Bunt trzylatka - czy istnieje coś takiego?

Bunt trzylatka przejawia się zwykle podobnie - trzyletnie dziecko złości się, nie słucha rodziców, tupie nóżkami i płacze... To znak, że rozpoczyna się kolejny etap rozwoju - bunt trzylatka. Sprawdź, jak sobie radzić z agresją dziecka. 

Spis treści

1. Kiedy pojawia się bunt trzylatka?
2. Czy każde dziecko przechodzi etap buntu trzylatka?
3. Skąd tyle złości u trzylatka?
4. Bunt trzylatka - co może wywołać atak złości u dziecka?
5. Czy trzylatek złości się, by manipulować rodzicami?
6. Jak reagować, gdy dziecko robi coś niebezpiecznego?
7. Jaka kara będzie odpowiednia dla trzylatka?
8. Czy w okresie buntu trzylatek może częściej budzić się w nocy?
9. Czy narodziny rodzeństwa mogą być przyczyną buntu?
10. O czym pamiętać, gdy trzylatek wchodzi w okres buntu?

Bunt trzylatka tylko na pozór przypomina bunt dwulatka. W obu przypadkach kilkulatek jest nerwowy, niecierpliwy, złości się z byle powodu, wybucha płaczem, bije, kopie albo kładzie się na podłodze, np. w sklepie. Rzecz w tym, że jeśli chodzi o bunt trzylatka, dziecko zaczyna używać złości świadomie. Jak postępować ze zbuntowanym trzylatkiem? Co może złościć dziecko w tym wieku? Czy karać agresywne dziecko i jak to robić właściwie?

Kiedy pojawia się bunt trzylatka?

Bunt trzylatka może się pojawić nawet kilka miesięcy po buncie dwulatka. Jak tłumaczą autorzy książki „Rozwój psychiczny dziecka od 0 do 10 lat. Poradnik dla rodziców, psychologów i lekarzy” (GWP, 2012), rozwój dziecka przypomina sinusoidę, gdzie okresy buntu przeplatają się z okresami posłuszeństwa. Są jak orzeł i reszka tej samej monety – rozwoju.

Czy każde dziecko przechodzi etap buntu trzylatka?

Wszystkie dzieci przechodzą przez tę fazę, to ważny etap ich rozwoju poznawczego. W zależności od temperamentu dziecka, bunt trzylatka manifestuje się w różny sposób. • u nieśmiałych i stonowanych dzieci okres buntu rozpoznasz po takich zachowaniach jak: kapryszenie, niezdecydowanie, wycofanie się. Czasem dziecko będzie zgłaszało jakieś żądania, ale po chwili nie będzie umiało dokładnie opisać, o co mu chodziło. W takim wypadku rodzice z reguły zauważają, że dziecko trochę się zmieniło, ale nie jest to bardzo kłopotliwe. Czasem nawet sami nie nazwaliby tego buntem trzylatka.• jeśli dziecko ma żywiołowy temperament, bunt trzylatka może wymagać więcej cierpliwości i opanowania ze strony rodziców. Zdenerwowany maluch rzuca się na ziemię, krzyczy, płacze, tarza się, niszczy różne przedmioty a nawet... potrafi rozebrać się w miejscu publicznym. Niektóre sceny buntu trzylatka bywają naprawdę spektakularne.

Skąd tyle złości u trzylatka?

Dziecko czasem gubi się w rzeczywistości. Denerwują je nagłe zmiany oraz to, że rodzice czegoś zabraniają. Trzylatek ma już swoje plany i pragnienia, nieoczekiwane komplikacje w ich realizacji mogą wywołać frustrację. Maluch doskonale pamięta obietnice rodziców (np. wracając z zakupów pójdziemy na salę zabaw; jutro pobawisz się dłużej), a nawet potrafi określić własne potrzeby (np. chciałby zjeść jakiś smakołyk; woli inny kolor zabawki). Niestety, trzylatek nie umie jeszcze nazwać i opisać tego, co czuje. Nie wie, co robić, gdy targają nim silne emocje. Działa impulsywnie i czasem reaguje nieadekwatnie do sytuacji.

Bunt trzylatka - co może wywołać atak złości u dziecka?

Dosłownie wszystko! Przyczyną wielkiego wybuchu płaczu może być to, że spadł deszcz, z drzewa odleciał ptaszek albo skończyła się bajka. Australijska blogerka – Jenna Gallina opublikowała listę 44 czynników, które były powodem płaczu jej trzyletniej córki. Pewien tata – Greg Pembroke fotografuje swojego syna, gdy ten płacze z jakiegoś powodu. Tak powstał cały album „Reasons My Son Is Crying”.

Czy trzylatek złości się, by manipulować rodzicami?

To jest kolejny etap buntu trzylatka, który może się pojawić, gdy rodzice nie są konsekwentni. Dziecko zauważa, że kiedy ono traci kontrolę, to zaczyna kontrolować rodziców. Dorośli skupiają na nim uwagę, ulegają. Jeśli po minucie płaczu rodzice zmienili zdanie i kupili dziecku upragnioną zabawkę, następnym razem trzylatek będzie gotowy płakać nawet 2 razy dłużej, bo będzie liczył na to, że znowu się uda. Jest już na tyle duży, że pamięta poprzednie sytuacje i stosuje sprawdzone metody. Wyciąganie logicznych wniosków to element jego rozwoju, podobnie jak nauka samodzielności i niezależności.

Jak reagować, gdy dziecko robi coś niebezpiecznego?

Reaguj od razu, ale zawsze wyjaśniaj, dlaczego to robisz i podpowiedz trzylatkowi inne rozwiązanie/zajęcie. Jeśli np. uderza o szybę piłką wyjaśnij, że może ją wybić. Podpowiedz, że jeśli chce odbijać, niech robi to o wskazaną przez ciebie ścianę. Jeśli kopie regał z książkami wyjaśnij, że mogą mu spaść na głowę. Podpowiedz, że bezpiecznie można kopać poduszkę albo pufę. Nazywaj emocje dziecka (zdenerwowanie, złość, wściekłość) i podsuwaj metody odreagowania jej. Zdaniem niektórych psychologów lepiej, gdy są to metody niezwiązane z biciem, czyli od uderzania w złości w poduszkę lepsze jest uspokajające siedzenie na poduszce, bieganie w kółko, podskoki. Niektóre dzieci potrzebują dynamicznych sposobów na odreagowanie - przekładają złą energię na ruch.

Jaka kara będzie odpowiednia dla trzylatka?

Jeśli dziecko złości się i krzyczy w sklepie, najlepiej od razu wziąć je na ręce i wynieść w zaciszne miejsce, tam prędzej się uspokoi, a też rodzice nie będą narażeni na uwagi ze strony obsługi sklepu czy innych klientów. Oto sprawdzony schemat postępowania z agresywnym trzylatkiem.• Wskaż dziecku miejsce, w którym ma usiąść. Trzylatek może w ramach kary posiedzieć sam przez 3 minuty (tyle, ile ma lat). Istotą takiej kary jest to, że dziecko jest odseparowane, traci kontakt społeczny, a to przecież naturalna konsekwencja złego zachowania. Jeśli bijesz inne dzieci, nie będą chciały bawić się z tobą. Jeśli krzyczysz, wyproszą nas ze sklepu z zabawkami. • Mów tylko krótkie komunikaty. Kiedy trwa kara nie rozmawiaj z dzieckiem, nie zagaduj go. Możesz tylko krótko przypomnieć, co się wydarzyło: rozumiem, że się zezłościłeś, ale nie wolno wtedy bić i kopać. Jeśli źle traktujesz innych, nie będą się z tobą bawić. • Nie dawaj do ręki książeczek, zabawek. Odbywanie kary na kanapie, krzesełku czy pufie w rogu pokoju to nie jest czas na rozrywkę. Co to za kara, gdy można w tym czasie kartkować książeczkę albo oglądać bajkę. Jeśli starsze dzieci zagadują trzylatka, zwróć uwagę, że teraz ma karę i musi pobyć sam.• Przytul malucha. Ważne jest, by po zakończeniu kary oczyścić atmosferę. Można pogłaskać dziecko po głowie, przytulić, pochwalić, że grzecznie wytrwało do końca kary. Buziak i uśmiech mamy przypomną malcowi, że uczucia rodziców są stałe.

Czy w okresie buntu trzylatek może częściej budzić się w nocy?

Tak, często w parze z buntem trzylatka pojawiają się nocne lęki. Dziecko myśli przed zaśnięciem o tym, że narozrabiało, boi się, że przez swoje złe zachowanie straci miłość rodziców. Czasem budzi się ze strachem i przywołuje mamę lub tatę, by upewnić się, że nadal jest dla nich ważne. Z czasem maluch zrozumie, że miłość jest stała, a rodzicom podoba się (lub nie) określone zachowanie.

Czy narodziny rodzeństwa mogą być przyczyną buntu?

Złe zachowanie często ma związek z tym, że w domu pojawiła się „konkurencja” w postaci bobasa. Trzylatek może z uczuciem tulić i całować niemowlę, ale potrzebuje uwagi rodziców. Gdy mu jej brakuje, przyciąga ją swoim zachowaniem, a skuteczniejsze, niestety, jest to złe. Warto zadbać o to, by każde z rodziców spędzało w ciągu dnia trochę czasu tylko z trzylatkiem, bez młodszego rodzeństwa. Dzięki temu dziecko szybciej odnajdzie się w nowej sytuacji i zrozumie, że nadal jest ważne dla rodziców. Nie musi już być niegrzeczne, by poświęcano mu czas.

O czym pamiętać, gdy trzylatek wchodzi w okres buntu?

Nie można wymagać ślepego posłuszeństwa od trzyletniego dziecka. Warto czasem pokazać, że istnieje coś takiego, jak kompromis. Lepiej ograniczyć liczbę zasad, ale raz ustanowionych przestrzegać, niż np. mnożyć zakazy – i ciągle odpuszczać. Konsekwencja i stoicki spokój pomagają poskromić złość trzylatka i dają mu poczucie bezpieczeństwa.