Ratunku, mam nadpobudliwe dziecko - czy to już ADHD?

ADHD - nadpobudliwość psychoruchowa - u dzieci objawia się między innymi zaburzeniami koncentracji oraz nadmierną ruchliwością dziecka. Sprawdź, czy masz nadpobudliwe dziecko. Poznaj objawy ADHD u dzieci i sposoby radzenia sobie z nadpobudliwym dzieckiem.

Nadruchliwość dziecka, nazywana zespołem nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD - od ang. Attention Deficit Hyperactivity Disorder), przeszkadza otoczeniu, kolegom w klasie i nauczycielom, działa szybciej niż pomyśli. Taki uczeń jest postrzegany jako niegrzeczny, źle wychowany lub egoistyczny. Zaburzenia koncentracji, nadruchliwość dziecka nie muszą być objawami niesforności, ale mogą oznaczać konieczność specjalistycznej pomocy.

Dzieci z nadpobudliwością ruchową nierzadko mają także trudności w czytaniu, nie potrafią wyraźnie pisać, nie umieją poprawnie liczyć. Są dość bystre i inteligentne, ale “zawalają” klasówki, bo nie uważają na lekcjach i nie potrafi ocenić, ile czasu zajmie im rozwiązanie konkretnych zadań. Dzieci z ADHD jakby zatrzymują się na wcześniejszym etapie rozwoju psychologicznego (siedmiolatek na poziomie trzylatka). To powoduje, że np. w szkole nie umieją zachować się tak, jak tego się od nich oczekuje.

Dziecko z ADHD jest bardzo absorbujące – nie może usiedzieć na miejscu, przeszkadza otoczeniu, jest uważane za niegrzeczne. 

Przeczytaj: Leki uspokajające dla dzieci: kiedy i jak je stosować?

Spis treści

1. ADHD u dzieci: objawy ADHD - czy twoje dziecko ma nadpobudliwość psychoruchową?
2. Pozostałe objawy, które mogą świadczyć o tym, że dziecko ma ADHD:
3. Nadpobudliwośc u dziecka: kiedy udać się do specjalisty?
4. Sposoby na nadpobudliwe dziecko
5. Nadpobudliwość psychoruchowa może być zaletą!

ADHD u dzieci: objawy ADHD - czy twoje dziecko ma nadpobudliwość psychoruchową?

Można podejrzewać tę chorobę, jeśli u dziecka przez co najmniej pół roku wystąpi sześć lub więcej charakterystycznych objawów.

• nie może się skupić na szczegółach,
• ma trudność z utrzymaniem uwagi na wykonywanych zajęciach lub zabawie,
• wydaje się, że nie słucha, nawet jeśli zwracamy się bezpośrednio do niego,
• nie słucha i nie wykonuje poleceń

Dowiedz się: Zaburzenia hiperkinetyczne - przyczyny, objawy, leczenie

Pozostałe objawy, które mogą świadczyć o tym, że dziecko ma ADHD:

• jest rozkojarzone, 
• nie może spokojnie usiedzieć (nie jest w stanie opanować swojej ruchliwości w żadnej sytuacji, robi wrażenie, jakby nie panowało nad swoim ciałem),
• często opuszcza swoje miejsce, co chwilę zmienia pozycję,
• biega w nieodpowiednich sytuacjach,
• nie umie bawić się cicho,
• jest nadmiernie gadatliwe,
• odpowiada na pytania przed ich ukończeniem,
• ma trudności w oczekiwaniu na swoją kolej,
• często przerywa i przeszkadza innym,
• nie umie organizować sobie zajęć,
• unika nielubianych czynności, które wymagają wysiłku umysłowego (np. odrabiania lekcji)
• gubi ważne rzeczy,
• zapomina o codziennych obowiązkach

Sprawdź: Co robić kiedy podejrzewasz, że dziecko ma robaki?

Nadpobudliwośc u dziecka: kiedy udać się do specjalisty?

Jeśli podejrzewasz u swojej pociechy ADHD (czyli zespół nadpobudliwości ruchowej z deficytem uwagi), warto zgłosić się ze swoimi obawami do specjalisty. Jeśli podejrzenia się potwierdzą, można będzie rozpocząć terapię, co ułatwi dziecku życie w społeczeństwie, dowiesz się także, jak postępować z dzieckiem. ADHD zwykle rozpoznaje się, gdy dziecko idzie do szkoły, ponieważ wtedy jego impulsywność i ruchliwość zaczyna być problemem, ale tak naprawdę nadpobudliwość można rozpoznać we wczesnym dzieciństwie (2-5 lat). 

• Jeżeli zauważycie, że dziecko ma objawy nadpobudliwości ruchowej, należy iść z nim do rejonowego psychiatry. Ten powinien dać skierowanie na badania stężenia poziomu hormonów we krwi i badania specjalistyczne, które wykluczą inną wrodzoną wadę systemu nerwowego.
• Psychiatra wydaje orzeczenie o chorobie na piśmie. Powinny być w nim zawarte zalecenia dotyczące postępowania pedagogiczno-wychowawczego. Może też przepisać łagodne środki psychotropowe lub uspokajające, dobrane do potrzeb dziecka. Decyzję w sprawie leczenia farmakologicznego będzie podejmował co miesiąc, podczas wizyty kontrolnej.
• Musicie ściśle współpracować z wychowawcą i nauczycielami, by dziecko było otoczone serdeczną, ale i konsekwentną opieką.
• W parze z zaburzeniami koncentracji idą często dysleksja i dysgrafia. Warto i te wady dziecka potwierdzić stosownymi dokumentami. Po pomoc trzeba się udać do poradni psychologiczno-pedagogicznej. Z takim orzeczeniem można złożyć prośbę do dyrektora szkoły o zapewnienie dziecku szczególnych warunków zdawania egzaminów czy też oceniania jego prac pisemnych.
• Na podstawie orzeczenia lekarskiego o ADHD rejonowa poradnia psychologiczno-pedagogiczna wydaje zgodę na indywidualny tok nauczania. Nauka jest bezpłatna i obejmuje przynajmniej podstawowe przedmioty. Dziecko uzyskuje promocję do następnej klasy, jeśli jest obecne przynajmniej na 80 proc. zajęć. Jeśli choruje, np. na anginę, musi uczestniczyć w minimum połowie zajęć. Optymalnym miejscem do nauki dla takiego dziecka jest mało liczna klasa o charakterze integracyjnym, najlepiej z dwójką nauczycieli.

Przeczytaj: Nerwowe niemowlę - jak postępować z nerwowym dzieckiem?

Sposoby na nadpobudliwe dziecko

• Wydawaj polecenia przyjaznym tonem, ale stanowczo.
• Często zwracaj się do dziecka po imieniu, by przykuć jego uwagę.
• Jeśli zasługuje na karę lub upomnienie, zrób to od razu.

Aż 65 proc. dzieci, które trafiają do lekarza, ma trudności z posłuszeństwem i wykonywaniem poleceń. Nie wynika to z samej nadpobudliwości, lecz jest jej konsekwencją. Dziecko jest karane za swoje zachowanie, czyli za objawy choroby. Ciągle się je gani i mówi mu: „jesteś leniwy, niegrzeczny, przeszkadzasz". W rezultacie nastolatek postrzega siebie jako osobę gorszą od innych, nieudaną. Może reagować agresją lub rezygnacją i przyjąć postawę: nie będę się starał, bo to i tak nic nie da.

Trudno określić, kiedy choroba się zaczyna, ponieważ rodzice proszą o pomoc dopiero wtedy, gdy ruchliwość i impulsywność dziecka utrudnia naukę. To jednak nie oznacza, że pierwsze objawy schorzenia pojawiły się dopiero w siódmym roku życia. Nadpobudliwość jest widoczna już we wczesnym dzieciństwie.

Przeczytaj: Jak wyglądają i zachowują się dzieci z FAS? - już jedna lampka może poważnie zaszkodzić [ZDJĘCIA]

Rodzice wspominają dużą drażliwość dziecka, kłopoty z zasypianiem i łaknieniem. Najbardziej rzuca się w oczy nadaktywność ruchowa i trudności w przyswajaniu norm społecznych, co prowadzi do licznych konfliktów z kolegami.

W wieku szkolnym dziecko z ADHD coraz bardziej różni się od rówieśników. W młodszych klasach najbardziej dokuczliwa dla innych jest jego ruchliwość. Dziecko chodzi po klasie, odpowiada bez pytania, przerywa nauczycielowi i zaczepia kolegów. Ma coraz więcej problemów ze skupieniem uwagi, a to wpływa na wyniki w nauce.

W trzeciej klasie już się tylko wierci na krześle, ale nadal nie może się skoncentrować. Potem objawy choroby słabną. W okresie dojrzewania ma je dwie trzecie chorych, ale u 30 proc. są widoczne także później.

Nadpobudliwość psychoruchowa może być zaletą!

Nadpobudliwość psychoruchowa to cecha, która przydaje się w wielu zawodach. Choć może się to wydać dziwne, są zajęcia, przy których nadpobudliwość jest cechą pożądaną. Dobrze zatem, gdy osoby z ADHD w przyszłości zostają dziennikarzami, reżyserami, pracują w agencjach reklamowych, dużych sklepach itp.

miesięcznik "Zdrowie"

Anna Jarosz