Tajga: "tam, gdzie w morze wbiega wiatr". Czym jest tajga i gdzie występuje?

Tajga to formacja roślinna obejmująca lasy iglaste występujące pomiędzy kołem podbiegunowym a terenami, na których występuje klimat umiarkowany. Występuje w północnych częściach Ameryki Północnej, Europy i Azji.

Tajga to obszar roślinny, który występuje na półkuli północnej pomiędzy kołem podbiegunowym a terenami o klimacie umiarkowanym. Bardzo często określenie "tajga" stosuje się wobec formacji roślinnych północnej Eurazji, ale nie jest to poprawne, ponieważ lasy te porastają również obszar Ameryki Północnej. To gęste, dziewicze lasy, porastające ogromne połacie terenów i w dużej mierze wciąż niezbadane przez człowieka. Nie ułatwia tego surowy klimat z trwającą niemal 7 miesięcy zimą i temperaturami spadającymi do -50 stopni Celsjusza. Jaka jest roślinność tajgi i co trzeba wiedzieć o tym obszarze?

Spis treści

1. Co to jest tajga?
2. Tajga Eurazji
3. Klimat tajgi
4. Roślinność tajgi
5. Zwierzęta tajgi
6. Tajga a wieczna zmarzlina

Co to jest tajga?

Tajga inaczej nazywana jest lasem borealnym iglastym. To formacja roślinna porastająca:

• północną Amerykę (Kanadę i Alaskę)
• północną Europę (Półwysep Skandynawski, Karelię, Nizinę Wschodnioeuropejską)
• północną Azję — Syberię, Sachalin, Kamczatkę, ale także wyspę Hokkaido

Patrząc na mapę świata lub na globus, można zauważyć, że tajga zajmuje szeroki pas na półkuli północnej i przebiega w dużej mierze przez wyludnione tereny.

Tajga Eurazji

Tajga Eurazji to ogromne połacie dziewiczych terenów z klimatem niezachęcającym do osadnictwa. Obszar wielkości 9 tysięcy kilometrów, rozciągający się od Półwyspu Skandynawskiego na zachodzie aż po wybrzeża Japonii nad Oceanem Spokojnym na wschodzie. Obejmuje nie tylko Karelię, ale przede wszystkim Syberię z jej niezmierzonymi pustkowiami. 

Tajga Eurazji jest inna niż lasy znajdujące się w Ameryce Północnej. Na północy Azji tajga graniczy z lasotundrą, na południu z lasami liściastymi porastającymi tereny klimatu umiarkowanego. 

Klimat tajgi

W tajdze występuje bardzo surowy klimat. Wiosna i lato są bardzo krótkie, ciepłe, ale wietrzne, natomiast zima długa, mroźna i sroga. Latem temperatura wzrasta średnio do 15 stopni Celsjusza, choć na skutek ocieplenia klimatu coraz częściej można zaobserwować znacznie wyższe temperatury. Bardzo często wieją silne wiatry, pada deszcz. Zimą temperatura spada nawet do -50 stopni Celsjusza.

W tak surowym klimacie człowiek nie ma szans na przetrwanie. Zwierzęta, które zamieszkują te tereny, są przystosowane do bardzo niskich temperatur, ale nawet one długo przystosowują się do zimy, wędrują lub zapadają w sen zimowy, by przetrwać najtrudniejszy okres w roku.

Roślinność tajgi

Tajgę porastają lasy, głównie iglaste, które są bardziej odporne na niskie temperatury. Drzewa liściaste występują głównie na terenach podmokłych wokół rzek oraz bagien. Można je zaobserwować również na terenach przymorskich, gdzie panuje łagodniejszy klimat. W tajdze można spotkać głównie jodły syberyjskie, sosny, modrzewie czy limby. Oprócz tego można zaobserwować buki, brzozy, olsze, klony.

W Europie Środkowej i częściowo Wschodniej, od południowej Szwecji aż po Ural, dominują lasy liściaste z przewagą buków i dębów. W Europie Wschodniej w lasach dominują sosny. W zachodniej Ameryce Północnej lasy borealne często przechodzą w lasy górskie z przewagą drzew iglastych oraz w lasy nadmorskie. 

Zwierzęta tajgi

Zwierzęta, które zamieszkują tajgę, musiały przystosować się do ostrego klimatu i do srogiej, długiej zimy. Z tego względu na obszarze tym mieszkają głównie owady, bezkręgowce i ptaki takie jak sikorki, głuszce, jastrzębie czy jemiołuszki. Oprócz tego można tam spotkać ssaki, które dobrze radzą sobie ze zmienną pogodą. Spotkamy tam przede wszystkim:

• renifery
• łosie
• jelenie
• borsuki
• łasice
• wilki
• lisy
• tygrysy syberyjskie
• niedźwiedzie

Tajga a wieczna zmarzlina

Dużą część tajgi, zwłaszcza w północnej Eurazji, pokrywa wieczna zmarzlina. Jest to pozostałość zlodowacenia czwartorzędowego, która występuje głównie na Spitsbergenie, na Grenlandii oraz na Syberii, tam, gdzie panuje suchy kontynentalny klimat. W ostatnich latach obserwuje się jednak znaczne ocieplenie klimatu, które grozi rozmarznięciem wiecznej zmarzliny. Może to mieć fatalne skutki dla klimatu, ponieważ w zamarzniętej glebie skrywają się ogromne ilości metanu, a także tysiące patogenów i wirusów. 

Katarzyna Stańczyk