Późne ojcostwo: jakie zagrożenia za sobą niesie?

Rzadko mówi się o negatywnych skutkach, jakie niesie za sobą późne ojcostwo. Wśród nich są i te medyczne, i te związane z wychowywaniem dziecka na co dzień. Późne macierzyństwo i jego wpływ na zdrowie matki i dziecka od lat są przedmiotem badań lekarzy.

Spis treści

1. Późne ojcostwo a medycyna
2. Późne ojcostwo na co dzień

Według danych Głównego Urzędu statystycznego z 2011 roku statystyczny Polak zostawał ojcem po raz pierwszy w wieku 31 lat. Jeszcze dziesięć lat wcześniej panowie decydowali się na tacierzyństwo, mając lat 27. Mężczyźni coraz częściej stawiają więc na późne ojcostwo. Czasem bardzo późne. Niemłodych już, ale świeżo upieczonych tatusiów, można znaleźć w świecie polskiej polityki i show-businessu. Janusz Korwin-Mikke doczekał się najmłodszego syna w wieku 71 lat. Między dzieckiem a jego najstarszym bratem - pierwszym synem polityka - jest 45 lat różnicy. Podobnym osiągnięciem może pochwalić się Adam Michnik. Redaktor naczelny "Gazety Wyborczej" powitał na świecie czwartego potomka, gdy skończył 69 lat. Pierwsze dziecko posła Ryszarda Kalisza urodziło się, gdy ten miał 56 lat, a drugie - kiedy skończył 58 lat.

- Późne ojcostwo daje niesamowitą siłę napędową, żeby zadbać i o siebie, i o swój wygląd, kondycję. Żeby nie wyróżniać się od młodszych ojców. Późne ojcostwo przeżywa się też zupełnie inaczej - przy ostatnim dziecku byłem sportowym emerytem i mogłem poświęcić o wiele więcej czasu na wychowanie syna - mówi w rozmowie z "Dzień dobry TVN" Andrzej Supron, zapaśnik, a także tata. Dzieci rodziły mu się, gdy miał 25, 29, 37 i 49 lat.

O zagrożeniach, jakie niesie za sobą zostanie mamą w późnym wieku, mówi się bardzo dużo. Wiadomo również, że kobieta, która przeszła menopauzę, na skutek zaniknięcia aktywności jajników, nie może już zostać matką. Natomiast organizm mężczyzny wytwarza spermę aż do starości, dlatego przyjęło się uważać, że mężczyzna może mieć dzieci w każdym wieku. Warto jednak pamiętać, że późne ojcostwo zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia u dziecka groźnych chorób, a i tacie może nie starczyć sił do wykonywania rodzicielskich obowiązków.

>>Przeczytaj również, na czym polega rola taty w wychowaniu dziecka>>

Późne ojcostwo a medycyna

Decydując się na późne ojcostwo warto pamiętać, że wraz z wiekiem maleje liczba plemników, zmniejsza się ich aktywność i żywotność, pogarsza się też ich morfologia i maleje ilość nasienia. Badania naukowców z University of Otago w Nowej Zelandii wykazały, że znaczne pogorszenie niektórych cech plemników pojawia się po ukończeniu przez mężczyznę 35. roku życia. Badacze postulują też, by męską płodność badać, biorąc pod uwagę nie liczbę i ruchliwość plemników, ale ich morfologię i żywotność.

Natomiast naukowcy z Reykjavíku wykazali, że wraz z wiekiem ojca zwiększa się liczba obecnych w DNA dziecka mutacji powiązanych z autyzmem i schizofrenią. Ryzyko, że 40-letni tata przekaże swojemu dziecku wadliwe geny jest dwa razy większe niż w przypadku 20-letniego mężczyzny. W przypadku 70-letniego ojca ryzyko zwiększa się aż ośmiokrotnie. Warto dodać, że podobnych zależności nie zaobserwowano w związku z wiekiem matki.

Badania nad wpływem późnego ojcostwa na zdrowie dzieci przeprowadzono również w Instytucie Karolinska w Sztokholmie oraz na Uniwersytecie Indiana w USA. Zebrano dane aż 2,6 miliona osób, które urodziły się w Szwecji w latach 1973-2001. Okazało się, że u dzieci 45-letnich ojców, w porównaniu z dziećmi ojców 24-letnich, występuje 13-krotnie większe prawdopodobieństwo zachorowania na ADHD, 25-krotnie większe prawdopodobieństwo wystąpienia chorób dwubiegunowych, dzieci są też 2,5 razy bardziej narażone na uzależnienia i próby samobójcze.

Z kolei w austarlijskim Queensland zbadano 33 437 dzieci pod kątem inteligencji i wpływu na nią wieku rodzica. Badano zdolność myślenia i wyciągania wniosków, pamięć, uwagę, wrażliwość zmysłów i koordynację ruchową. Okazało się, że im ojciec dziecka starszy, tym gorsze osiąga ono wyniki. Odwrotnie jest w przypadku mam - im starsze dzieci miały mamy, tym lepsze wyniki osiągały one na teście.

>>Przeczytaj również, jak przygotować parntera do roli ojca!>>

Późne ojcostwo na co dzień

Warto pamiętać, że z chwilą przyjścia na świat dziecka późne ojcostwo dopiero się rozpoczyna. Najczęściej między rodzicami i dzieci jest dwudziestokilkuletnia różnica wieku. Już w takiej sytuacji, zwłaszcza gdy z dziecka wyrośnie nastolatek, a później dorosły, nie raz dochodzi do nieporozumień między przedstawicielami dwóch pokoleń. Znacznie większych problemów może się spodziewać mężczyzna, który został ojcem, mając lat 50. On szczególnie powinien interesować się, co czyta, ogląda jego dziecko, jak spędza czas z rówieśnikami. Starać się być partnerem do rozmowy dla swojego dziecka, a nie wyłącznie przedstawicielem starego pokolenia.

Warto również pamiętać, że dziecko, które ma dużo starszego tatę, może spotkać się z nieprzyjemnymi komentarzami ze strony rówieśników i dorosłych. Różne osoby, najczęściej nieświadomie i pełne najlepszych intencji, mogą stwierdzić, że to dziadek, a nie tata przyszedł po dziecko do przedszkola czy na trening. Mężczyzna, który zdecydował się na późne ojcostwo może mieć również problemy z dotrzymaniem kroku swojemu dziecku i młodszym ojcom. Większe szanse na rozegranie wspólnego meczu mają ojciec i syn, których różni 25 lat niż rodzic i dziecko, których dzieli 50 lat.

Późne ojcostwo może również oznaczać... brak ojca w wychowaniu dziecka. Jeśli dziecko przyjdzie na świat, gdy ojciec będzie około 50. roku życia, jak tylko syn czy córka się usamodzielni: wyprowadzi się z domu czy założy rodzinę, będzie musiał/a opiekować się nie tylko swoimi dziećmi, ale także tatą, będącym w wieku, w którym o kłopoty zdrowotne nietrudno. W skrajnych przypadkach, gdy ojcem zostaje mężczyzna 70-letni lub nawet starszy, wychowywanie przez niego dziecka ograniczy się do dzieciństwa lub wczesnej młodości.

Warto więc pamiętać, że zarówno późne macierzyństwo, jak i późne ojcostwo, oprócz wielu radości i wspaniałych chwil spędzonych razem z dzieckiem, niesie za sobą także zagrożenia.