Kinezyterapia, czyli gimnastyka lecznicza - na czym polega?

Kinezyterapia oznacza leczenie ruchem. Jej podstawą są ćwiczenia fizyczne o charakterze leczniczym (gimnastyka lecznicza). Kinezyterapia znajduje zastosowanie nie tylko w rehabilitacji narządu ruchu, lecz także u osób z chorobami układu nerwowego, oddechowego, serca, a nawet układu trawiennego i moczowo-płciowego. Na czym polega kinezyterapia? Jakie są wskazania do jej zastosowania?

Spis treści

1. Kinezyterapia - wpływ ruchu na organizm ludzki
2. Kinezyterapia - wskazania
3. Kinezyterapia - podział ćwiczeń leczniczych

Kinezyterapia (kinesis – ruch, therapeia – leczenie) to inaczej leczenie ruchem lub rehabilitacja ruchowa. Jej podstawą są ćwiczenia fizyczne o charakterze leczniczym, czyli gimnastyka lecznicza. Celem kinezyterapii jest przywrócenie lub utrzymanie choremu całkowitej lub częściowej sprawności fizycznej. Dzięki kinezyterapii można przywrócić prawidłową ruchomość w stawach oraz siłę i wytrzymałość mięśni, pobudzić i poprawić czynności ośrodkowego układu nerwowego, poprawić pracę układu oddechowego i sercowo-naczyniowego, korygować wad postawy ciała i nieprawidłowe nawyki ruchowe, a także przystosować chorego do życia w przypadku trwałej niepełnosprawności.

Kinezyterapia - wpływ ruchu na organizm ludzki

• mięśnie, kości i stawy - gimnastyka lecznicza kształtuje narząd ruchu. Odpowiednie ćwiczenia utrzymują pełny zakres ruchu w stawach lub go zwiększają (gdy jest ograniczony), warunkują elastyczność i sprężystość więzadeł oraz torebek stawowych. Poza tym ruch przyczynia się do uwapnienia kości - bez niego dochodzi do zaburzeń układu kostnego. Ćwiczenia kształtują także zdrowe mięśnie, zwiększając ich siłę i masę. Jeśli doszło do niedowładów, odpowiednie ćwiczenia mogą przywrócić czynność mięśni

Kinezyterapia zalicza się do fizjoterapii, która jest połączenie różnych form ruchu (kinezyterapia) z leczeniem czynnikami fizykalnymi (fizykoterapia) i masażem leczniczym.

Kinezyterapia - wskazania

• mięśnie, kości i stawy, m.in. wady postawy, złamania kończyn, amputacje kończyn, porażenie dwu- i czterokończynowe, niedowłady połowiczne, ból kręgosłupa, choroby reumatoidalne i zwyrodnieniowe stawów
• układ nerwowy - choroba Parkinsona, stwardnienie rozsiane, ataksja, uszkodzenia obwodowe układu nerwowego
• układ krwionośny -  m.in. choroba wieńcowa, dławica piersiowa, udar mózgu, zawał mięśnia sercowego, nadciśnienie tętnicze, zakrzepowo-zarostowe zapalenie naczyń, a także przed i po zabiegach kardiochirurgicznych
• po chorobie nowotworowej - zapobieganie obrzękom i przykurczom stawowym po mastektomii
• układ oddechowy - m.in. występowanie niedodmy płuc, odmy opłucnowej lub zmian zapalnych i zrostów w opłucnej w stanach pourazowych i w deformacjach kręgosłupa i klatki piersiowej, u osób unieruchomionych lub o bardzo małej aktywności ruchowej w celu zabiegania powikłaniom płucnym (przez systematyczne ćwiczenia oddechowe, oklepywanie klatki piersiowej)

• układ nerwowy  - ćwiczenia czynne pobudzają układ nerwowy, rozwijają pamięć ruchową oraz szybkość i łatwość reagowania na bodźce ruchowe
• układ oddechowy - dzięki ćwiczeniom można nauczyć pacjenta odpowiedniego sposobu oddychania, zwiększyć pojemność płuc, co ma wpływ na stopień utlenienia krwi
• układ krążenia - ćwiczenia zwiększają wydolność i sprawność układu krążenia
• układ trawienny i moczowo-płciowy - dzięki odpowiednim ćwiczeniom można poprawić pracę żołądka i jelit oraz pośrednio wpłynąć na wydolność wątroby i nerek. Ćwiczenia i ruch zapobiegają zaparciom i zaleganiu moczu w drogach moczowych, co z kolei zapobiega infekcjom i tworzeniu się kamieni moczowych

Kinezyterapia - podział ćwiczeń leczniczych

Ćwiczenia, w zależności od ich wpływu na organizm ludzki, dzieli się na:

• ćwiczenia działające miejscowo, np. tylko na stawy
• ćwiczenia nierównouprawniające - poprawiające ogólną sprawność fizyczną, zwiększające wydolność ukłądu krążenia i oddechowego (np. pływanie, nordic walking)

Biorąc pod uwagę sposób wykonania, ćwiczenia lecznicze dzieli się na:

• ćwiczenia bierne - są wykonywane przez fizjoterapeutę lub za pomocą specjalnych urządzeń (mechanoterapia) bez udziału pacjenta
• ćwiczenia czynne - są wykonywane przez pacjenta pod kierunkiem lub przy pomocy fizjoterapeuty
• ćwiczenia specjalne - to połączenie ćwiczeń biernych i czynnych, które wymagają specjalnego prowadzenia przez fizjoterapeutę

Do kinezyterapii zalicza się także gimnastykę wyrównawczą i korekcyjną.

Bibliografia:

Chydziński W., Techniki  kinezyterapeutyczne  stosowane  w  rehabilitacji, Wydawnictwo PZWL, Warszawa

Monika Majewska