Gotowość szkolna: czy twoje dziecko dojrzało do edukacji szkolnej

Niedługo twoje dziecko idzie do szkoły i zastanawiasz się, czy osiągnęło dojrzałość szkolną? Zależy to od wielu czynników: stanu zdrowia, posiadanych umiejętności, dojrzałości emocjonalnej. Sprawdź gotowość szkolną twojej pociechy.

Spis treści

1. Dojrzałość szkolna a zdrowie i rozwój fizyczny dziecka
2. Przygotowanie do szkoły - lateralizacja i sprawność rąk
3. Mowa i koncentracja wyznacznikiem gotowości szkolnej dziecka
4. Rozwój emocjonalny dziecka i jego gotowość do nauki
5. Edukacja przedszkolna i w domu jako przygotowanie do nauki w szkole
6. Zobacz wideo: Jak nauczyć dziecko języka obcego?

Gotowość szkolna to równowaga między wymaganiami, jakie stawiaprzed dzieckiem szkoła, a potencjalnym rozwojem w aspekcie fizycznym, społecznym, umysłowym, emocjonalno-motywacyjnym i percepcyjno-motorycznym. To, czy dziecko będzie radzić sobie w szkole, zależy więc od rozwoju dziecka w wielu obszarach. Ważne jest celowe wspieranie postępów dziecka w taki sposób, aby żaden z obszarów nie został zaniedbany czy pominięty, a proces rozwojowy przebiegał harmonijnie. Ma to zapewnić roczny obowiązek przygotowania do nauki w szkole realizowany w przedszkolu. Podstawa Programowa Wychowania Przedszkolnego „opisuje proces wspomagania rozwoju i edukacji dzieci”, gwarantując im „możliwość wspólnej zabawy i nauki w warunkach bezpiecznych, przyjaznych i dostosowanych do ich potrzeb rozwojowych” oraz wyznacza nauczycielom cele pracy dydaktyczno-wychowawczej, dzięki której dzieci zdobywają niezbędne kompetencje i umiejętności. Nakłada również na nauczycieli obowiązek prowadzenia wnikliwej obserwacji pedagogicznej, dzięki której można ocenić gotowość szkolną dziecka; sprawdzić, jakie umiejętości dziecko już zdobyło, a nad czym trzeba jeszcze popracować.

Przeczytaj również o kolejnych zmianach dotyczących obowiązku szkolnego sześciolatków

Dojrzałość szkolna a zdrowie i rozwój fizyczny dziecka

Na funkcjonowanie w szkole ma wpływ ogólny stan zdrowia dziecka. Uczeń powinien mieć siłę na naukę i musi być odporny na zmęczenie. Zły stan zdrowia powoduje szybkie nużenie się, męczliwość oraz obniżenie ogólnej wydolności dziecka niezależnie od rodzaju podejmowanej aktywności. Ma również wpływ na wyniki edukacyjne w związku z nieobecnościami ucznia na zajęciach. Kolejnym istotnym aspektem jest sprawność ruchowa dziecka. Jej poziom powinien być na tyle wysoki, aby gwarantował dziecku samodzielność w zakresie czynności samoobsługowych (ubieranie się, jedzenie, posługiwanie się prostymi narzędziami). Ścisły związek z osiągnięciem sukcesu w szkole ma prawidłowy rozwój narządów zmysłów i artykulatorów. Wady wzroku, słuchu czy zaburzenia koordynacji ruchowej utrudniają odbiór informacji oraz wykonywanie kierowanych do dziecka próśb i poleceń. Nieprawidłowa wymowa często jest przyczyną kłopotów komunikacyjnych w relacjach z rówieśnikami i dorosłymi.

Dowiedz się co zrobić, aby dziecko nie nudziło się w szkole

Przygotowanie do szkoły - lateralizacja i sprawność rąk

Ogromne znaczenie w procesie edukacji dziecka odgrywa prawidłowo przebiegająca integracja funkcji percepcyjno-motorycznych. W toku nauki dziecko opiera się w dużej mierze na spostrzeżeniach wzrokowych oraz słuchowych. Analiza – rozkładanie wrażeń na podstawowe elementy i synteza – ponowne ich scalanie i interpretowanie - wzrokowa i słuchowa jest niezbędna, by dziecko nauczyło się alfabetu, a także pisania i czytania. Dziecko rozpoczynające naukę w klasie pierwszej powinno opanować umiejętność rozdzielania zdań na poszczególne wyrazy, wyrazów na sylaby i głoski, oraz tworzenia całych wyrazów z poszczególnych sylab. Niezmiernie ważna jest lateralizacja, czyli proces kształtowania się dominacji jednej strony ciała nad drugą, dotyczący sprawności rąk, nóg i oczu. Jednym z jej przejawów jest prawo- lub leworęczność.Na przyszłe szkolne sukcesy przekłada się również to, czy dziecko umie poprawnie uchwycić i użyć przyborów do pisania i malowania. Chodzi tu przede wszystkim o umiejętność dostosowania siły nacisku mięśni dłoni w czasie pisania oraz ogólna zręczność i sprawność ruchów rąk. W przeciwnym wypadku ruchy będą powolne, nieharmonijne, sztywne, kanciaste, mało precyzyjne. Mogą też występować przyruchy, czyli niepotrzebne ruchy służące rozładowaniu nadmiernego napięcia np. poruszanie językiem przy pisaniu lub rysowaniu.

Sprawdź co robić by usprawnić rękę dziecka

Mowa i koncentracja wyznacznikiem gotowości szkolnej dziecka

Niezwykle istotnym aspektem dojrzałości szkolnej jest rozwój mowy. Dziecko powinno posługiwać się mową wiązaną, to znaczy dysponować odpowiednim zasobem słów i pojęć, oraz mówić poprawnie pod względem artykulacyjnym i gramatycznym. Jest to niezbędne, by dziecko było rozumiane przez otoczenie. Dziecko musi też umieć zrozumieć, co mówią inni. 6-letnie dziecko idące do pierwszej klasy powinien mieć zdolność kierowania uwagi na wskazany obiekt i utrzymywania jej przez dłuższy czas. Niezbędna jest też umiejętność rozumienia prostych pojęć, zasad, reguł i prawidłowości. Dziecko powinno podejmować próby samodzielnego rozwiązywania problemów, szukać różnych rozwiązań, planować kolejne działania.

Sprawdź jakie zającia pomogą w rozwoju dziecka

Rozwój emocjonalny dziecka i jego gotowość do nauki

Dojrzałość emocjonalna dziecka rozwija się stopniowo. Powoli dziecko idące do szkoły uczy się radzić sobie emocjonalnie z byciem ocenianym, adekwatnie, dojrzale reagować na sukcesy i porażki swoje oraz rówieśników. Rozumie w pewnym zakresie znaczenie obowiązku i odpowiedzialności za siebie. Pamięta o konieczności odrobienia lekcji i przygotowania się do kolejnego dnia. Ćwiczy czytanie, chociaż wolałby się bawić. Dziecko dojrzałe do nauki w szkole próbuje pokonywać trudności. Podejmuje wysiłek mimo niechęci. Szuka rozwiązania zadania, nawet jeśli nie domyśla się go w pierwszej chwili. Niezadowolone z efektów swojej pracy, nie zniechęca się - podejmuje kolejne próby. Jest zainteresowane poznawaniem świata, nabywaniem wiedzy. Potrafi na dłużej zainteresować się określoną treścią. Na tym etapie pojawiają się pierwsze sprecyzowane zainteresowania i pragnienie pogłębienia ich. Rozpoczyna się również proces kształtowania dojrzałych relacji społecznych. Dziecko gotowe do podjęcia nauki w szkole zaczyna rozumieć zasady i normy społeczne oraz staje się zdolne do ich przyswajania i przestrzegania. Uświadamia sobie, że jest częścią grupy, dzięki temu komunikaty kierowane przez nauczyciela do klasy odbiera jako skierowane także do siebie. Porównuje siebie z innymi, co pozwala mu określić się na tle grupy oraz kształtuje samoocenę. Kieruje się nie tylko własnym dobrem, ale także dobrem drugiej osoby lub grupy, przez co staje się zdolne do działania na rzecz innych.

Dowiedz się jak dużo lekcji powinni zadawać nauczyciele dzieciom

Edukacja przedszkolna i w domu jako przygotowanie do nauki w szkole

Tylko odpowiednia edukacja przedszkolna i w domu oprata na współpracy rodziców i wychowawców przedszkola pozwolą dziecku na uzyskanie dojrzałości szkolnej niezbędnej do osiągania sukcesów na kolejnym etapie kształcenia. Niestety rodzice często nie mają wystarczającej wiedzy na temat wszystkich aspektów gotowości szkolnej. Opiera się ona głównie na cząstkowych informacjach pozyskiwanych z różnych źródeł, niekoniecznie godnych zaufania. Większość pytań stawianych nauczycielom dotyczy kompetencji dziecka w zakresie umiejętności dydaktycznych, konkretnych i mierzalnych, na które oczekuje się odpowiedzi „tak – nie” , „potrafi – nie potrafi”.   Dojrzałość emocjonalno-społeczna schodzi na dalszy plan lub jest całkowicie pomijana w rozważaniach dotyczących gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole. Dlatego rodzice powinni wspólnie z nauczycielami przygotowywać przedszkolaki do szkolnych wyzwań.

Zobacz także: Innowacyjne programy nauczania w przedszkolu

Zobacz wideo: Jak nauczyć dziecko języka obcego?