Mała i duża motoryka – co to takiego?

2019-12-03 14:51

Motoryka jest terminem odnoszącym się do sprawności fizycznej człowieka oraz umiejętności wykonywania czynności związanych z ruchem. Umiejętności motoryczne dzieli się na dwie grupy: motorykę dużą i motorykę małą.

Mała i duża motoryka
Autor: Getty Images Rozwój motoryczny przebiega według etapów, które są ściśle od siebie uzależnione.

Umiejętności motoryczne kształtują się i doskonalą u dziecka pod wpływem czynników genetycznych i środowiskowych. Prawidłowo rozwijające się dzieci nabywają sprawności ruchowe w określonej kolejności i mniej więcej w konkretnym czasie. Ogólna sprawność fizyczna uwarunkowana jest prawidłową budową i funkcjonowaniem układu ruchu oraz układu nerwowego. Bardzo istotną rolę na pojawianie się umiejętności motorycznych oraz ich jakość ma stymulacja środowiskowa. Stwarzanie dziecku warunków do doświadczania i zachęcanie do wykonywania czynności ruchowym adekwatnie do wieku rozwojowego, są ważne dla przebiegu procesu ruchowego.

Wszelkie opóźnienia, odstępstwa lub braki w nabywaniu kolejnych etapów rozwoju w pierwszych dwóch latach życia mogą rzutować na ogólny rozwój dziecka w przyszłości. Motoryka bowiem jest powiązana z rozwojem fizycznym, rozwojem mowy, sferą poznawczą, społeczną, oraz emocjonalną.

Spis treści:

    1. Czym jest motoryka mała i motoryka duża?
    2. Od niemowlaka do przedszkolaka – na co zwrócić uwagę w rozwoju motoryki małej i dużej?
    3. Motoryka mała i duża – dlaczego jest tak ważna?

Czym jest motoryka mała i motoryka duża?

Motoryka duża obejmuje i angażuje ruchy całego ciała lub poszczególnych jego części – nóg, rąk, tułowia, głowy. Motoryka duża u dzieci odpowiedzialna jest za pojawienie się takich aktywności jak: siadanie, chodzenie, skakanie, jazda na rowerze, gra w piłkę.Motoryka mała odnosi się natomiast się do sprawności dłoni i palców. Początkowo u niemowląt jest to chwytanie przedmiotów, następnie posługiwanie się łyżką, budowanie z klocków, rysowanie, lepienie, nawlekanie koralików na sznurek, by w ostateczności osiągnąć umiejętność pisania czy bardziej złożonych czynności manipulacyjnych.

Należy jednak podkreślić, że sprawność dłoni i palców są ściśle uwarunkowane od ogólnej sprawności motoryki dużej. Umiejętności ruchowe z zakresu motoryki dużej są nadrzędne względem czynności manualnych, dlatego w okresie wczesnego dzieciństwa należy wszechstronnie rozwijać aktywność ruchową dziecka.

Od niemowlaka do przedszkolaka – na co zwrócić uwagę w rozwoju motoryki dużej i małej?

Rozwój motoryczny przebiega według etapów, które są ściśle uzależnione od siebie. Uzyskanie jednego etapu warunkuje utrwalenie poprzedniego (np. jeśli dziecko nie utrzymuje główki, nie zacznie siedzieć, a następnie także chodzić).

Każde dziecko nabywa kolejne umiejętności w swoim indywidualnym tempie, są jednak pewne kryteria czasowe opanowania osiągnięć rozwojowych. Rozwój motoryki dużej i małej udoskonala się już od narodzin dziecka. Umiejętności motoryczne pojawiające się w okresie niemowlęcym i wczesnego dzieciństwa to między innymi: W pierwszym roku życia w zakresie motoryki dużej: około 4 miesiąca życia utrzymuje sztywno główkę podczas pionowego trzymania, około 5 miesiąca życia unosi się na przedramionach, około 7 miesiąca życia samodzielnie siedzi bez podparcia i podejmuje próby samodzielnego stania z podparciem, by następnie około 12-14 miesiąca samodzielnie chodzić. W zakresie motoryki małej: do 2 miesiąca życia chwyta bez kontroli, około 5 miesiąca wyciąga rączki w kierunku przedmiotu i przekłada go z ręki do ręki, w 9 miesiącu życia pojawia się gest wskazywania, a od 9-12 miesiąca chwyt pęsetkowy i manipulacja specyficzna. W drugim roku życia (od 12 do 24 miesiąca życia) w zakresie motoryki dużej pojawiają się takie umiejętności jak: około 12-13 miesiąca życia samodzielne chodzenie, w 16 miesiącu życia kopanie piłki, w kolejnych miesiącach wchodzenie po schodach oraz początki umiejętności samoobsługowych – próby rozbierania się. W zakresie motoryki małej: buduje wieże z klocków (początkowo dwóch, następnie 4-5ciu), wkłada klocki w otwory, jeszcze nieporadnie zaczyna posługiwać się łyżką, „bazgrze” kredkami, rzuca piłką na niewielką odległość. W trzecim roku życia maluch powinien sprawnie chodzić i biegać, rzuca i kopie piłkę, pojawiają się także stopniowo kolejne umiejętności samoobsługowe- ubieranie i rozbieranie się, a także posługiwanie łyżką i widelcem oraz wykonywanie czynności higienicznych. Trzylatek potrafi narysować linie proste i pionowe, koło i krzyżyk. W czwartym roku życia wchodzi i schodzi krokiem naprzemiennym po schodach, łapie i rzuca piłkę, przeskakuje przez niskie przeszkody, a także rysuje po śladzie i udoskonala umiejętności samoobsługowe. Dzieci pięcio- i sześcioletnie zdobywają nowe, złożone umiejętności w zakresie motoryki dużej- taniec, jazda na rowerze, rolkach, skoki ze skakanką. Ruchy dłoni powinny być już precyzyjne, dziecko potrafi tworzyć wieloelementowe, tematyczne rysunki i jest w pełni samodzielne.

Sprawdź: Kalendarz rozwoju dziecka

Motoryka mała i duża – dlaczego jest tak ważna?

Sprawność motoryczna od pierwszych miesięcy życia dziecka umożliwia mu poznawanie otaczającego świata. Dziecko zaczyna utrzymywać główkę, by następnie kierować swój wzrok w stronę przedmiotu, który jest dla niego atrakcyjny.

Wraz z umiejętnością samodzielnego przemieszczania się i manipulacji, dziecko odkrywa nowe przestrzenie, rozwija sprawność i siłę fizyczną, a także umiejętność komunikacji i budowania relacji z innymi. By wspierać rozwój motoryczny dziecka należy zadbać o stan jego fizyczny, zbilansowaną dietę, stwarzać warunki do różnych aktywności- spacerować, korzystać z placów zabaw, zachęcać do samodzielności (ubierania, rozbierania, spożywania posiłków), dać dziecku czas na wykonanie konkretnej aktywności, a najważniejsze wspierać i być obok, a nie wyręczać.

Agnieszka Jaszczuk
Agnieszka Jaszczuk
Neurologopeda, pedagog specjalny, terapeuta wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, terapeuta Integracji Senosorycznej. Posiada kilkuletnie doświadczenie w pracy z dziećmi, także z wyzwaniami rozwojowymi. Ukończyła wiele kursów i szkoleń, które umożliwiają jej całościowo spojrzeć na rozwój dziecka.
Czy artykuł był przydatny?
Przykro nam, że artykuł nie spełnił twoich oczekiwań.
Nasi Partnerzy polecają

Materiał Partnerski

Materiał sponsorowany

NOWY NUMER

POBIERZ PORADNIK! Darmowy poradnik, z którego dowiesz się, jak zmienia się ciało kobiety w ciąży, jak rozwija się płód, kiedy wykonać ważne badania, jak przygotować się do porodu. Pobieram >

Pobieram
poradnik ciaza