Rola zmysłu węchu u dziecka
Zmysł węchu u dzieci rozwija się dynamicznie aż do osiągnięcia przez nie wieku ośmiu lat. W tym czasie dziecko w nieświadomy i w dużej mierze niezależny od własnej woli sposób organizuje swój świat także poprzez zapachy. Niezwykle istotnym elementem dla dziecka jest zapachowa spójność oraz powtarzalność jego rodzinnego domu.
Spis treści
- Zapach jako istotny element konstruowania wspomnień
- Emocjonalna reakacja na zapach - skąd się bierze?
- Zapachy z dzieciństwa
Zapach miejsca, w którym dziecko może poczuć się bezpiecznie staje się nierozerwalną częścią emocjonalnej więzi, jaką buduje ono z otoczeniem. Wyniki badań prowadzonych z udziałem dzieci, których kontakt z matką został przerwany na czas hospitalizacji dziecka pokazują, że ważnym czynnikiem redukującym stres u dzieci była możliwość kontaktu z zapachem matki. Możemy zadbać o emocjonalny komfort dziecka na czas jego rozłąki z rodziną przekazując mu miękki, chłonny przedmiot przechowujący bliski zapach - powłoczkę z poduszki, na której spała mama, jej koc, a nawet element jej garderoby. Idealnym nośnikiem zapachu bezpieczeństwa jest także ulubiona maskotka, która nie tylko stymuluje dotyk, lecz także pozwala dziecku zetknąć się z zapachem który zna i uznaje za bezpieczny.
Zapach jako istotny element konstruowania wspomnień
Ze względu na sposób, w jaki mózg człowieka odbiera zapachy, zmysł węchu staje się niezwykle istotnym elementem konstruowania wspomnień. Impulsy zapachowe odbierane przez umiejscowiony u nasady nosa nabłonek węchowy trafiają bezpośrednio do części mózgu zaangażowanych w budowanie śladów pamięciowych. Gdy poznaniu zapachu towarzyszą silne emocje, zostają one zapisane w pamięci dziecka. Za każdym razem, gdy w przyszłościu poczujemy dany zapach, przechowywane w mózgu emocje zostaną ponownie uruchomione, a chwila, której ów zapach towarzyszył, powróci do nas z całą wyrazistością. W ten sposób możemy świadomie wpływać na budowanie więzi zapachowych wewnątrz rodziny. Wspólne rytuały gotowania z wykorzystaniem aromatycznych przypraw i ziół stworzą zestaw intymnych zapachów, kojarzonych z domem rodzinnym. Obchodzone w gronie bliskich uroczystości, urodziny i imieniny można zakodować w pamięci dziecka używając za każdym razem tych samych pachnących świec. Masaż z pachnącymi olejkami, które wspólnie wybierzemy razem z dzieckiem może stać się sposobem na utrwalenie chwil emocjonalnej bliskości.
Emocjonalna reakacja na zapach - skąd się bierze?
Warto zwrócić uwagę na fakt, że reakcji emocjonalnych na zapach dziecko uczy się od towarzyszących mu osób. Otwartość na nowe smaki i zapachy może zatem zostać zaszczepiona w dziecku już od pierwszych lat jego życia. To, czy dana rzecz, miejsce bądź potrawa pachną dla dziecka przyjemnie, czy nieprzyjemnie jest w dużej mierze kwestią otwartości na zapachy jaką dziecko może zaobserwować wśród bliskich. Wysoki poziom lęku u dzieci często objawia się ostrożnością w poznawaniu nieznanych wcześniej smaków i zapachów. Można zniwelować towarzyszący nowym okolicznościom stres poprzez świadome i celowe oswajanie znajdujących się w otoczeniu aromatów. Kształtowanie nakierowanej na zapachy uważności u dzieci będzie skutkowało większą otwartością dziecka na nowości. Wystarczy zachęcić dziecko do skupienia się na zapachu nowego miejsca, pokarmu czy zwierzęcia, aby sprawić, że poziom lęku obniży się, a napięcie złagodzi. Należy jednak mieć na uwadze fakt, że do drugiego roku życia dziecko nie jest w stanie samodzielnie określić, który pokarm jest dla niego bezpieczny oraz właściwie ocenić jego świeżości - w tym zakresie potrzebuje pomocy dorosłych.
Zapachy z dzieciństwa
Okres wczesnego dzieciństwa to czas powstawania wspomnień zapachowych, które w życiu dorosłym przywoływać będziemy najczęściej. Zapach kredek, farb, plasteliny, kleju, gumek do mazania, czy piórnika to dla większości dorosłych nostalgiczny powrót do dzieciństwa. Aromat domowych wypieków, gotowanych w domu potraw czy wspólnie spędzanych posiłków przez wiele lat będzie wywoływał poczucie bezpieczeństwa i zakotwiczenia w rzeczywistości. Zapachy to także obszar, w którym rozwijać się może dziecięca wrażliwość i kreatywność. Jesteśmy w stanie świadomie budować kapitał emocjonalny naszych dzieci dbając o wzbogacanie ich zapachowego świata.
