Fakty i mity o ciąży po 35. roku życia - co warto wiedzieć o późnej ciąży?
Ciążą po 35. roku życia to już codzienność. Wiek, w którym Polki zostają matkami, ciągle się przesuwa w górę. Coraz więcej kobiet rodzi pierwsze dziecko dopiero w czwartej dekadzie życia i później. Czy to nie jest niebezpieczne? Oto najważniejsze fakty i mity na temat późnej ciąży po 35 roku życia.
Ciąża po 35. roku życia zdarza się coraz częściej. Wokół nas w ciążę zachodzą kobiety, które już dawno mogły być matkami. Trzydziestokilkuletnia pierworódka nikogo już nie dziwi.
Późne macierzyństwo budzi jednak czasem obawy samych przyszłych mam, które martwią się o prawidłowy przebieg takiej ciąży, zwłaszcza że na ten temat krąży wiele nieprawdziwych informacji. Co warto wiedzieć o późnej ciąży?
Spis treści:
- Późna ciąża jest ciążą wysokiego ryzyka
- Niełatwo zajść w ciążę po 35 roku życia?
- Im starsza mama, tym większe ryzyko wad genetycznych
- Ciąża po 35. roku życia jest trudna i negatywnie odbija się na zdrowiu kobiety?
- Późna ciąża częściej kończy się poronieniem
- Starsza mama musi wykonać dokładne badania prenatalne
- Kobieta po 35. musi rodzić przez cesarskie cięcie?
- W późnej ciąży częściej dochodzi do problemów z łożyskiem
Późna ciąża jest ciążą wysokiego ryzyka. PRAWDA
Według klasyfikacji lekarzy ginekologów każda ciąża kobiety, która skończyła 35 lat, jest z założenia ciążą wysokiego ryzyka. Chodzi o to, że wiek przyszłej mamy sprzyja powikłaniom, dlatego lekarze wolą dmuchać na zimne i obserwować taką pacjentkę ze szczególną uwagą – zwłaszcza gdy oczekuje na swoje pierwsze dziecko.
Badania pokazują, że wiek matki sprzyja wystąpieniu w ciąży niektórych chorób typowych dla tego okresu, takich jak cukrzyca ciążowa, nadciśnienie indukowane ciążą czy stan przedrzucawkowy.
Kobiety po 35. roku życia statystycznie częściej mają też problemy z tarczycą, łożyskiem i mięśniakami, częściej rodzą wcześniaki lub tracą ciążę. Warto jednak pamiętać, że większość pań po 35. roku życia czuje się bardzo dobrze przez całe dziewięć miesięcy oczekiwania na dziecko i rodzi zdrowe dzieci – bez żadnych powikłań okołoporodowych.
Niełatwo zajść w ciążę po 35 roku życia. MIT
Obserwacje organizmu pokazują jasno, że im kobieta starsza, tym jej szansa na dziecko jest mniejsza. I to jest prawda: szczyt płodności przypada na wiek 20–24 lata, ale utrzymuje się na dobrym poziomie aż do 30 lat. Po 35. roku życia szansa na poczęcie zmniejsza się o 15–20 proc. To dlatego, że w tym okresie w jajnikach zaczyna zmniejszać się liczba jajeczek zdolnych do zapłodnienia.
Każda kobieta rodzi się z komórkami jajowymi, z których rozwija się 300–400 – są one stopniowo uwalniane w czasie kolejnych owulacji, łatwo więc zrozumieć, że po kilkunastu latach trwania cyklu rozrodczego jest ich odpowiednio mniej. Trzeba jednak pamiętać, że nie oznacza to od razu trudności z zajściem w ciążę, zwłaszcza że obecnie można leczyć bardzo wiele różnych przyczyn niepłodności i wspomagać farmakologicznie owulację.
Badania przeprowadzone w Wielkiej Brytanii wykazały, że wśród kobiet w wieku 35 lat, które współżyły bez zabezpieczeń, 95 proc. zajdzie w ciążę w ciągu trzech lat, a wśród kobiet w wieku 38 lat – 75 proc. Ale to nadal oznacza, że szanse na zostanie mamą w dojrzałym wieku są duże.
Potwierdzają to zresztą statystyki: według danych GUS z 2013 roku aż 12 proc. urodzonych dzieci było maluchami matek właśnie w przedziale wiekowym 35–39 lat. W 2019 roku noworodków urodzonych przez matki po 35. roku życia było już ok. 20 proc.
Czytaj również: Późna ciąża, czyli co powinnaś wiedzieć o ciąży po 35 roku życia
Ciąża po 35 roku życia: jakie badania trzeba zrobić?
Badania prenatalne w ciąży: czym są i na czym polegają badania genetyczne płodu?
Ciąża po czterdziestce – czy to bezpieczne?
Im starsza mama, tym większe ryzyko wad genetycznych. PRAWDA
Wraz z wiekiem komórki jajowe kobiety starzeją się – niektóre obumierają, inne mutują. Im bardziej zaawansowany wiek kobiety, tym większe ryzyko, że w czasie owulacji uwolnione zostanie właśnie zmutowane jajeczko.
Taka komórka rozrodcza może zawierać nieprawidłowe informacje genetyczne, które przyczyniają się do powstania wad, np. zespołu Downa, Edwardsa czy Patau (to choroby powstałe na skutek obecności nadprogramowego, trzeciego chromosomu) oraz innych dolegliwości, np. przepuklin mózgowo-rdzeniowych czy wad serca.
Dodatkowym problemem jest to, że organizm młodej kobiety lepiej radzi sobie ze zmutowanymi komórkami, eliminując je lub prowadząc do samoistnego poronienia. U kobiet po 35. roku życia ta zdolność jest mniejsza, dlatego to właśnie dojrzałe mamy częściej mają dzieci z wadami genetycznymi.
Dla przykładu: dwudziestolatki rodzą malca z zespołem Downa raz na ponad 1500 urodzeń, a trzydziestolatki – raz na około 360 urodzeń.
Ciąża po 35. roku życia jest trudna i negatywnie odbija się na zdrowiu kobiety. MIT
To, że w organizmie zachodzą pewne zmiany związane z upływem lat, nie oznacza, że trzydziestoparolatka będzie źle znosić ciążę i nie będzie miała siły urodzić swojego dziecka! Przeciwnie – badania pokazują, że zmiany hormonalne, które są nieodłącznym elementem ciąży, wpływają pozytywnie na zdrowie i kondycję kobiety, a nawet na jej psychikę.
Obecność płodu w macicy mobilizuje organizm, a dawka hormonów ciążowych odmładza go. Podobną rolę pełnią komórki macierzyste płodu, które przedostają się do organizmu mamy, regenerując jej komórki i tkanki (z badań wynika, że mogą nawet naprawiać uszkodzenia serca, mózgu czy wątroby!).
W czasie porodu macica oczyszcza się z resztek starego endometrium, dlatego też zmniejsza się ryzyko problemów z narządami rodnymi, a niekiedy nawet zostają one usunięte. Pozytywny wpływ ciąży na mamę po 35. roku życia widać też w jej wyglądzie – cera jaśnieje, zmarszczki znikają – i w samopoczuciu – perspektywa posiadania dziecka, często długo wyczekiwanego, daje kobiecie radość i szczęście.
Późna ciąża częściej kończy się poronieniem. PRAWDA
Jednym z powikłań ciąży w dojrzałym wieku są częstsze poronienia. To wynik wspomnianych już mutacji genetycznych, które organizm kobiety automatycznie odrzuca. Matka natura nie pozwala na rozwój chorych zarodków, dlatego prowadzi do samoistnych poronień.
Ryzyko poronienia samoistnego zwiększa się wraz z wiekiem, u kobiet w wieku 30–34 lat wynosi 15 proc., a w wieku 40–44 lat – 51 proc. Takie sytuacje zdarzające się kilkakrotnie – to tzw. poronienia nawracające.
Starsza mama musi wykonać dokładne badania prenatalne. PRAWDA
Badania prenatalne pozwalają wykryć wady genetyczne i wrodzone, dlatego każda przyszła mama po 35. roku życia powinna je wykonać. Wiek jest wskazaniem, który umożliwia wykonanie ich bezpłatnie w ramach NFZ.
Badania prenatalne, takie jak nieinwazyjne USG, test podwójny i potrójny oraz inwazyjne, jak amniopunkcja czy biopsja kosmówki pozwalają nie tylko wykryć niektóre nieprawidłowości, lecz także umożliwić ich wczesne leczenie – niektóre wady usuwa się jeszcze w łonie mamy (np. rozszczep kręgosłupa z przepukliną oponowo-rdzeniową czy niektóre wady serca), inne zaraz po porodzie, który z tego powodu powinien się odbyć w szpitalu referencyjnym.
Oprócz tego mama po 35. roku życia, jak każda ciężarna, powinna regularnie chodzić do ginekologa i wykonywać wszystkie zlecone przez niego badania.
Kobieta po 35. musi rodzić przez cesarskie cięcie. MIT
Wiek nie jest wskazaniem do porodu zabiegowego – są nim jedynie choroby przyszłej mamy, które mogą się przytrafić zarówno dwudziestolatce, jak i czterdziestolatce. Dlatego jeżeli ciąża przebiega prawidłowo, a ciężarna nie ma żadnych powikłań, może rodzić drogami natury.
Wskazaniem do cesarskiego cięcia są częstsze u starszych mam: nadciśnienie krwi (grożące stanem przedrzucawkowym), cukrzyca (powodująca nadmierny wzrost płodu), powolne rozszerzanie się szyjki macicy, łożysko przodujące albo nieprawidłowe ułożenie dziecka do porodu.
W późnej ciąży częściej dochodzi do problemów z łożyskiem. PRAWDA
Zaawansowany wiek matki sprzyja problemom z łożyskiem. Najczęściej chodzi o zaburzenie zwane łożyskiem przodującym, czyli umiejscowienie tego narządu w okolicy ujścia szyjki macicy. W czwartej dekadzie życia takie przypadki zdarzają się trzy razy częściej niż u młodych kobiet.
Częste jest również przedwczesne odklejanie się oraz niewydolność łożyska, czyli sytuacja, w której narząd ten nie spełnia swoich funkcji (nie produkuje hormonów, nie zapewnia prawidłowego przebiegu procesów metabolicznych, przemian enzymatycznych itd.).
Czytaj: Kalendarz badań w ciąży [PDF do wydruku]
Skracanie szyjki macicy w ciąży - co oznacza, jak postępować?
