Efekt jo-jo: co to jest, kiedy występuje i jak go unikać?

Efekt jo-jo to coś, czego boi się każdy, kto jest na diecie. Za jego sprawą nie sposób trwale zrzucić nadmiaru kilogramów, bo te wracają, niekiedy ze sporą nadwyżką. Na czym polega efekt jo-jo, kiedy występuje i czy da się go uniknąć?

Spis treści

1. Co to jest efekt jo-jo?
2. Jakie są przyczyny efektu jo-jo?
3. Jak uniknąć efektu jo-jo?

Efekt jo-jo to w dużym skrócie proces naprzemiennego chudnięcia i ponownego przybierania na wadze. I zarazem postrach wszystkich odchudzających się - o ile bowiem zrzucić kilogramy jest stosunkowo łatwo, to utrzymać uzyskaną wagę już nie.

Z artykułu dowiesz się:

1. Co to jest efekt jo-jo?
2. Jakie są przyczyny efektu jo-jo?
3. Jak uniknąć efektu jo-jo?

Co to jest efekt jo-jo?

Z efektem jo-jo prędzej czy później zmierzy się każda osoba, która chce stracić nadmiar kilogramów - również mamy po porodzie, zwłaszcza te, które nie karmią piersią (bo wtedy trudniej jest dbać o właściwą dietę).

Najprościej mówiąc, polega on na tym, że po pewnym czasie po zakończeniu diety kilogramów znów zaczyna przybywać i to w dość szybkim tempie. O efekcie jo-jo  można mówić, jeśli w ciągu pięciu miesięcy od zakończenia diety masa ciała przyrasta o więcej, niż 10 proc. wagi osiągniętej w trakcie odchudzania.

Co ciekawe, efekt jo-jo może występować wielokrotnie i pojawiać się po każdej kuracji odchudzającej. Z obserwacji dietetyków wynika, że dopiero jeśli efekty odchudzania udaje się utrzymać przez pięć lat od momentu zakończenia diety, można mówić o pełnym sukcesie - po tym czasie efekt jo-jo już nie grozi.

Jakie są przyczyny efektu jo-jo?

Dlaczego właściwie stracone kilogramy pojawiają się ponownie? Wytłumaczenie tego faktu jest bardzo proste: gdy już uzyskamy upragnioną wagę, wtedy wydaje nam się, że jesteśmy bezpieczni i folgujemy zachciankom - myślimy, że żadna siła na świecie nie sprawi, że ponownie nabierzemy ciała.

Nic bardziej mylnego: natura zadbała o to, by ludzki organizm był w stanie przetrwać cykliczne okresy głodu i gromadzi zapasy tkanki tłuszczowej na "gorsze" czasy (a za takie uznawane są okresy ograniczania kaloryczności posiłków np. w trakcie diety) po to, by móc je wówczas spożytkować.

Dlatego właśnie gdy po diecie wracamy do dawnych nawyków i znów jadamy zbyt dużo, za tłusto, czy nieregularnie, tkanki tłuszczowej przybywa, a w dodatku dzieje się to w tempie szybszym,  niż wcześniej. W okresie diety przemiana materii bowiem zwalnia, dlatego po jej zakończeniu nawet niewielkie nadwyżki kalorii nie są na bieżąco spalane, lecz odkładane w postaci tkanki tłuszczowej.

Inną przyczyną efektu jo-jo jest brak aktywności fizycznej w trakcie diety i po niej - tracimy wówczas nie tylko tkankę tłuszczową, ale także masę mięśniową, niezbędną w procesie spalania tłuszczu (bo to przede wszystkim mięśnie zużywają nadmiar energii). Nawet niewielka aktywność fizyczna pozwala poprawić tempo przemiany materii i spalić nadmiar kalorii.

Jak uniknąć efektu jo-jo?

Czy efektu jo-jo da się uniknąć? Tak - wystarczy stosować się do kilku prostych zasad.

• Nie stosuj drakońskich diet-cud, które dostarczają dziennie nie więcej, niż 1200 kcal. To po  nich najłatwiej o efekt jo-jo, bo organizm po okresie głodowania jak najszybciej chce odłożyć zapasy. Dużo lepsze i dla zdrowia, i dla utrzymania efektów odchudzania są diety, na których chudnie się nie więcej, niż kilogram tygodniowo.
• Po zakończeniu diety stopniowo wracaj do normalnej ilości kalorii. Zalecane jest zwiększanie kaloryczności potraw o nie więcej, niż 150 kcal na tydzień - to pozwoli organizmowi przyzwyczaić się do zwiększonej ilości kalorii bez jednoczesnego odkładania nadmiaru w postaci tkanki tłuszczowej. 
• Po diecie zmodyfikuj swój sposób odżywiania. Staraj się nie wracać do dawnych nawyków, jeśli to one sprawiły, że ważyłaś za dużo: zrezygnuj ze słodkich i słonych przekąsek, słodzonych napojów gazowanych, ciężkostrawnych potraw.  
• Bądź aktywna fizycznie. Ćwicząc dwa-trzy razy w tygodniu łatwiej utrzymasz osiągniętą wagę.