"Latarnik" Henryka Sienkiewicza - streszczenie i problematyka lektury klasy VII i VIII

"Latarnik" Henryka Sienkiewicza to nowela opublikowana w 1881 roku. Opowiada historię emigranta Skawińskiego, który został latarnikiem w Aspinwall w Ameryce Środkowej. Porusza problematykę tęsknoty za ojczyzną i samotności na obcej ziemi.

"Latarnik" Henryka Sienkiewicza uznawany jest za jedną z najlepszych polskich nowel. Historia starego Polaka-tułacza, który w poszukiwaniu spokoju osiada w małym portowym miasteczku Aspinwall, gdzie zostaje latarnikiem, jest pretekstem do poruszenia problematyki tęsknoty za ojczyzną i wyobcowania na emigracji.

Spis treści

1. Geneza "Latarnika" Henryka Sienkiewicza
2. "Latarnik" nowelą doskonałą
3. Problematyka utworu
4. Czas i miejsce akcji
5. Streszczenie "Latarnika"

Geneza "Latarnika" Henryka Sienkiewicza

Utwór Henryka Sienkiewicz powstał na bazie prawdziwej historii. Pierwowzorem Skawińskiego, bohatera "Latarnika", był Sielawa, który zaczytał się w powieści "Murdelio" Zygmunta Kaczkowskiego i z tego powodu stracił pracę latarnika. Henryk Sienkiewicz napisał ten utwór w 1880 roku, po czteroletnim pobycie w Stanach Zjednoczonych. Problematyka, którą porusza, dotycząca tęsknoty za ojczyzną, prawdopodobnie jest efektem jego własnych doświadczeń.

"Latarnik" został opublikowany w 1881 roku w dwutygodniku "Niwa", a wydany w 1882 roku w Warszawie. Rękopis noweli wciąż znajduje się w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich. 

"Latarnik" nowelą doskonałą

"Latarnik" został uznany za nowelę doskonałą. Utwór ma bardzo przemyślaną kompozycję, wyraźny punkt kulminacyjny i puentę. Badacze podkreślają, że jest to nie tylko majstersztyk pod względem formy, ale także tekst o złożonej treści. 

Czytaj: Jakie lektury trzeba przeczytać w 7 klasie?

Problematyka utworu

"Latarnika" Henryka Sienkiewicza można rozpatrywać wielorako:

• w wymiarze egzystencjalnym jest to studium człowieka żyjącego na obczyźnie, zmuszonego do ciągłego podejmowania wyzwań i mimo ponoszonych klęsk, odnajdywania w sobie siły, by zacząć wszystko na nowo
• w wymiarze politycznym — autor opisuje dzieje Skawińskiego jako uczestnika powstania listopadowego
• w wymiarze psychologicznym jest to analiza życia emigranta, samotnego, pragnącego za wszelką cenę znaleźć sobie nowe miejsce do życia

Czas i miejsce akcji

Akcja noweli toczy się w 1870 roku w Aspinwall, miasteczku portowym znajdującym się blisko Panamy i na samotnej wyspie, gdzie bohater otrzymuje posadę latarnika. Autor opisuje również wydarzenia z powstania listopadowego w 1830 roku.

Streszczenie "Latarnika"

Głównym bohaterem noweli jest Polak, Skawiński (autor nie podaje jego imienia). Po powstaniu listopadowym, którego był uczestnikiem, musiał wyemigrować i przez wiele lat tułał się po świecie. Zmęczony ciągłą tułaczką postanowił znaleźć miejsce, w którym będzie mógł się osiedlić na stałe i rozpocząć życie na nowo. Wybrał Aspinwall, małe portowe miasteczko niedaleko Panamy. Został tam latarnikiem i wiódł bardzo spokojne życie na uboczu, na małej wyspie. Do jego obowiązków należało włączanie latarni morskiej zawsze o stałych godzinach.

Pewnego dnia Skawiński otrzymał paczkę z książki. Znalazł tam egzemplarz "Pana Tadeusza" Adama Mickiewicza. Książka rozbudziła w nim tęsknotę za ojczyzną, ale jednocześnie pozwoliła mu poczuć się jak w domu. Lektura tak go pochłonęła, że Skawiński zaniedbał swoje obowiązki i nie włączył latarni o stałej porze. Wkrótce otrzymał informacje, że z powodu jego niedbalstwa rozbiła się łódź. Został zwolniony z pracy i musiał ponownie wyruszyć w tułaczkę. Tym razem jednak był bardziej optymistycznie nastawiony do życia, ponieważ miał ze sobą "Pana Tadeusza".

Czytaj też: O czym jest "Balladyna" Juliusza Słowackiego?

Katarzyna Stańczyk