Czytanie globalne: na czym polega i jakie korzyści niesie dla dziecka?

Czytanie globalne jest metodą, dzięki której można wspierać rozwój dziecka już od okresu niemowlęctwa. Dowiedz się więc, na czym ona polega, jakie są jej założenia i jakie korzyści płyną dla najmłodszych z czytania globalnego.

Spis treści

1. Czytanie globalne: co to za metoda?
2. Czytanie globalne: jak uczyć dziecko czytać globalnie?
3. Czytanie globalne: jakie są jego efekty?
4. Czytanie globalne: kontrowersje

Czytanie globalne to jeden ze sposobów rozpoczęcia nauki czytania. Różni się on jednak od metody analityczno-syntetycznej, polegającej na rozpoznawaniu znaków graficznych i jednoczesnym rozumieniu tekstu, czyli tym, co pod pojęciem "czytanie" zazwyczaj rozumiemy. Co więcej, wprowadzanie czytania globalnego można rozpocząć już u niemowląt, jednak metoda, w późniejszym okresie, nie powinna zastępować tej analityczno-syntetycznej. Na czym więc ona polega i jakie są jej pozytywne efekty?

>>Poznaj również 5 zabaw, stymulujących rozwój roczniaka>>

Czytanie globalne: co to za metoda?

Glenn Doman był amerykańskim fizjoterapeutą, który poświęcał się pracy z osobami z uszkodzeniami mózgu. Później skupił się wyłącznie na chorych dzieciach i to właśnie dla nich opracował metodę czytania globalnego. Okazało się, że efekty były tak zachwycające, że postanowił spróbować pracować w ten sposób i z dziećmi zdrowymi. Glenn Doman opracował swoją metodą pod koniec lat sześćdziesiątych XX wieku, a dzieło swojego ojca kondynuuje córka - Janet Doman.

Podstawową zaletą czytania globalnego jest fakt, że dziecko nie odczuwa korzystania z niego jako konieczności, nauki. Czytanie globalne polega na tym, że codziennie prezentuje się dziecku plansze, na których napisane są różne wyrazy. Po pewnym czasie uczy się ono rozpoznawać wyraz, mimo że jeszcze nie zna liter. Najmłodsi zapamiętują, jak dany wyraz wygląda i następnym razem potrafią go już rozpoznać. Działa to podobnie jak odczytywanie znaków drogowych przez dorosłych - widząc przekreślony rower na niebieskim tle wiemy, że kończy się ścieżka rowerowa, bo rozpoznajemy obraz. Tak samo dziecko uczy się rozpoznawać konkretne wyrazy - zapamiętuje napis na ulubionym pudełku czy na okładce książki. Rozpoznaje wyraz jako całość, jednak nie zdaje sobie sprawy, że tworzą go poszczególne elementy. Podczas czytania globalnego dziecku i pokazywaniu tablic z wyrazami towarzyszy ich głośne czytanie. 

>>Przeczytaj również: Mowa dwulatka - jak wygląda rozwój mowy w tym wieku?>>

Czytanie globalne: jak uczyć dziecko czytać globalnie?

Czytanie globalne można stosować zarówno u kilkumiesięcznych, jak i kilkuletnich dzieci. Pokazywaniu tablic z wyrazami mogą towarzyszyć różne gry i zabawy. Np. obok tabliczki z nazwą zwierzątka mogą leżeć figurki je przedstawiające, a dziecko powinno dopasować figurkę do tabliczki. Można również wydrukować obrazki z internetu i razem dopasowywać do wyrazów. Taką okazją do czytania globalnego może być także wspólne gotowanie i dopasowanie potraw do nazw. Warto pamiętać, że na czytanie globalne nie trzeba poświęcać dużo czasu i przeznaczyć na nie te chwile, które wcześniej przypisaliśmy na zabawę. Dziecko właśnie tak odbiera tego typu zajęcia - jako coś przyjemnego, czas radosny, który może spędzić razem z rodzicem. Małe dzieci bardzo szybko się uczą i nie męczą, wykonując z mamą czy tatą tego rodzaju ćwiczenia. Warto pamiętać, że każde dziecko jest inne i w przypadku jednego z nich czytanie globalne może zacząć przynosić efekty już po jednej próbie, z innym trzeba popracować dłużej.

Rodzicom zaleca się, by przygotowane przez nich plansze zawierały wyrazy zapisane drukowanymi bądź wyłącznie małymi literami (wielkie litery mogłyby utrudniać dziecku naukę), a wybrana przez nich czcionka była jak najbardziej wyraźna i prosta, np. Times New Roman czy Arial. Najlepiej zapisywać wyrazy na czerwonym bądź czarnym tle. Bardziej wskazany jest wydruk kartki w pozycji poziomej niż pionowej.

>>Przeczytaj również: Myślenie magiczne, czyli dlaczego dzieci wierzą w potwory?>>

Czytanie globalne: jakie są jego efekty?

Przede wszystkim, dzięki czytaniu globalnemu pogłębia się więź dziecka z rodzicem - spędzają razem czas, i to na zabawie, która najmłodszym sprawia radość. Co więcej, dzięki poznawaniu wyrazów już od najwcześniejszych lat, a właściwie miesięcy, dziecko oswaja się z czytaniem, staje się dla niego naturalne, że wokół niego zawsze są książki, chętniej więc po nie sięgnie, gdy będzie już starsze. Czytanie globalne to wspaniały trening dla pamięci dziecka, dzięki niemu uczy się ono również wiązać zapis literowy wyrazu z jego graficznym odpowiednikiem. Najmłodsi wychowani na czytaniu globalnym łatwiej się skupiają i potrafią się skoncentrować na wykonywaniu jednej czynności. Stają się też bardziej spostrzegawczy.

Czytanie globalne: kontrowersje

Wokół czytania globalnego pojawiły się również kontrowersje. Między innymi takie, że zwiększa ono ryzyko tego, że dziecko będzie dyslektykiem, gdyż nie potrafi rozróżniać poszczególnych liter, a uczy się wyrazów na pamięć. Takie tezy nigdy jednak nie znalazły potwierdzenia w żadnych badaniach naukowych ani nie potwierdzają ich osoby, które czytanie globalne wprowadziły w swoim domu czy nauczyciele przedszkolni, pracujący w ten sposób ze swoimi podoopiecznymi. Należy też podkreślić, że czytanie globalne stosuje się przede wszystkim u małych dzieci, które nie znają liter. Dzięki niemu robią bardzo dużo - uczą się w całości rozpoznawać wyrazy i szybciej niż rówieśnicy zauważają, że składają się one z liter, które usiłują połączyć. Dlatego później, ucząc dziecko, warto wprowadzić kartki z wyrazami podzielonymi na sylaby. Jest to bardzo ważne zwłaszcza w języku polskim, ponieważ mamy bardzo wiele końcówek fleksyjnych. Należy też dodać, że czytanie globalne nie zostało stworzone jako zamiennik czytania analityczno-syntetycznego. Jest ono doskonałym wstępem do tej metody i jej uzupełnieniem w pierwszych latach nauki dziecka.

>>Dołącz również do dyskusji o czytaniu globalnym na forum Mjakmama24.pl!>>