Kopnięcia fantomowe po porodzie – skąd się biorą i czy są groźne?
Ruchy dziecka w trakcie ciąży, chociaż bywają nieprzyjemne, gdy np. maluch uderzy w żołądek, to z reguły są wyczekiwanym doznaniem. Co jednak zrobić, gdy ruchy pojawiają się po porodzie? Dowiedz się, czy tzw. kopnięcia fantomowe są bezpieczne oraz z czego wynikają.
Kopnięcia fantomowe występują u kobiet po porodzie. Ostatnie badania dowodzą, że takie ruchy odczuwają także kobiety nawet kilka lat po urodzeniu dziecka. Na czym one polegają i skąd się biorą? Dowiedz się także, czy są bezpieczne i czy w takiej sytuacji konieczna jest konsultacja ze specjalistą.
Spis treści
- Czym są kopnięcia fantomowe?
- Badanie zespołu z Uniwersytetu Monasha w Australii
- Jaki odsetek kobiet odczuwa kopnięcia fantomowe?
- Dlaczego występują kopnięcia fantomowe?
- Dlaczego istotna jest świadomość występowania kopnięć fantomowych?
Resztę artykułu przeczytasz pod materiałem wideo:
Czym są kopnięcia fantomowe?
Do tej pory o tzw. kopnięciach fantomowych można było niewiele przeczytać w literaturze naukowej. Jednak w listopadzie 2019 roku ukazało się badanie „Phantom Kicks’: Women’s Subjective Experience of Foetal Kicks after the Postpartum Period”, w którym badaczka D. Sasan z Uniwersytetu Monasha z Australii wraz z zespołem sprawdziła ich odczuwalność w populacji australijskich kobiet.
Kopnięcia fantomowe to zjawisko, w którym kobietom po urodzeniu niemowlęcia towarzyszy odczucie kopnięć płodu. Występują one z reguły w dolnej części brzucha, utrzymują się wiele miesięcy, a czasami nawet lat po porodzie, a ich częstotliwość występowania i intensywność jest indywidualna.
Do tej pory nie ustalono ostatecznie przyczyny oraz skutków kopnięć fantomowych.
Czytaj: Ruchy dziecka: 10 najważniejszych informacji
Jak liczyć ruchy dziecka: kiedy i jak liczyć ruchy płodu?
Badanie zespołu z Uniwersytetu Monasha w Australii
To, czy australijskie kobiety doświadczają kopnięć fantomowych, zespół badaczy zweryfikował przy pomocy kwestionariusza, w którym byłe ciężarne opisywały subiektywne odczucia. Kobiety te w większości doświadczały kopnięć płodu podczas ciąży (jedynie 10 procent twierdziło, że nie doświadczyło ich wtedy w ogóle) i po urodzeniu karmiły dzieci piersią (81 procent).
Kopnięcia fantomowe opisywane były przez nie jako „prawdziwe”, „przekonujące” lub jako „trzepotanie”, czyli kopnięcia przypominającego pierwszy ruch dziecka.
Do roku po porodzie zwykle występowały one codziennie, rzadziej 4-6 razy w tygodniu lub raz w tygodniu. Po roku codziennie występowały tylko u 17 procent badanych kobiet, 25 procent odczuwała je co tydzień, a aż 27 procent odczuwało je sporadycznie nawet 6-8 lat po porodzie.
Interesujące jest również to, że co 4 kobieta oceniła je jako doświadczenie pozytywne, ale prawie co 3 zgłosiła, że w tym czasie towarzyszyła jej dezorientacja lub zdenerwowanie.
Jaki odsetek kobiet odczuwa kopnięcia fantomowe?
Do tej pory w niewielu materiałach specjalistycznych można było przeczytać o kopnięciach fantomowych. Należy jednak podkreślić, że badaczka D. Sasan z Uniwersytetu Monasha z Australii wraz z zespołem podczas ich eksperymentu dowiodła, że dotyczą one blisko 40 procent kobiet po pierwszej ciąży do 28 lat i trwają średnio 6-8 lat po porodzie.
Dlaczego występują kopnięcia fantomowe?
Początkowo badacze założyli, że mogą być one związane z regeneracją ciała kobiety po ciąży i porodzie i z przywracaniem napięcia mięśniowego, które trwa zwykle pierwszych 6 miesięcy po narodzinach dziecka. Jednak po wyłączeniu kobiet, które doświadczały kopnięć fantomowych w pierwszym roku, badacze zauważyli, że ich odczuwalność u kobiet będących ponad rok po porodzie, jest praktycznie taka sama.
Zatem powrót ciała do formy sprzed ciąży nie jest głównym czynnikiem przyczyniającym się do powstawania kopnięć fantomowych. Szukając dalej ich przyczyny, badacze zauważyli, że są one podobne do czucia fantomowego, którego doświadcza się np. po amputacji kończyn lub piersi.
U tych osób mimo fizycznego braku konkretnych części ciała występuje wrażenie, że dana część nadal istnieje, boli, odczuwa ciepło i zimno itp. Może to trwać kilka miesięcy, a czasami nawet kilka lat.
Istnieje wiele teorii, które określają przyczynowość tego zjawiska, jednak w każdej z nich podkreśla się, że w mózgu istnieją obszary, które reprezentują konkretne fragmenty ciała i gdy po znacznym czasie nagle ich zabraknie, pojawia się w nim chaos, którego przeorganizowanie wymaga czasu.
Tym samym kopnięcia fantomowe po porodzie mogą mieć podobną przyczynę u byłych ciężarnych, jednak teoria ta nie jest potwierdzona.
Ponadto badacze podkreślili, że w trakcie ciąży kobiety muszą zwracać szczególną uwagę na sygnały płynące z ciała, szczególnie z brzucha, dlatego też po porodzie, gdy nie ma już w nim dziecka, praca narządów wewnętrznych może być mylnie określana jako kopnięcia.
Czytaj: Powrót do formy po porodzie - różnice po cesarce i porodzie naturalnym
Dlaczego istotna jest świadomość występowania kopnięć fantomowych?
Z badań wynika, że aż 2 na 5 australijskich kobiet odczuwało tzw. kopnięcia fantomowe na długo po porodzie. Wiele kobiet poddanych badaniu wiązała je z pozytywnymi odczuciami, jednak były także te, które oceniały je negatywnie. Warto zatem podkreślić, że te odczucia mogą mieć istotny wpływ na umysł i zdrowie matki.
I chociaż w badaniach nie znaleziono związku pomiędzy kopnięciami fantomowymi a depresją poporodową, to warto zdawać sobie sprawę, że mogą one niekorzystnie wpływać na samopoczucie kobiety po porodzie.
Świadomość występowania tego zjawiska jest też szczególnie istotna u kobiet, które cierpią np. na depresję poporodową, gdyż chociaż nie jest to potwierdzone, to mogą one zaostrzać objawy schorzeń.
Kobiety powinny być zatem informowane o możliwości wystąpienia kopnięć fantomowych. Warto zwrócić także uwagę na to, by informować kobiety, jak rozpoznawać ruchy dziecka, a także jak powinny wyglądać.
Wyniki sugerują, że jeśli kobiety doświadczają kopnięć płodu pod jego nieobecność, to ich postrzeganie prawdziwego ruchu płodu może być zawodne.
Czytaj: Ciąża urojona - objawy i rozpoznanie ciąży urojonej
Ruchy dziecka w brzuchu są wskazówką określającą, czy ciąża przebiega prawidłowo i czy nie ma żadnych powodów do niepokoju. W pierwszej ciąży zazwyczaj pojawiają się około 20. tygodnia ciąży, a w kolejnych, w okolicy 14-18. tygodnia ciąży. Istotne jest to, by kobiety, które do 22. tygodnia ciąży nie czują tej aktywności u swojego dziecka, koniecznie zgłosiły się do lekarza.
