Od jakiego wieku podawać dziecku tran i czy warto stosować go u niemowląt?

2022-03-10 13:52

Czy tran dla dziecka jest bezpieczny? Tran to suplement diety znany od wieków, a w Skandynawii stosowany nawet u maleńkich niemowląt. Co takiego w nim jest, że lekarze i dietetycy polecają tran zarówno dorosłym, jak i dzieciom? Oto zalety tranu dla zdrowia.

Tran dla dziecka - od jakiego wieku podawać tran i czy warto stosować go u niemowląt?
Autor: Getty images Od jakiego wieku podawać tran i czy warto stosować go u niemowląt?

Tran to ciekły tłuszcz otrzymywany ze świeżej wątroby dorsza atlantyckiego lub innych ryb z rodziny dorszowatych. W naturalnej postaci ma charakterystyczny, niezbyt przyjemny zapach i raczej mdły smak.

Ale mimo to warto się przekonać do tranu, bo tran dla dziecka wpływa na poprawę odporności i dobre zdrowie. Od jakiego wieku podawać dzieciom tran i dlaczego warto to robić?

Spis treści

  1. Tran dla dziecka - na czym polega jego fenomen?
  2. Ważne składniki tranu dla dziecka
  3. Od jakiego wieku podawać tran dziecku?
  4. Czy każde dziecko powinno pić tran?
  5. Tran dla niemowlaka - oleje rybne lepsze niż roślinne

Tran dla dziecka - na czym polega jego fenomen?

Olej z wątroby ryby - brzmi mało apetycznie... Rzeczywiście, ludziom z pokolenia naszych rodziców i dziadków tran kojarzy się nie najlepiej, bo pili ten rybi olej w czystej, nieprzetworzonej postaci. Dziś tran dla dzieci ma postać kapsułek, owocowych żelków albo płynu o przyjemnym cytrynowym smaku. Znacznie łatwiej więc przekonać do niego najmłodszych.

Dlaczego to takie ważne? Właściwości lecznicze tranu znane są od setek lat. Już w XVII w. zauważono, że ludzie, którzy spożywają dużo tranu, rzadziej chorują. Przez wieki medycy rekomendowali stosowanie tego środka jako sposobu na zapobieganie krzywicy i reumatyzmowi.

Także dzisiaj łatwo zauważyć, że w społecznościach, w których jada się dużo oleju z ryb morskich (np. Norwegia, Japonia), ludzie są zdrowsi i dłużej żyją (największy odsetek stulatków). Co sprawia, że tran tak dobrze wpływa na zdrowie?

Czytaj równieżPrawdy i mity o DHA. Co musisz wiedzieć o tym kwasie tłuszczowym w ciąży?

Dieta na przeziębienie: tygodniowy jadłospis wzmacniający odporność

Ważne składniki tranu dla dziecka

Swoje lecznicze właściwości tran zawdzięcza przede wszystkim dwóm składnikom: kwasom omega-3 oraz witaminie D. Są one niezwykle ważne dla zdrowia i rozwoju dziecka, a ich niedobór może spowodować wiele chorób.

  • Niezbędne wielonienasycone długołańcuchowe kwasy tłuszczowe omega-3

Zwłaszcza kwas dokozaheksaenowy, czyli DHA – są konieczne przede wszystkim do prawidłowego rozwoju i funkcjonowania mózgu dziecka. W życiu płodowym kwas DHA jest budulcem układu nerwowego, a po narodzinach dziecka – głównym pożywieniem dla mózgu.

Udowodniono, że dzieci otrzymujące dostatecznie duże dawki DHA wypadają lepiej w testach na inteligencję. Z kolei nawet mały niedobór DHA może zahamować rozwój psychomotoryczny i poznawczy dziecka, osłabiając u niego umiejętność uczenia się, rozumienia, pamięć, uwagę i kreatywność.

Małe stężenia DHA u dzieci mogą być także przyczyną zespołu aktywności psychoruchowej z deficytem uwagi, czyli ADHD. Badania sugerują, że dieta wzbogacona w EPA i DHA pochodzące z ryb zmniejsza objawy tej choroby. Kwas DHA wspomaga również prawidłowy rozwój wzroku u niemowląt do 12. miesiąca życia, a jego niedobór może powodować zaburzenia widzenia.

Inną ważną rolą kwasów omega-3 jest ich bardzo korzystny wpływ na odporność: wzmacniają one układ immunologiczny, chroniąc organizm przed infekcjami i chorobami autoimmunologicznymi. Badania wykazały, że odpowiednie spożycie kwasów omega-3 hamuje powstawanie reakcji typu alergicznego. Warto też wspomnieć o tym, że kwasy DHA i EPA przyczyniają się do prawidłowej pracy serca.

  • Witamina D

Drugi ważny składnik tranu dla niemowlaka, wspomaga prawidłowy wzrost i rozwój kości u dzieci, zwiększając wchłanianie wapnia z pożywienia. Ale to nie wszystko: badania z ostatnich lat wykazały, że witamina ta pełni w organizmie jeszcze wiele innych zadań, a jej niedobór może prowadzić do rozwoju nie tylko krzywicy i osteoporozy, lecz także: cukrzycy typu I, nowotworów, chorób autoimmunologicznych (takich jak stwardnienie rozsiane, reumatoidalne zapalenie stawów) oraz sercowo-naczyniowych.

Deficyt tej witaminy wpływa również na ogólne obniżenie odporności. Dlatego tak ważne jest zapewnienie dziecku (a także sobie – nawiasem mówiąc) odpowiedniej ilości witaminy D, zwłaszcza że w Polsce powszechne są jej niedobory.

Szczególnie trzeba o tym pamiętać jesienią i zimą, ponieważ od października do marca w naszej szerokości geograficznej w ogóle nie zachodzi synteza witaminy D w skórze pod wpływem słońca!

Warto wiedzieć, że tran zawiera witaminę D3 – to najbardziej bioaktywna, najlepiej przyswajalna przez ludzki organizm postać tej witaminy. W tranie są również rozpuszczalne w tłuszczach witaminy A i E.

Od jakiego wieku podawać tran dziecku?

Nasuwa się pytanie: czy w związku z tak pozytywnym wpływem na zdrowie, każde dziecko powinno dostawać tran? A jeśli tak, to od kiedy? I co z zanieczyszczeniami ryb rtęcią i dioksynami?

W Norwegii, która jest ojczyzną tranu, Rada ds. Żywienia zaleca stosowanie go u wszystkich dzieci, począwszy od 4 tygodnia życia.

Zalecenia polskich ekspertów nie obejmują tranu, ale jasno wskazują na konieczność suplementacji znajdującej się w tranie witaminy D: wszystkie zdrowe dzieci, od urodzenia do 18. roku życia, wymagają suplementacji witaminy D w dawce 400 -1000 IU (10 mcg) na dobę, w zależności od wieku. 

Jeśli więc chcemy podawać dziecku tran, jako suplement diety, pamiętajmy o tym, aby dopasować jego dawkowanie do przyjmowanych dawek witaminy D3 lub aby zastąpić ją tranem - w ten sposób unikniemy przedawkowania tej wprawdzie cennej substancji, która jednak w nadmiarze może szkodzić dziecku.

Dużym udogodnieniem dla zwolenników podawania tranu dzieciom jest obecnie to, że tran dla dzieci przyjmuje obecnie rożne postacie, dostosowane do ich wieku i potrzeb - można go kupić w formie syropu (dla najmłodszych dzieci zalecana jest forma płynna suplementu), w formie żelków (idealna dla przedszkolaków) lub kapsułek (przeznaczona dla starszych dzieci, które potrafią już połykać tabletki).

Czy każde dziecko powinno pić tran?

Niemowlęta karmione piersią muszą dostawać witaminę D w kropelkach. Dla pozostałych maluchów źródłem tej witaminy jest mleko modyfikowane (uwaga: nie każde ją zawiera) lub preparaty witaminowe. Niemowlęta karmione mlekiem modyfikowanym wzbogacanym w witaminę D wymagają dodatkowego jej podawania, o ile ilość spożytego mleka nie pokrywa w całości odpowiedniego dla wieku zapotrzebowania na tę witaminę.

Jeśli zaś chodzi o nienasycone kwasy tłuszczowe, uważa się, że dziecko karmione piersią (przez pierwsze pół roku życia) nie musi ich dostawać dodatkowo, jeśli dieta matki zawiera tłuste ryby morskie (dwa razy w tygodniu).

Maluchy karmione mlekiem modyfikowanym powinny czerpać DHA i EPA z tego mleka, a gdy tych kwasów w mleku nie ma, konieczna jest suplementacja. Starsze niemowlęta (powyżej 6. miesiąca życia) i małe dzieci (poniżej 24. miesiąca życia) powinny otrzymywać DHA w postaci suplementu, jeśli ich dieta nie zawiera ryb.

Dzieci w tym wieku muszą spożywać minimum 100 mg kwasu DHA dziennie (0,1 g), aby ich wzrok i mózg rozwijały się prawidłowo. Po ukończeniu dwóch lat powinno to być minimum 250 mg DHA dziennie. Tran dla dziecka jest w tej sytuacji doskonałym rozwiązaniem.

Tran dla niemowlaka - oleje rybne lepsze niż roślinne

Trzeba podkreślić, że tranu dla dziecka nie mogą zastąpić kwasy tłuszczowe pochodzące z olejów roślinnych. Wiele osób sądzi, że kwasy tłuszczowe omega-3 zawarte m.in. w orzechach i olejach (np. lnianym, sojowym, rzepakowym) są niemal tym samym co kwasy omega-3 zawarte w rybach, a to nieprawda. Oleje roślinne i orzechy nie mogą zastąpić produktów pochodzenia morskiego.

Tłuszcze roślinne zawierają bowiem kwas alfa-linolenowy (ALA). Jest to kwas krótkołańcuchowy i dopiero w ludzkim organizmie przekształca się w długołańcuchowy kwas DHA. Proces ten zachodzi jednak w bardzo ograniczonym stopniu: konwersja kwasów ALA w DHA wynosi maksymalnie do 9–10 proc., ale zazwyczaj nie przekracza 1 proc. Dlatego kwasy ALA nie mogą zastąpić DHA i EPA.

Źródłami najcenniejszych kwasów omega-3 są wyłącznie: tłuste ryby morskie, tran, owoce morza oraz algi. Jeśli dziecko je mało ryb, niezbędna jest zatem suplementacja tranem. A w przypadku gdy rodzice są wegetarianami albo dziecko nie toleruje tranu, bo np. za bardzo pachnie on rybami, można sięgnąć po kapsułki z kwasem DHA pochodzącym z alg morskich.

Kupując tran dla niemowlaka, warto zwrócić uwagę, czy producent informuje, skąd pochodzą wykorzystane w preparacie ryby i czy wiarygodnie brzmią jego zapewnienia o wysokiej jakości produktu. Wiadomo bowiem, że pewne rejony wód są mocno zanieczyszczone i żyjące tam ryby mogą być skażone rtęcią i dioksynami.

Najlepiej więc wybierać produkty renomowanych marek, pochodzące z krajów o wysokiej kulturze produkcji i poddawane rzetelnej kontroli.

Czytaj również: Dawkowanie witaminy D3 u dzieci [NOWE ZALECENIA]

Układ immunologiczny dziecka. Jak wzmocnić odporność dziecka, które jest karmione butelką?

miesięcznik "M jak mama"

Czy artykuł był przydatny?
Przykro nam, że artykuł nie spełnił twoich oczekiwań.
Nasi Partnerzy polecają

NOWY NUMER

POBIERZ PORADNIK! Darmowy poradnik, z którego dowiesz się, jak zmienia się ciało kobiety w ciąży, jak rozwija się płód, kiedy wykonać ważne badania, jak przygotować się do porodu. Pobieram >

Pobieram
poradnik ciaza