Późna ciąża: przygotowanie, badania, ryzyko
Ciąża w okolicy czterdziestki? Dziś to już nie jest żadna sensacja. Ale późny wiek zobowiązuje przyszłą mamę do szczególnej troski o siebie.
Spis treści
- Późna ciąża: przygotowanie do ciąży
- Późna ciąża: na to zwróć uwagę
- Późna ciąża: badania prenatalne
- Późna ciąża: jaki będzie poród
Coraz więcej Polek zachodzi w ciążę – także pierwszą – dopiero po 35., a nawet 40. roku życia. I nie jest to postrzegane jako ekstrawagancja czy nawet kłopot i rzecz wstydliwa – jak to dawniej bywało. Współczesne kobiety w tym wieku czują się młode, sprawne, i gotowe do wyzwania, jakim jest ciąża. I rzeczywiście – większość z nich przechodzi ciążę całkiem normalnie i bez większych problemów, a potem rodzi silne i zdrowe dziecko. Ale decydując się na późne macierzyństwo, trzeba mieć świadomość, że wiąże się ono z pewnymi dodatkowymi zagrożeniami, związanymi z wiekiem. Oto krótki informator, czego możesz się spodziewać w późnej ciąży i co warto zrobić, by zmniejszyć ryzyko powikłań.
Późna ciąża: przygotowanie do ciąży
Ciąża jest dla organizmu kobiety zawsze sporym wyzwaniem – a tym bardziej w starszym wieku. Warto zrobić dokładne badania, zanim w nią zajdziesz – sprawdzisz w ten sposób, czy na pewno jesteś zdrowa. Każda z chorób mogących powodować komplikacje powinna być zdiagnozowana i leczona przed ciążą. Już na etapie planowania ciąży pamiętaj o suplementacji folianami. Warto zrobić ich zapasy w organizmie, bo są to związki potrzebne dziecku najbardziej przez pierwsze 28 dni ciąży – pozwalają zminimalizować ryzyko poważnych wad cewy nerwowej (bezmózgowie, wodogłowie, rozszczep kręgosłupa, przepuklina mózgowo-rdzeniowa). Sprawą bardzo ważną jest też wybór dobrego, rzetelnego lekarza, który skieruje cię na wszystkie niezbędne badania, a potem poprowadzi twoją ciążę. Z badań wynika, że wysoka jakość opieki przedporodowej wyraźnie zmniejsza ryzyko wystąpienia powikłań u kobiet ciężarnych w późnym wieku.
Późna ciąża: na to zwróć uwagę
Z medycznego punktu widzenia najczęstsze problemy związane z ciążą u kobiet w wieku 35+ to: nadciśnienie tętnicze, cukrzyca ciężarnych i przedwcześnie odklejające się łożysko. Wysokie ciśnienie krwi w ciąży może być symptomem stanu przedrzucawkowego i tzw. zatrucia ciążowego (dawniej: gestoza). Pierwsze objawy tej choroby to obrzęki – nie tylko kostek nóg, ale całego ciała. Jeśli obrzękom, które nie ustępują po nocy, towarzyszy wysokie ciśnienie (140/90 mmHg lub więcej), należy wykonać badanie na obecność białka w moczu – wynik pozytywny będzie oznaczał chorobę, obecnie określaną jako nadciśnienie indukowane ciążą. Wymaga ona leczenia, w przeciwnym razie może prowadzić do przedwczesnego porodu czy zaburzeń rozwoju płodu. Także nierozpoznana bądź źle leczona cukrzyca ciężarnych może powodować poród przedwczesny, niedojrzałość wielu narządów płodu (zwłaszcza układu oddechowego), przerost mięśnia sercowego oraz tzw. makrosomię, czyli nadmierną wielkość płodu, co może utrudnić poród. By wykryć cukrzycę, bada się poziom glukozy we krwi w 10. tygodniu ciąży, a między 24. a 28. tygodniem ciąży robi się test obciążenia glukozą (badanie poziomu cukru we krwi po podaniu 75 g glukozy). Jeśli stężenie glukozy jest zbyt wysokie, ginekolog skieruje cię do poradni diabetologicznej. Cukrzyca wymaga codziennego mierzenia poziomu cukru, stosowania specjalnej diety i aktywności fizycznej, a bardzo rzadko – przyjmowania insuliny. Przedwczesne odklejenie się łożyska sygnalizują takie objawy jak: nagły, silny ból brzucha, któremu może towarzyszyć krwawienie. Trzeba wówczas natychmiast pojechać do najbliższego szpitala. Gdy łożysko odkleja się w niewielkim stopniu (krwawienie jest podobne do miesiączkowego, może mu towarzyszyć łagodny ból brzucha i skurcze macicy), wtedy wystarczy krótki pobyt w szpitalu.
Późna ciąża: badania prenatalne
Najbardziej chyba kobiety obawiają się tego, że urodzą dziecko z wadą chromosomalną – najczęstsza z nich to zespół Downa. Rzeczywiście, ryzyko to istotnie wzrasta wraz z wiekiem matki z powodu starzenia się komórek jajowych. I tak u kobiet 40-letnich dziecko z zespołem Downa zdarza się raz na 200 porodów, podczas gdy u 20-latek – raz na 5000 porodów. Ale to wciąż oznacza, że na 200 późnych ciąż aż 199 jest wolnych od tej wady! Warto jednak rozważyć konsultację w poradni genetycznej lub od razu poddać się testom przesiewowym – za ich pomocą można ocenić ryzyko występowania u dziecka zespołu Downa i niektórych innych wad jeszcze w łonie matki. Najpierw wykonuje się badania nieinwazyjne, mające określić stopień ryzyka wystąpienia wad: USG genetyczne (między 11. a 14. tygodniem ciąży) albo test PAPP-A (między 10. a 14. tygodniem ciąży). Dopiero gdy te testy wykażą duże ryzyko wady wrodzonej, wykonuje się badania inwazyjne, najczęściej amniopunkcję. Jest to pobranie próbki płynu owodniowego za pomocą strzykawki przez powłoki brzuszne. Badanie można wykonać od 15. tygodnia ciąży. Jeśli obawiasz się go (ryzyko poronienia poniżej 1 proc.), a chcesz mieć pewność, że dziecko nie ma zespołu Downa, możesz zrobić badanie nieinwazyjne (test Nifty) – daje ono pewny wynik, ale kosztuje 2500 zł.
Późna ciąża: jaki będzie poród
Nigdzie nie jest powiedziane, że poród starszej matki musi przebiegać trudniej lub że musi ona mieć cesarskie cięcie. Wszystko zależy od formy fizycznej i psychicznej kobiety. Często nie ma żadnych przeciwwskazań do porodu drogami natury, a mimo to lekarze proponują cięcie cesarskie, na wszelki wypadek. Jeśli ci to odpowiada, to dobrze, ale jeśli chciałabyś rodzić naturalnie, to zdecydowanie warto spróbować. Bo chcemy jeszcze raz podkreślić: wiek nie jest najważniejszy! Największy wpływ na przebieg ciąży i sam poród ma realny stan organizmu konkretnej kobiety.
