Błonica (dyfteryt) u dzieci: przyczyny, objawy, leczenie

Błonica (dawniej znana jako krup, dyfteryt, dławiec) to choroba bakteryjna, bardzo zakaźna, atakująca przede wszystkim dzieci. Błonica przypomina anginę, ma gwałtowny przebieg, często zagraża życiu dziecka. Jej występowanie zostało bardzo ograniczone dzięki obowiązkowym szczepieniom.

Błonica, inaczej dyfteryt u dzieci to choroba zakaźna, wywoływana jest przez bakterie maczugowca błonicy (Corynebacterium diphtheriae), które zostały wcześniej zaatakowane odpowiednim bakteriofagiem (wirusem atakującym bakterie). Zmiana ta zaowocowała otrzymaniem przez te bakterie nowego genu (tox), dzięki któremu mogą produkować jad błoniczy, odpowiedzialny za objawy błonicy u dzieci.

Spis treści:

1. Błonica u dzieci: jak można się zarazić?
2. Objawy błonicy (dyfterytu) u dzieci
3. Leczenie błonicy u dzieci
4. Profilaktyka czyli szczepienia obowiązkowe przeciw błonice

Błonica u dzieci: jak można się zarazić?

Do zarażenia błonicą, czyli dyfterytem u dzieci może dojść zarówno poprzez kontakt bezpośredni (np. dotyk), jak również drogą kropelkową - przy kasłaniu lub kichaniu. Każdy nosiciel lub chory zakaża na dwa dni przed wystąpieniem jakichkolwiek objawów choroby, przez cały okres jej trwania oraz nawet do trzech tygodni po wyzdrowieniu.

Błonicą można się również zarazić poprzez sztućce lub naczynia, artykuły spożywcze (np. mleko). Czasem wystarczy pobyt na terenie występowania endemicznego błonicy, by zostać zakażonym. Na szczęście systematyczne szczepienie dzieci przeciwko błonicy wyeliminowało błonicę z Europy Środkowej i Zachodniej.

Sprawdź: Odra u dzieci - choroba zakaźna, objawy i leczenie

Szczepionka 6w1. Cena, dawkowanie i zalety szczepionek skojarzonych 6w1

Objawy błonicy (dyfterytu) u dzieci

Pierwsze objawy błonicy występują zazwyczaj w 2 do 6 dni po zarażeniu. Przebieg zależy od postaci klinicznej. Najczęściej mamy do czynienia z błonicą gardła (dyfteryt) i krtani (krup, dławiec).

Charakterystycznymi objawami błonicy są:

• sporego osłabienia,
• gorączka
• bólu gardła z białym nalotem na migdałkach
• pogorszenia samopoczucia
• powiększone węzły chłonne
• słodko-gnilny, mdły zapach z ust
• świst krtaniowy
• kaszel
• duszności
• w dalszym etapie - bezgłos.

Temperatura może osiągnąć nawet 40 st. C. W ostatnim stadium może dojść do powiększenia węzłów chłonnych podżuchwowych i szyjnych (tzw. szyja Nerona) i śmierci przez uduszenie. Ponadto choroba może atakować również: nos, oskrzela, oczy, narządy płciowe, pępek, oskrzela oraz w różnych miejscach skórę.

Na migdałkach pojawia się biały nalot, który po oderwaniu pozostawia krwawe ślady - z czasem zaczyna tworzyć jednolitą błonę rzekomą o barwie białawoszarej. Całość przypomina anginę paciorkowcową.

Jeśli choroba jest dalej nieleczona zakażenie jadem błoniczym może doprowadzić do porażenia podniebienia miękkiego, zaburzeń pracy serca (toksyny mogą powodować zapalenie mięśnia sercowego), porażenia nerwów (obwodowych i czaszkowych), uszkodzenia wątroby lub nerek.

Sprawdź: Krztusiec, czyli koklusz u dzieci: objawy, badania, leczenie

Szczepionka na tężec i błonicę. Czy szczepić się w ciąży?

Leczenie błonicy u dzieci

Jeśli doszło już do zakażenia błonicą i postawiono odpowiednią diagnozę, wówczas dziecko musi zostać natychmiastowo hospitalizowane. Podane mu zostaną antybiotyki (głównie na bazie penicyliny) oraz antytoksyny.

W ekstremalnych przypadkach, gdy zablokowane zostaną drogi oddechowe, wykonany zostanie zabieg tracheotomii (nacięcie krtani i wprowadzenie do niej rurki umożliwiającej oddychanie).

Profilaktyka czyli szczepienia obowiązkowe przeciw błonice

Szczepienia na błonicę znajdują się w Polsce w kalendarzu szczepień obowiązkowych. Podlegają im dzieci od 7. tyg. życia do 19. roku włącznie oraz osoby w wieku powyżej 19 lat, narażone w sposób szczególny na zakażenie (np. pracownicy służby zdrowia).

Podawane są w postaci szczepionki skojarzonej DTP (lub DTaP) przeciw błonicy (D), tężcowi (T) i krztuścowi (P) lub jako monowalentne szczepionki dla dzieci i młodzieży (D) lub dorosłych (d) oraz dwuwalentne szczepionki dla dzieci do 7 r.ż. z przeciwwskazaniami do szczepień szczepionką przeciw krztuścowi (DT), młodzieży i dorosłych (dT). 

Według kalendarza szczepień dzieci powinny otrzymać 4 dawki szczepionki DTP jeszcze przed rozpoczęciem nauki w szkole i po jednej dawce szczepionki TD w 14. i 19. roku życia. Dorośli natomiast powinni odszczepiać się co 10 lat.