USG dopochwowe i przezbrzuszne – czym się różnią, kiedy się wykonuje?

Badania ultrasonograficzne (USG) w ciąży odgrywają niebagatelną rolę i z tego właśnie powodu wykonywane są wielokrotnie. U pacjentek spodziewających się dziecka przeprowadzane są USG dopochwowe oraz USG przezbrzuszne – kiedy wykonuje się poszczególne z wymienionych badań, czym się one od siebie różnią i jak należy się do nich przygotować?

U pacjentek spodziewających się dziecka przeprowadzane są przede wszystkim dwa badania obrazowe – USG dopochwowe i USG przezbrzuszne.

Poszczególne z nich odróżnia nie tylko to, co dokładnie można w ich trakcie uwidocznić, ale i to, w którym momencie ciąży są one wykonywane czy jak należy się do nich przygotować. Różnice dotyczą również odczuć, które pojawiać się mogą podczas wykonywania tychże badań u pacjentek. Kiedy wykonuje się USG dopochwowe, a kiedy USG przezbrzuszne?

Spis treści

1. USG dopochwowe w ciąży
2. USG przezbrzuszne w ciąży
3. Przygotowanie do ciążowego USG dopochwowego i przezbrzusznego

USG dopochwowe w ciąży

Pierwszym badaniem ultrasonograficznym wykonywanym w czasie ciąży jest zwykle USG dopochwowe. Standardowo zalecane jest, aby zostało ono wykonane do 10. tygodnia ciąży. USG dopochwowe pozwala odpowiedzieć na wiele podstawowych pytań, m.in. to właśnie dzięki niemu możliwe jest stwierdzenie, w którym dokładnie miejscu doszło do implantacji zarodka, oprócz tego możliwe jest również określenie wieku ciążowego, czynności serca u zarodka czy pomiar jego długości ciemieniowo-siedzeniowej (CRL).

Drogą USG dopochwowego możliwe jest również potwierdzenie lub wykluczenie wystąpienia u pacjentki ciąży pozamacicznej.

Do wykonania USG dopochwowego wykorzystywana jest specjalna głowica, która ma podłużny kształt. W celu zminimalizowania przykrych odczuć na jej szczyt lekarz nakłada jednorazową osłonkę (przypomina ona prezerwatywę), oprócz tego aplikowany jest na nią również lubrykant.

Ostatecznie różne odczucia towarzyszą wykonywaniu USG dopochwowego – jedne pacjentki twierdzą, że badanie było całkowicie bezbolesne, inne z kolei stwierdzają, że doprowadziło ono do odczuwania przez nie pewnego rodzaju dyskomfortu.

Standardowo wspomina się o tym, że USG dopochwowe w ciąży wykonuje się wyłącznie w pierwszym trymestrze ciąży. Takie twierdzenie jest jednak zdecydowanym uproszczeniem – w razie potrzeby USG przez pochwę wykonywane jest nawet i po 22. tygodniu ciąży.

Czasami badanie to jest bowiem wybierane ze względu na to, że pozwala ono w lepszym stopniu uwidocznić elementy żeńskiego układu rozrodczego. Należy tutaj od razu rozwiać pewne obawy, które pojawiają się u części ciężarnych – otóż USG dopochwowe w późnej ciąży nie stwarza zagrożenia dla jej przebiegu i nie grozi chociażby ryzykiem przebicia pęcherza płodowego.

Kalendarz badań USG w ciąży: genetyczne, pierwsze, połówkowe i trzecie USG

Dlaczego masa ciała noworodka różni się od tej określonej podczas badania USG przed porodem?

USG przezbrzuszne w ciąży

USG przez powłoki brzuszne jest standardowym badaniem wykonywanym w późniejszych etapach ciąży. Minimalnie powinno się je przebyć w ciąży trzy razy – pomiędzy 11. a 14. tygodniem ciąży, między 18. a 22. tygodniem ciąży oraz po 30. tygodniu ciąży.

Jak wyraźnie zaznaczono wyżej, jest to minimalna ilość – w sytuacji, gdy u pacjentki lub u płodu stwierdzone zostaną jakieś nieprawidłowości, USG przezbrzuszne wykonywane jest zdecydowanie częściej, czasami nawet co kilka dni.

Wiele pacjentek preferuje USG przez powłoki brzuszne zamiast USG dopochwowego – w przypadku badania przezbrzusznego nie ma bowiem konieczności wprowadzania głowicy aparatury do wnętrza ciała. Przed przystąpieniem do badania na skórę brzucha aplikowany jest specjalny żel, a później badający stopniowo przesuwa głowicę po ciele pacjentki.

Podobnie jak w przypadku USG dopochwowego, wykonywaniu USG przezbrzusznego towarzyszyć mogą różne uczucia – jedne badane nie odczuwają żadnego dyskomfortu, inne zaś skarżą się na to, że ucisk głowicy był dla nich nieprzyjemny.

USG przez powłoki brzuszne z całą pewnością ma pewne plusy, ma ono jednak również i pewne minusy. Do drugich zdecydowanie zaliczyć można jakość uzyskiwanych obrazów – zdecydowanie bardziej precyzyjnym i dającym bardziej miarodajne wyniki badaniem jest USG dopochwowe.

Czytaj również: Badanie USG w ciąży - co to jest USG 3D i 4D?

Kalendarz badań w ciąży [PDF do wydruku]

Przygotowanie do ciążowego USG dopochwowego i przezbrzusznego

Jedne z większych różnic pomiędzy ultrasonografią dopochwową i przezbrzuszną dotyczą tego, jak należy się przygotować do poszczególnych badań. W przypadku USG dopochwowego pacjentka nie musi czynić jakichś szczególnych przygotowań – jedyne, co zaleca się badanym, to opróżnienie pęcherza moczowego przed przystąpieniem do badania.

Nieco inaczej jest już jednak wtedy, gdy pacjentka ma mieć wykonane USG przez powłoki brzuszne – w takiej sytuacji niezbędne jest, aby w trakcie badania pacjentka miała wypełniony pęcherz moczowy, w związku z czym na około 1-1,5 godziny przed badaniem należy wypić około 1,5 litra wody i do zakończenia badania powstrzymać się od oddawania moczu.

Przed USG przezbrzusznym warto także – przez około 2-3 dni – stosować dietę lekkostrawną i unikać pokarmów cechujących się działaniem wzdymającym (obecność gazów w pętlach jelitowych może zmniejszać widoczność podczas badania).