowią tylko 0,6 proc. wszystkich wad wrodzonych.

Ciąża po trzydziestce: trudniejszy poród?

Poród wcale nie musi przebiegać trudniej. Wszystko zależy od formy fizycznej i psychicznej matki. Osłabienie mięśni i mniejsza elastyczność stawów mogą spowodować wystąpienie trudności, ale jeśli matka jest w dobrej kondycji fizycznej, a w ciąży ćwiczyła – powinna bez problemów urodzić w sposób naturalny. Zazwyczaj nie ma żadnych przeciwwskazań do porodu drogami natury, zwłaszcza jeśli nie jest to pierwsze dziecko. Często jednak cięcie cesarskie jest wykonywane na wszelki wypadek, bo obciążenie psychiczne zarówno dla rodziców, jak i dla lekarza, jest w takim wypadku większe niż zazwyczaj.

Ciąża po trzydziestce: nie tylko wiek sie liczy

Na koniec każdej nieco starszej przyszłej mamie przypominamy: wiek nie jest najważniejszy. Największy wpływ na przebieg ciąży ma ogólna kondycja fizyczna i zdrowotna. Jeśli jesteś zadbana, szczupła, wysportowana, zdrowo się odżywiasz i nie palisz papierosów – stan biologiczny twojego organizmu prawdopodobnie nie jest gorszy niż kobiety 25-letniej. I twoja ciąża też będzie zapewne przebiegać tak samo jak ciąża u kobiet znacznie młodszych od ciebie. Miejmy nadzieję, że lekarz prowadzący twoją ciążę tak to właśnie ci przedstawi. Trzeba mieć świadomość większego ryzyka, ale ono jest większe zaledwie o kilka procent.