Mapy myśli – czym są i jak pomagają w nauce?

Mapy myśli to sposób notowania, który ułatwia zapamiętanie robionych zapisków. To doskonały sposób dla osób pracujących, ale przede wszystkim dla uczących się dzieci – spisane w ten sposób najważniejsze fakty, np. historyczne, na długo zapadną w pamięć kilku– lub kilkunastolatka. Czym są mapy myśli i jak pomagają w nauce?

Mapy myśli jako sposób na lepsze zapamiętywanie tekstu opracowali brytyjscy naukowcy bracia Tony i Barry Buzanowie. W swoim nowatorskim podejściu do notowania i zapamiętywania wykorzystali umiejętności ludzkiego mózgu, a dokładnie zdolność jednoczesnej współpracy obu półkul mózgowych.

Spis treści:

1. Jak działa mapa myśli?
2. Jak korzystać z mapy myśli?
3. O czym pamiętać, tworząc mapę myśli?
4. Jak stworzyć mapę myśli?

Jak działa mapa myśli?

Jak pokazują badania, w czasie zapisywania tekstów, które musimy zapamiętać, pracuje lewa półkula mózgu odpowiedzialna za analizę, słowa i liczby. Dlatego naukowcy zaproponowali takie robienie notatek, które uaktywni drugą półkulę odpowiedzialna za trójwymiarowość, wyobraźnię czy kolory, a przez to wzmocni powierzchnię mózgu biorącą udział w zapamiętywaniu.

Wymyślili, że dodanie do notowanych słów elementów graficznych, barw, piktogramów oraz układanie ich nie linearnie, ale przestrzennie na kartkę zwiększy efektywność uczenia się i zapamiętywania zapisywanych treści. Ich teorię zdaje się potwierdzać praktyka – osoby, które zapisują ważne wiadomości w zalecany przez braci Buzan sposób szybciej się uczą i lepiej zapamiętują informacje.

Czytaj:

Co zrobić, gdy dziecko nie chce się uczyć?

Pomoc w nauce: jak pomagać dziecku w nauce?

Jak korzystać z mapy myśli?

Tworzenie map myśli pomaga w nauce, jest bardzo przydatne w procesie uczenia się do sprawdzianów, egzaminów czy ustnych odpowiedzi. Graficznie rozrysowane mapy pozwalają zapamiętać najważniejsze informacje, uszeregować je w hierarchii ważności czy ułożyć w kolejności wynikającej z dat, konsekwencji itd.

Trzeba też podkreślić, że mapa myśli musi być stworzona przez osobę, która będzie z niej korzystała, czyli np. przez dziecko, a nie jego rodzica czy nauczyciela. Notatki i sposób ich zapisywania zależy od inwencji i potrzeb uczącego się kilkulatka. Każdy wykorzystuje te elementy, te informacje czy skojarzenia, które mu wydają się najważniejsze, a korzysta z nich w taki sposób, jaki jest dla niego najlepszy i najczytelniejszy.

Zwykle osoby postronne nie potrafią korzystać z czyjejś mapy myśli. Mimo to istnieją oczywiście zasady, które pomagają w jej tworzeniu i ułatwiają korzystanie z niej.

O czym pamiętać, tworząc mapę myśli?

• Mapa powinna być przede wszystkim jasna i przejrzysta. Powinna mieć formę drzewa, czyli zawierać główny problem (np. I rozbiór Polski), od którego rozchodzić się będą rozgałęzienia z dodatkowymi informacjami, rozrysowanymi według hierarchii ważności.
• Wybierając słowa warte zapamiętania, uczeń powinien najpierw zastanowić się nad zagadnieniami łączącymi się z tematem i wybrać te, które jego zdaniem są konieczne do zapamiętania (np. państwa biorące udział w rozbiorze Polski, data rozbioru, zajęte tereny itd.).
• Mapa myśli powinna operować wyłącznie hasłami i krótkimi notatkami oraz elementami graficznymi, takimi jak strzałki, symbole, podkreślenia, numeracja itd. Osoba ucząca się, która ją tworzy powinna wykorzystać kolorowe flamastry (jeden kolor odpowiada jednemu zagadnieniu), pisaki różnej grubości.
• Warto stosować różne kroje i wielkości liter, pamiętając, że im ważniejsze słowo, tym większe i bardziej widoczne.
• Mapa powinna być zindywidualizowana (osobiste skojarzenia, rysunki itd.), wtedy jej tworzenie będzie przyjemniejsze, a zapamiętanie – łatwiejsze.

Jak stworzyć mapę myśli?

• Przystępując do stworzenia mapy należy wziąć czystą kartkę, np. A4 i ułożyć ją poziomo (poprawia to percepcję – oczy rozstawione są poziomo dlatego łatwiej „czytają” to, co jest rozrysowane w poziomie, nie w pionie).
• Na środku kartki należy umieścić hasłowy problem. Słowo czy data powinny być napisane kolorowym flamastrem, pogrubione tak, aby ich czytelność była jak najlepsza i aby główny problem wyróżniał się na tle innych notatek. Bracia Buzan zalecają również, aby słowo to napisane były trójwymiarowymi literami, co jest elementem aktywującym prawą półkulę.
• Następnie od głównego hasła rozrysowujemy promieniście biegnące linie/strzałki (mogą być grubsze przy słowie kluczowym i cieńsze przy powiązanej z nim notatce). Nie powinno być ich więcej niż 9, aby mózg szybciej je utrwalił.
• Na liniach wpisujemy słowa klucze, które wraz z liniami prowadzą do informacji bardziej szczegółowych, dokładniejszych, od których mogą odchodzić kolejne rozgałęzienia.
• Wprowadźmy elementy graficzne: strzałki niech pokazują nam powiązane tematy lub fakty wynikające z siebie, symbole obrazujące temat i ułatwiające jego zapamiętanie.

Czy twoje dziecko ma problemy z nauką?

Pytanie 1 z 10

Czy dziecko z własnej inicjatywy rozpoczyna odrabianie lekcji?

Tak

Nie

Dalej

Małgorzata Wójcik