- Specjaliści wskazują, że gdy dziecko je ciągle to samo, a potem nagle przestaje, jest to normalny etap rozwoju
- Trwała utrata wagi lub dieta ograniczona do mniej niż 20 produktów to sygnały alarmowe, że wybiórczość pokarmowa u dziecka wymaga konsultacji
- Badania potwierdzają, że zmuszanie niejadka do jedzenia jest błędem, a skutecznym rozwiązaniem jest metoda „łańcuchowania pokarmów”
- Skuteczne rozszerzanie diety niejadka wymaga nawet 15 prób podania nowego produktu, zanim dziecko go zaakceptuje
Dlaczego dziecko je ciągle to samo, a potem nagle przestaje? Wyjaśniamy zjawisko jedzeniofiksacji
Twoje dziecko od tygodni domaga się na śniadanie, obiad i kolację tego samego, by pewnego dnia z obrzydzeniem odsunąć talerz? To klasyczny objaw "jedzeniofiksacji" (z ang. food jag), czyli etapu, w którym maluch skupia się na jednym lub kilku produktach, a następnie nagle całkowicie je odrzuca. Choć bywa to niezwykle frustrujące dla rodziców, jest to zjawisko powszechne i najczęściej zupełnie normalne.
Z czego to wynika? Według specjalistów, jedzeniofiksacja, czyli pewnego rodzaju wybiórczość pokarmowa, jest typowa dla dzieci w wieku od 2 do 4 lat i wiąże się z naturalnym rozwojem poczucia autonomii. Maluch odkrywa, że może kontrolować swoje otoczenie, a wybór jedzenia staje się jednym z głównych pól do manifestowania własnej woli. Co ciekawe, szacuje się, że w tym okresie aż połowa dzieci bywa określana przez rodziców jako niejadki.
Wybiórcze jedzenie u dziecka. Kiedy grymaszenie powinno zaniepokoić rodzica?
Chociaż jedzeniofiksacja to zazwyczaj przejściowy etap, każdy rodzic zadaje sobie pytanie, gdzie leży granica między normą a problemem wymagającym konsultacji. Ważne jest, by nauczyć się odróżniać typowe dla rozwoju grymaszenie od poważniejszych zaburzeń odżywiania. Obserwacja zachowania dziecka przy stole jest tutaj kluczowa, by nie przegapić sygnałów alarmowych.
Według specjalistów do spraw żywienia dzieci, istnieją konkretne "czerwone flagi", które powinny być dla rodziców sygnałem alarmowym. Warto rozważyć wizytę u lekarza, jeśli u dziecka występuje trwała utrata wagi, jego dieta jest ograniczona do mniej niż 20 produktów lub często krztusi się i kaszle podczas posiłków. Niepokojące jest również, gdy maluch po dwutygodniowej przerwie nadal kategorycznie odmawia pokarmu, który wcześniej uwielbiał.
Sposoby na niejadka, które nie polegają na zmuszaniu. Czym jest "food chaining"?
Kluczem do przetrwania tego etapu bez walki przy stole jest unikanie presji i siłowych rozwiązań, które, jak potwierdzają liczne badania, jedynie pogłębiają problem. Tego typu problemy z jedzeniem u dwulatka czy trzylatka wymagają cierpliwości. Zamiast zmuszania, specjaliści radzą, by zapewnić dziecku regularność posiłków i podawać ulubiony produkt w towarzystwie innych, nowych propozycji. Dobrym pomysłem jest też stosowanie metody "łańcuchowania pokarmów" (food chaining), czyli wprowadzania drobnych zmian w ulubionym daniu, na przykład podanie makaronu w innym kształcie, jogurtu innej firmy czy parówki o innej temperaturze. Takie stopniowe oswajanie nowości, czyli skuteczne rozszerzanie diety niejadka, pomaga dziecku zaakceptować nowe smaki bez zbędnego stresu.
Ile razy proponować dziecku nowy smak? O neofobii i roli powtórzeń w diecie
Rodzice często poddają się po dwóch lub trzech nieudanych próbach podania nowego warzywa, a to spory błąd. Dostępne badania pokazują, że dzieci potrzebują średnio od 8 do nawet 15 powtórzeń, zanim w ogóle zaakceptują nowy smak w swojej diecie. To zjawisko, znane jako neofobia żywieniowa, wymaga czasu i cierpliwości. Najważniejsza jest systematyczność i serwowanie jedzenia bez presji na zjedzenie. Czasem wystarczy, że nowy produkt po prostu pojawi się na talerzu. Co więcej, szanse na sukces znacznie rosną, gdy włączymy dziecko w przygotowywanie posiłków i sami z apetytem jemy to, co chcemy mu zaproponować.
