Rozwój zdolności poznawczych dzieci w wieku przedszkolnym

U dzieci w wieku przedszkolnym dochodzi do istotnych zmian w rozwoju zdolności poznawczych, fizycznych, psychicznych, emocjonalnych i społecznych. Dzieci w tym okresie wykazują niezwykłą chęć poznawania świata, szybko uczą się nowych doświadczeń, by pod koniec tego etapu ugruntować zdobytą wiedzę i dojrzeć do podjęcia nauki w szkole.

Spis treści

1. Rozwój poznawczy dziecka trzyletniego
2. Rozwój poznawczy dziecka czteroletniego
3. Rozwój poznawczy dziecka pięcioletniego
4. Co robią dzieci w przedszkolu? WIDEO

Z artykułu dowiesz się, jak przebiega:

1. Rozwój poznawczy dziecka trzyletniego
2. Rozwój poznawczy dziecka czteroletniego
3. Rozwój poznawczy dziecka pięcioletniego

Rozwój poznawczy dziecka trzyletniego

1. Spostrzeganie - dzieci trzyletnie efektywnie uczą się i poznają świat za pomocą zmysłów i swobodnego działania. Mają niepohamowaną potrzebę zbadania obiektu za pomocą dotyku, wzroku i słuchu. Rozwój myślenia i spostrzegania następuje poprzez bezpośredni kontakt z nieznanymi dotąd przedmiotami lub aktywnościami.
2. Uwaga - uwaga trzylatka jest jeszcze mimowolna, co oznacza, że dziecko nie jest w stanie w pełni kontrolować i selekcjonować bodźców płynących z otoczenia- interesuje się tym, co w danym momencie jest dla niego najatrakcyjniejsze.
3. Mowa i komunikacja - w rozwoju wielu funkcji umysłowych, istotną rolę odgrywają umiejętności komunikacyjne i językowe. Dziecko rozumie już dłuższe wypowiedzi słowne i ma możliwość wysłuchania krótkich, czytanych opowiadań. Wiersze i teksty rymowane są prostsze do odbioru dla trzylatka, bo słucha ono głównie melodii. Łatwiej jest mu skupić się na tekście, który wsparty jest obrazem. Czytaj: Rozwój mowy dziecka: od niemowlaka do trzylatkaSystem językowy w tym okresie rozwija się szybko. Wzbogaca się słownik bierny i czynny, następuje dynamiczny rozwój konstrukcji składniowych. Dzięki lepszym możliwościom językowym rozwija się zabawa. Dzieci zaczynają podejmować proste zabawy tematyczne, spontanicznie pojawiają się pomysły na zabawy swobodne, często naśladują czynności dorosłych wchodząc w rolę mamy lub taty. U trzylatków możemy zaobserwować także odmienne zainteresowania i preferencje zabaw chłopców i dziewczynek. Rozwój języka ma także niewątpliwy wpływ na zachowania społeczne. Dziecko trzyletnie zaczyna współdziałać np. uczestniczyć w tej samej zabawie równolegle z innymi.

Rozwój poznawczy dziecka czteroletniego

1. Uwaga - stopniowo pojawia się uwaga dowolna. Dziecko jest w stanie skupić się (około 10 minut) na kierowanych aktywnościach podczas zajęć w przedszkolu, wysłucha ulubionej bajki oraz kilkuminutowego słuchowiska.
2. Pamięć - rozwój narracji jest również powiązany poszerzaniem pojemności pamięci. Dziecko opowiada o zdarzeniach, które obserwowało w niedalekiej przeszłości i zapamiętało. Dzieci dużo łatwiej zapamiętują to co ma dla nich wartość emocjonalną oraz jest atrakcyjne. Czterolatek potrafi także wyrecytować krótki wierszyk, zaśpiewać prostą piosenkę. Zapamiętuje coraz więcej zdarzeń i osób.
3. Mowa i komunikacja - charakterystyczną cechą dzieci czteroletnich są stale zadawane przez nich pytania typu dlaczego? po co?. Każdy nowy obiekt, miejsce lub zjawisko wzbudza ich naturalną ciekawość. Zadawane pytania świadczą o początkach poznawania świata nie tylko za pomocą zmysłów ale także języka. Rodzic udzielając odpowiedzi zaspokaja potrzebę dziecka, wzbogaca jego wiedzę o świecie, wspiera dalszą chęć poznawania oraz dostarcza prawidłowych wzorców językowych i komunikacyjnych. Czytaj: Gdy dziecko zadaje trudne pytania, czyli 10 odpowiedzi dla Jasia PytalskiegoWypowiedzi czterolatka w związku z dynamicznym wzrostem słownictwa są coraz dłuższe i bardziej ekspresyjne. Okres ten jest także początkiem zdolności narracyjnych - dziecko potrafi opowiedzieć o zdarzeniach w formie kilku prostych zdań, używając jeszcze niepoprawnych struktur gramatycznych. Kształtuje się umiejętność rozumienia relacji przyczynowo - skutkowych.Czytaj: Dziecko zaczyna mówić. Twój cel: prawidłowa wymowa, bogate słownictwoDziecko zaczyna poszukiwać przyczyn i skutków wydarzeń, a także dostrzegać pewne zależności między nimi. Zabawy tematyczne z rówieśnikami są coraz barwniejsze- pojawiają się zachowania inspirowane zawodami (policjant, lekarz) lub bohaterami z ulubionych bajek. Zabawki wykorzystywane są w niestandardowy sposób co świadczy o rozwoju wyobraźni dzieci.

Rozwój poznawczy dziecka pięcioletniego

1. Spostrzeganie - rozwój percepcji słuchowej umożliwia różnicowanie głosek opozycyjnych, a także wyróżnianie głosek w nagłosie wyrazów. Pięciolatek ma już dobrze wykształconą analizę i syntezę wzrokową- potrafi odwzorować figury i proste kształty, ułożyć obrazek składający się z kilku części oraz kilkudziesięcioelementowe puzzle.
2. Uwaga - wraz z rozwojem poprawia się także jakość uwagi dowolnej. Dzieci nadal potrzebują dużej dawki ruchu. Skupienie na zabawie może trwać nawet do 40 minut, natomiast podczas zajęć w przedszkolu pięciolatek jest w stanie wykorzystywać uwagę dowolną do około 20 minut.Rozwój poznawczy u każdego dziecka przebiega indywidualnie. Możliwości w nabywaniu różnych umiejętności, których bazą są oczywiście funkcje poznawcze, zależą od wrodzonych predyspozycji dziecka oraz prawidłowej stymulacji środowiska.
3. Pamięć - dzieci w wieku pięciu lat zapamiętują na dłużej to co nadal jest związane z ich przeżyciami. Pamięć świeża zależy od ilości powtórzeń, im częściej powtarzany wiersz tym szybciej i łatwiej dziecko zapamięta tekst. Myślenie dzieci pięcioletnich ma jeszcze charakter skojarzeniowy, to znaczy że łączą informacje na zasadzie kojarzenia.
4. Mowa i komunikacja - piąty rok życia to nadal okres zadawania pytań. Ich ilość jest znacznie mniejsza, ale stanowią one bardzo ważny wątek w nabywaniu wiadomości. Okres ten przynosi ciągły rozwój leksykalny oraz zdolności narracyjnych. Wypowiedzi pięciolatków są bardziej spójne i uporządkowane. Dziecko powinno realizować już wszystkie dźwięki języka polskiego (często z wyjątkiem głoski „r”, która może być jeszcze substytuowana jako „l”).Czytaj: Jak nauczyć dziecko wymawiać r. Ćwiczenia logopedyczne Zabawy tematyczne są zróżnicowane i bardziej złożone. Dzieci potrafią bawić się samodzielnie i wspólnie z rówieśnikami, starają się dostosować do ustalonych wcześniej przez nich reguł.

Co robią dzieci w przedszkolu? WIDEO

Agnieszka Jaszczuk, neurologopeda, terapeuta integracji sensorycznej, pedagog specjalny