Wczesne programowanie żywieniowe, czyli jak dieta malca wpływa na jego rozwój
Składniki odżywcze dostarczane maleństwu jeszcze w brzuchu mamy, karmienie piersią po narodzinach i odpowiednie rozszerzanie diety - to wszystko ma kluczowy wpływ na prawidłowy rozwój młodego organizmu, w tym również układu odpornościowego, a także na jakość życia dziecka w przyszłości. Dowiedz się, na czym dokładnie polega ta zależność.
Spis treści
- Najważniejsze pierwsze 1000 dni
- Odporność dziecka zależy od twojej diety
- Mleko mamy - kapitał na przyszłość
- Mleko modyfikowane - gdy karmienie piersią nie jest możliwe
Najważniejsze pierwsze 1000 dni
Wieloletnie badania potwierdziły, że o rozwoju i funkcjonowaniu organizmu, w tym również odporności, w dużej mierze decyduje okres ciąży i pierwsze lata po przyjściu na świat. Przyjęło się, że ten czas jest określany jako 1000 pierwszych dni (około 270 dni ciąży + 365 + 365).
Właśnie dlatego kluczowe jest otrzymywanie wraz z pokarmem – najpierw przez kobietę w ciąży, a po narodzinach także przez dziecko – ważnych składników odżywczych.
Z naukowych analiz wynika, że niewłaściwe żywienie we wczesnym okresie życia może przyczynić się do powstania problemów zdrowotnych w przyszłości. Przykładowo może to się przekładać na zwiększenie ryzyka pojawienia się nadciśnienia, chorób serca, nadwagi lub zaburzeń odporności w dorosłym życiu.
Na takich założeniach opiera się koncepcja programowania żywieniowego we wczesnym okresie życia. Autorem tej teorii jest David Barker, który pod koniec XX wieku przedstawił szereg prac, wyjaśniających zależność między zawałami serca czy otyłością pojawiającymi się w wieku dorosłym a stanem odżywienia w życiu płodowym i w okresie dzieciństwa.
Odporność dziecka zależy od twojej diety
Dziecko w okresie 1000 pierwszych dni życia oprócz tego, że ma szczególne potrzeby żywieniowe, jest też bardzo wrażliwe i delikatne, ponieważ właśnie w tym czasie wciąż kształtuje się m.in. jego układ odpornościowy.
Czy wiesz, że w układzie pokarmowym znajduje się około 70% komórek odpornościowych organizmu? Właśnie dlatego najlepszym wsparciem dla budującej się odporności dziecka jest odpowiednia, różnorodna dieta. Powinna być ona bogata m.in. w witaminy A, C i D, które są ważne dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego.
Młody organizm zaraz po przyjściu na świat nie wytwarza jeszcze odpowiedniej ilości przeciwciał, które są odpowiedzialne za chronienie maluszka przed różnego rodzaju infekcjami. Odpowiednie żywienie niemowlęcia i małego dziecka w okresie 1000 pierwszych dni życia stanowi w pewien sposób kapitał wspierający dobrą kondycję organizmu nie tylko teraz, ale także w przyszłości.
Najważniejszą częścią budowania tego kapitału jest karmienie piersią. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca wyłączne karmienie malucha pokarmem kobiecym przez 6 pierwszych miesięcy życia, a następnie kontynuację przystawiania do piersi, wraz z rozszerzaniem diety, nawet do 2. roku życia lub tak długo, jak chce tego mama i dziecko. Mleko mamy to źródło m.in. związków immunologicznych i przeciwciał – składników ważnych dla wspierania kształtującej się odporności dziecka.
Mleko mamy - kapitał na przyszłość
Badania nad składem pokarmu kobiecego pokazały, że zawiera on prawie wszystkie niezbędne mikro- i makroelementy w odpowiednich ilościach i proporcjach (z wyjątkiem witamin D i K, które należy suplementować zgodnie z zaleceniami lekarza). Wszystkie składniki mleka matki tworzą kompleksową kompozycję, która jest najbliższa potrzebom dziecka. Wśród nich należy wymienić:
- unikalne składniki, takie jak przeciwciała, hormony czy enzymy;
- nukleotydy – niezbędny element wielu procesów metabolicznych;
- składniki mineralne i witaminy – wspierające prawidłowy rozwój, funkcjonowanie organów oraz budowę zębów i kości dziecka;
- oligosacharydy – stanowiące kompozycję ponad 1000 różnych krótko- i długołańcuchowych oligosacharydów w stosunku 9:1, z czego jedynie 200 zostało do tej pory szczegółowo scharakteryzowanych;
- tłuszcze – wśród nich wyróżnia się długołańcuchowe wielonienasycone kwasy tłuszczowe, istotne dla rozwoju mózgu i wzroku;
- węglowodany – pokarm kobiety zawiera głównie laktozę, czyli cukier mleczny, główny stały składnik mleka każdej mamy.
Mleko modyfikowane - gdy karmienie piersią nie jest możliwe
Przez 6 pierwszych miesięcy niemowlę powinno być żywione wyłącznie mlekiem mamy. Zdarzają się jednak sytuacje, w których kobieta nie może karmić tylko piersią i wówczas niezbędne jest włączenie do diety maleństwa mleka modyfikowanego – jednak taką decyzję trzeba wcześniej obowiązkowo skonsultować z pediatrą.
Lekarz może zaproponować karmienie mieszane ze względu na aspekty zdrowotne oraz potrzeby żywieniowe dziecka. Karmienie mieszane zaleca się m.in. wtedy, kiedy mama ma zbyt mało pokarmu w piersiach, a próby pobudzenia laktacji nie przynoszą rezultatów.
W takim przypadku należy postawić na dokarmianie następnym mlekiem modyfikowanym przy jednoczesnym karmieniu dziecka kobiecym pokarmem.
Ale jak wybrać właściwe mleko dla półrocznego dziecka? Przy tak ważnym wyborze najlepiej również skonsultować się z pediatrą. Razem z lekarzem mama powinna wybrać mleko modyfikowane odpowiednie dla malucha. Warto pamiętać, że o tym, czy dany produkt ma skład zbliżony do składu mleka mamy, nie świadczy jeden składnik, a cała kompozycja.
Mleko następne musi posiadać kompletną kompozycję składników, zawierające także te naturalnie występujące w mleku matki. Dzięki temu dostarcza ono dziecku wiele korzyści, m.in. wspiera prawidłowy rozwój, w tym prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego, oraz rozwój funkcji poznawczych.
