IN VITRO: jak to się robi? Wszystko o metodzie IN VITRO
Ponieważ w metodzie in vitro do zapłodnienia, czyli połączenia jajeczka z plemnikiem, dochodzi poza organizmem kobiety, najpierw należy uzyskać męskie i żeńskie komórki płciowe. Podczas in vitro kobieta poddawana jest stymulacji hormonalnej, która ma na celu pobranie kilku do kilkunastu komórek jajowych oraz przygotowanie macicy na przyjęcie zarodków.
Spis treści
IN VITRO - krok po kroku
Podczas stymulacji jajeczkowania koniecznych jest kilka (3–5) wizyt, podczas których za pomocą USG lekarz ocenia liczbę i wielkość pęcherzyków oraz stężenie estradiolu w surowicy krwi. Gdy pęcherzyki osiągną odpowiednią dojrzałość, kobieta dostaje domięśniowo zastrzyk z hCG (gonadotropiny kosmówkowej), wyzwalający owulację. Po 32–36 godzinach od podania zastrzyku za pomocą specjalnej igły i pod kontrolą USG, wykonuje się przezpochwową punkcję jajników w celu pobrania komórek jajowych (zabieg przeprowadza się w krótkotrwałym znieczuleniu). Pobrany płyn pęcherzykowy zbierany jest do próbówek, po czym bada się go i wyszukuje komórki jajowe. Następnie umieszcza się je na płytkach lub próbówkach hodowlanych, gdzie przez okres 3–6 godzin dojrzewają w inkubatorze o temp. 37°C. Po tym czasie przeprowadza się procedurę zapłodnienia pozaustrojowego, czyli do komórek jajowych dodawane są plemniki – tzw. wspólna inkubacja trwa do 19 godzin. Zapłodnienia komórek jajowych można również dokonać metodą mikrochirurgiczną (ICSI). Wtedy do komórki jajowej za pomocą specjalnego urządzenia (mikromanipulatora) igłą wstrzykuje się jeden plemnik. Metodę tę stosuje się wtedy, gdy przyczyną niepłodności jest czynnik męski, czyli bardzo mała ilość plemników lub ich brak w nasieniu.
Następnie po 16–20 godzinach od momentu inseminacji ocenia się, czy komórki jajowe zostały zapłodnione. W drugiej, trzeciej, a czasem piątej dobie po zapłodnieniu zarodki przenosi się do jamy macicy za pomocą specjalnego cewnika. W szczególnych przypadkach (wysokie ryzyko chorób genetycznych) i tylko w nielicznych wyspecjalizowanych ośrodkach dokonuje się diagnostyki przedimplantacyjnej: z rozwij ających się in vitro zarodków pobiera się jedną lub dwie komórki, a następnie przeprowadza analizę genetyczną chromosomów lub DNA. Pozwala to na przeniesienie do jamy macicy wyłącznie zdrowych zarodków. Jeżeli kobieta ma mniej niż 35 lat, lekarz wprowadzi do macicy dwa zarodki, jeśli jest starsza – trzy. Bywa tak, że wszystkie zarodki się przyjmą i wtedy przychodzą na świat bliźnięta (18 proc.); trojaczki są dziś rzadkością. Pozostałe zarodki zamraża się w ciekłym azocie w temp. –196°C, aby móc wykorzystać je w przyszłości. Jeśli pierwszy cykl nie zakończy się sukcesem, wykorzystuje się je w następnym.
IN VITRO - oczekiwanie po zabiegu
Mniej więcej dwa tygodnie po in vitro przeniesieniu zarodków do macicy kobieta powinna zrobić test ciążowy lub zbadać stężenie hCG we krwi. Jednak pozytywny wynik nie zawsze świadczy o sukcesie zabiegu, czasem analizy biochemiczne mówią, że kobieta jest w ciąży, a pojawia się miesiączka. Przez około 2 tygodnie po zabiegu lekarze zalecają spokojny tryb życia, unikanie gorących kąpieli i przyjmowanie większej ilości płynów. Kobiety, które poddały się zapłodnieniu pozaustrojowemu, zwykle rodzą dzieci przed terminem. Dzieje się tak zwłaszcza w przypadku ciąży wielopłodowej.
IN VITRO - ryzyko powikłań
Zabieg in vitro, przeprowadzony w odpowiednio do tego przygotowanym ośrodku, niesie za sobą niskie ryzyko powikłań, zwłaszcza w stosunku do wysokiej skuteczności i szans na posiadanie potomstwa. Ale tak jak przy każdym zabiegu, także po zapłodnieniu pozaustrojowym może dojść do powikłań.
- Bardzo rzadko występuje tzw. przestymulowanie (hiperstymulacja) jajników. Jej skutkiem jest m.in. gromadzenie się płynów w jamie brzusznej oraz opłucnej, zaburzenia krzepnięcia krwi, funkcjonowania wątroby.
- Podczas zabiegu punkcji jajników może dojść do uszkodzenia jelit lub naczyń miednicy mniejszej.
- U kobiet po in vitro co najmniej dwukrotnie większe jest ryzyko ciąży pozamacicznej. Może się też zdarzyć ciąża pozamaciczna, towarzysząca ciąży prawidłowej. Wtedy konieczne bywa usunięcie jajowodu, w którym się rozwija, aby zachować ciążę wewnątrzmaciczną.
