Co to jest hiperbola? Definicja i przykłady użycia

Hiperbola to środek stylistyczny, który polega na wyolbrzymieniu cech danej osoby lub przedmiotu. Kiedy stosuje się hiperbolę i jakie są przykłady jej użycia?

Hiperbola to termin, który pochodzi od greckiego słowa "hyperbole", które oznacza rzucenie wyżej, przewyższenie, przesada.

Co to jest hiperbola?

Hiperbola to figura retoryczna, której nie zalicza się do wyspecjalizowanych figur stylistycznych. Jest efektem właściwego doboru słownictwa i współdziałania innych figur. Stosuje się ją, by opisać cechy jakiejś osoby albo przedmiotu, nierzadko w sposób bardzo ekspresyjny. Służy to podkreśleniu tych cech i wyolbrzymieniu ich lub umniejszeniu.

Hiperbola uważana jest za odmianę metafory lub alegorii. Różnica pomiędzy nimi polega jednak na tym, że metafora nie zmienia sensu właściwego danych słów, a hiperbola to robi. Figura ta była kiedyś często stosowana, dziś jednak uważa się, że nie należy z nią przesadzać, bo może to sprawić, że stracimy wiarygodność w oczach odbiorcy lub zaczniemy być postrzegani jako "bajkopisarze".

Spis treści

1. Co to jest hiperbola?
2. W jakim celu stosuje się hiperbolę?
3. Rodzaje hiperboli
4. Hiperbola — przykłady użycia
5. Hiperbola w poezji

W jakim celu stosuje się hiperbolę?

Po hiperbolę sięga się, by podkreślić swój stosunek emocjonalny do przedstawianej sprawy i wywrzeć odpowiednie wrażenie na rozmówcy. Hiperbola jeszcze do XX wieku była jedną z ważniejszych cech stylu poetyckiego. Często sięgali po nią poeci romantyczni, m.in. Juliusz Słowacki czy Adam Mickiewicz.

Rodzaje hiperboli

Wyróżnia się dwa rodzaje hiperboli:

• powiększenia — gdzie uwidacznia się cechę osoby, przedmiotu lub zjawiska
• pomniejszenia — gdzie umniejsza się cechę osoby, przedmiotu lub zjawiska

Hiperbola — przykłady użycia

Przykłady hiperboli można znaleźć wszędzie, nawet w języku potocznym. Hiperbolę stosuje się, by podkreślić swój emocjonalny stosunek do opisywanej sytuacji i skłonić rozmówcę do reakcji. Na przykład:

• "umieram ze zmęczenia"
• "szaleję z radości"
• "on jest okrutnie leniwy"
• "to jest jasne jak słońce"
• "mega koszulka"

Hiperbola w poezji

"Szumcie, szumcie więc, morza lazury,

Gdy wam dadzą nieść trumnę olbrzyma!

Piramidy! Wstępujcie na góry

I patrzajcie nań wieków oczyma.

Tam! - na morzach! - mew gromadka szara

To jest flota z popiołami Cezara".

(Juliusz Słowacki, Na sprowadzenie prochów Napoleona)

Czytaj: Co to jest parafraza?

Katarzyna Stańczyk