- Badania Narodowego Banku Polskiego ujawniają, że dzieci są finansowym lustrem rodziców i powielają ich nawyki zakupowe
- Oszczędzanie na lokacie bankowej jest dla dziecka abstrakcją, która nie uczy realnego zarządzania pieniędzmi
- Eksperci z Instytutu Badań Edukacyjnych rekomendują metodę trzech słoików jako najskuteczniejszy sposób na wczesną edukację finansową dzieci
- Kluczem do motywacji dziecka jest konkretny cel, a nie ogólne hasło takie jak oszczędzanie na święta
Skąd dzieci czerpią wzorce finansowe? Nowe badania NBP nie pozostawiają złudzeń.
Zbliżające się święta to idealny moment, by przyjrzeć się finansom, także tym najmłodszych domowników. Badania Narodowego Banku Polskiego z 2023 roku nie pozostawiają złudzeń – dzieci są jak lustro i odzwierciedlają nasze zachowania finansowe. Jeśli widzą, że planujemy wydatki, same uczą się tej ważnej umiejętności na przyszłość.
To szczególnie istotny sygnał alarmowy dla rodziców w Polsce, gdzie według wspomnianych badań aż 79% uczniów robi zakupy w internecie, co jest najwyższym wynikiem w Europie. Bez solidnych podstaw, które daje wczesna edukacja finansowa dzieci, maluchy mogą łatwo ulegać impulsom podczas wspólnych, świątecznych zakupów online. Warto więc wykorzystać ten czas, by pokazać dziecku, że pieniądze nie biorą się znikąd, a mądre planowanie wydatków przynosi realne korzyści.
Jak nauczyć dziecko oszczędzania? Poznaj prostą metodę trzech słoików.
Idealnym i sprawdzonym narzędziem, które odpowiada na pytanie, jak nauczyć dziecko oszczędzania, jest system trzech słoików. Metoda ta jest rekomendowana między innymi w projektach podstaw programowych Instytutu Badań Edukacyjnych z marca tego roku. Wystarczy przygotować trzy przezroczyste pojemniki z etykietami: „Wydatki”, „Oszczędności” i „Pomoc innym”. Maluch, otrzymując swoje pierwsze kieszonkowe, dzieli je na te trzy części. Dzięki temu fizycznie widzi, jak gromadzą się środki na konkretny cel, uczy się odróżniać swoje potrzeby od zachcianek i odkrywa radość z dzielenia się z innymi.
Dlaczego "zbieramy na prezent" nie motywuje dziecka? Kluczem jest konkretny cel.
Samo hasło „oszczędzamy na święta” dla dziecka w wieku od 3 do 6 lat jest zbyt abstrakcyjne i często nie przynosi zamierzonego efektu. Maluchy potrzebują konkretu, czegoś, co mogą sobie wyobrazić i czego naprawdę pragną. To właśnie wizualizacja celu jest kluczem do utrzymania dziecięcej motywacji i zaangażowania.
Badania Instytutu Badań Edukacyjnych potwierdzają, że już pięciolatki potrafią rozumieć proste cele finansowe, jeśli otrzymają odpowiednie wsparcie wizualne. Zamiast mówić ogólnikami, warto znaleźć w internecie zdjęcie wymarzonej zabawki lub prezentu dla babci i przyczepić je do słoika z oszczędnościami. Dobrym pomysłem jest również podzielenie ceny na małe, tygodniowe etapy (np. „potrzebujemy zebrać pięć monet po 5 zł”), co sprawi, że cel stanie się dla malucha osiągalny i namacalny.
Większość rodziców oszczędza na przyszłość dziecka, ale popełnia ten sam błąd.
Wielu polskich rodziców ma świadomość, jak ważne jest oszczędzanie, a według danych Ministerstwa Finansów na 2025 rok aż 68% z nas regularnie odkłada pieniądze na przyszłość swoich pociech. Problem w tym, że tylko co dziesiąty rodzic stosuje metody edukacyjne dostosowane do wieku dziecka. Najczęściej wybieramy lokaty bankowe, które dla kilkulatka są pojęciem całkowicie abstrakcyjnym i niezrozumiałym.
Ta luka między dobrymi chęciami a praktyką pokazuje, jak kluczowe są proste, domowe sposoby na naukę finansów. Nie można zapominać o realnej presji finansowej, z jaką mierzą się rodziny. Jak podaje CBOS, same wydatki na wyprawkę szkolną w roku 2024/2025 wyniosły średnio 1594 zł. Ucząc dziecko oszczędzania na mały, konkretny cel, taki jak prezent dla dziadków za 50 zł, pokazujemy mu w praktyce, że domowy budżet nie jest z gumy i ma swoje granice.
