Masaż Shantala, czyli dlaczego warto masować niemowlę

Masaż Shantala to masaż niemowlaka, wywodzący się z Indii. Do Europy trafił dzięki wydanej w 1976 roku książce "Shantala. Tradycyjna sztuka masażu" francuskiego położnika Leboyer’a.  Jak wykonuje się masaż Shantala i jakie korzyści płyną z niego dla dziecka?

Spis treści

1. Masaż Shantala: odpowiednie przygotowanie
2. Masaż Shantala: delikatny dotyk całego ciała
3. Masaż Shantala: korzyści dla zdrowia dziecka i rodzica

Masaż Shantala stał się znany dzięki przypadkowi. Shantala była ubogą i sparaliżowaną mieszkanką Kalkuty, mamą niemowlęcia. Siedząc na ulicach miasta, kładła dziecko na wyprostowanych nogach i delikatnie je masowała. Pewnego dnia obok niej przechodził Frédérick Leboyer, francuski położnik. W efekcie tego spotkania masaż dziecka metodą Shantala należy do najpopularniejszych dziś metod masowania niemowląt.

Wszystko dzięki wydanej w 1976 roku książce Leboyer’a "Shantala. Tradycyjna sztuka masażu", opisującej działanie masażu Shantala, który co prawda swoją nazwę wziął od imienia spotkanej przez Francuza kobiety, jednak w Indiach był praktykowany już od wieków i przekazywany z pokolenia na pokolenie. Od czasu wydania publikacji coraz więcej rodziców z krajów Zachodu również stosuje tę technikę u swoich dzieci. Choć masaż Shantala przeznaczony jest głównie dla niemowląt do 2. do 9. miesiąca życia, nic nie szkodzi na przeszkodzie, by wykonywać go u starszych lub młodszych dzieci. Te młodsze mogą jednak nie wykazać odpowiedniej cierpliwości i sesja powinna być krótsza niż typowa – 30-minutowa. Warto dodać, że masaż Shantala nie jest techniką rehabilitacyjną, co się okazuje jego wielką zaletą, ponieważ może być wykonywany przez osoby, które nie są zawodowymi masażystami, szczególnie przez mamę i tatę dziecka w domu. Trzeba jednak pamiętać, by przed przystąpieniem do wykonania masażu Shantala dokładnie zapoznać się z zasadami jego przygotowywania i przeprowadzania. Można obejrzeć filmy instruktażowe w Internecie, posiłkować się publikacjami lub zapisać na specjalne kursy dla rodziców.

Masaż Shantala: odpowiednie przygotowanie

Od czego zacząć masaż Shantala niemowlęcia? Przede wszystkim, należy go wykonywać w ciepłym pomieszczeniu – o temperaturze powyżej 20º Celsjusza. Dziecko jest masowane nago, więc nie może być mu zimno. Trzeba również przygotować ręcznik, na którym położymy na swoich kolanach dziecko. Można też przygotować zapasową sztukę, jako że nagie niemowlę może po prostu zrobić siku. Do wykonania masażu używamy naturalnego oleju – np. migdałowego, kokosowego lub oliwy z oliwek, którą smarujemy ręce. Nie jest wskazane używanie oliwki pielęgnacyjnej, zawierającej sztuczne składniki. Warto pamiętać, że masażu Shantala nie można wykonywać u dzieci chorych na nowotwory, epilepsję, astmę. Należy z niego zrezygnować w czasie infekcji i po szczepieniu. Przeciwwskazanie do jego wykonania stanowią również choroby skóry.

Po odpowiednim przygotowaniu znajdujemy wygodne miejsce – takie, w którym będzie się dobrze wykonywało masaż – jeśli osoba masująca będzie siedziała niewygodnie, napinając mięśnie, dziecko to wyczuje i też się nie rozluźni. Na około 1,5-2 godziny przed masażem Shantala dziecko nie powinno nic jeść. Pamiętajmy, że w pomieszczeniu musi być cicho, można też włączyć specjalną muzykę przeznaczoną do masażu Shantala – jej dźwięki przypominają te, które niemowlę słyszało w brzuchu matki. Dziecko kładziemy na swoich wyprostowanych nogach, na wysokości kolan, z główką skierowaną w stronę stóp osoby masującej.

Masaż Shantala: delikatny dotyk całego ciała

Masaż Shantala zaczyna się od klatki piersiowej, przez rączki, dłonie, brzuszek, nóżki, stopy, kręgosłup oraz plecy. Na samym końcu masowana jest twarz, ponieważ dotykanie jej dziecko może odczuwać jako "przeszkadzające" i w ogóle nie chcieć poddać się masażowi. Osoba masująca stawia obok siebie oliwę, w której regularnie zanurza jedną dłoń. Druga zawsze musi spoczywać na ciałku dziecka – podczas masażu Shantala ani na chwilę nie przestajemy dotykać niemowlęcia.

1. Po rozsmarowaniu oliwy na dłoniach rozpoczynamy masaż. Najpierw klatka piersiowa dziecka – wykonujemy ruchy góra-dół, cały czas trzymając razem palce. Trzeba je powtórzyć, tak jak i każde inne podczas masażu Shantala, od 3 do 9 razy. Następnie, cały czas masując klatkę piersiową, wykonujemy ruchy od jej środka do zewnątrz. Później kolej na ruchy naprzemienne – zaczynamy od prawego biodra i kierujemy się w stronę lewego ramienia. Następnie od lewego biodra do prawego ramienia.
2. Teraz kolej na bardziej skomplikowane działanie – przejście od masażu klatki piersiowej do masażu rączek. Najpierw należy położyć jedną dłoń na bioderku niemowlęcia, drugą chwycić jego bark, a następnie ręką z biodra chwycić rączkę dziecka. Należy przesuwać ręce od barku dziecka ku dłoni. Ten ruch wygląda tak, jak byśmy chcieli "wyjąć" rękę niemowlęcia. Następnie przechodzimy do tzw. ruchu wyżymania – okrężnego ruchu wokół rączki dziecka.
3. Kolejny etap to masaż dłoni, rozpoczynany od nadgarstka w kierunku palców. Później masujemy same paluszki – dotykamy ich tak, jak byśmy chcieli zdjąć z nich pierścionki. Opuszki palców masujemy okrężnymi ruchami.
4. Masaż brzucha rozpoczynamy od ułożenia na nim dwóch dłoni i przesuwania ich od łuku żeber w dół. Grzbietem dłoni wykonujemy okrężne ruchy, zgodne z ruchem wskazówek zegara i przebiegiem jelit.
5. Teraz kolej na masaż Shantala na nóżkach dziecka. Wygląda on tak samo jak masaż rąk: wykonujemy ruchy dojenia i wyżymania. Stopy masujemy zewnętrzem dłoni na ukos, a palcami ugniatamy ich zewnętrzną krawędź.
6. Przekładamy dziecko na plecy i wykonujemy na nich naprzemienne ruchy. Następnie jedną dłoń kładziemy na pupie dziecka, drugą przy karku i delikatnie "zjeżdżamy" nią w stronę tej ułożonej na pośladkach. Kręgosłup masujemy kolistymi ruchami – od pośladków do karku, używając przy tym dwóch palców. Następnie chwytamy dziecko jedną dłonią za stopy, drugą kładziemy na karku i tą od strony karku "zjeżdżamy" aż do stóp.
7. Rozpoczynamy masaż Shantala obejmujący twarz dziecka. Nie zawsze niemowlę wykazuje do niego cierpliwość, można więc z tego elementu zrezygnować, jeśli dziecko się temu opiera. Jeśli nie, kładziemy obie dłonie po bokach jego główki i delikatnie masujemy. Czoło masujemy od środka na zewnątrz, a wokół oczu robimy palcami delikatne kółka. Nos dziecka masujemy naprzemiennie małymi palcami, a od nasady nosa przechodzimy delikatnie ku policzkom. Na koniec obejmujemy dłońmi główkę dziecka.

Masaż Shantala powinno się wykonywać 2 razy dziennie lub, jeśli czas młodym rodzicom na to nie pozwala, co najmniej 3 razy w tygodniu. Najpierw może zawierać mniej powtórzeń ruchów i być krótszy, a potem – stopniowo wydłużany. Dobrym pomysłem jest wykonywanie go przed kąpielą, by zmyć z dziecka oliwę.

Masaż Shantala: korzyści dla zdrowia dziecka i rodzica

Dlaczego warto wykonywać masaż Shantala dziecka? Przede wszystkim, stymuluje on jego układ pokarmowy, przyśpieszając perystaltykę jelit, tym samym regulując wypróżnienia i przeciwdziałając kolkom i zaparciom. Masaż Shantala usprawnia również działanie układu nerwowego. Na skórze znajdują się receptory, które dzięki masażowi zostają uruchomione, a w mózgu tworzą się nowe połączenia. Dzięki pobudzaniu receptorów regulujemy również pracę układu krążenia – słabe krążenie u tak małych dzieci zostaje pobudzone, zwłaszcza w obrębie rąk i nóg. Podczas masażu Shantala zmniejsza się także napięcie mięśniowe u coraz bardziej rozluźnionego niemowlęcia.

Dziecko staje się bardziej wyciszone, w jego codzienności pojawia się pewien rytuał, łatwiej zasypia. Wzmocnione zostaje jego poczucie bezpieczeństwa. Ma to swoje plusy także dla osób masujących, czyli młodych rodziców. Zyskują pewność, że pomagają swojemu dziecku, poprzez masaż nawiązują z nim bliskość, sami się wyciszają.

Anna Sierant