Paraliż senny: co to jest porażenie przysenne i dlaczego nazywane jest dotykiem śmierci?

Paraliż senny to niemożność poruszania się, wydania jakiegokolwiek dźwięku z ust czy poczucie, że w sypialni znajduje się ktoś obcy. Zjawisko to jest niegroźne, choć przerażające. Na czym dokładnie polega paraliż senny i czy osoby, u których on występuje, wymagają jakiegoś leczenia?

Spis treści

1. Czym jest paraliż senny?
2. Jakie są objawy paraliżu sennego?
3. Jak długo występują objawy paraliżu sennego?
4. Co łączy paraliż senny z fazami snu?
5. Jakie są przyczyny występowania paraliżu sennego?
6. Jak rozpoznać, że pacjent doświadcza paraliżu sennego?
7. Jakie są możliwości leczenia paraliżu sennego?

W grupie zaburzeń snu wyróżniane są dwojakiego rodzaju problemy. Pierwszym z nich są dyssomnie, czyli nieprawidłowości dotyczące czasu snu – do nich zaliczana jest m.in. bezsenność oraz nadmierna senność.

Innymi zaburzeniami snu są natomiast parasomnie, w których przypadku problem dotyczy jakości snu – w tej grupie wyszczególniane są m.in. somnambulizm, koszmary senne oraz pewien szczególny problem, którym jest paraliż senny (inaczej porażenie przysenne).

Z artykułu dowiesz się:

• Czym jest paraliż senny?
• Jakie są objawy paraliżu sennego?
• Jak długo występują objawy paraliżu sennego?
• Co łączy paraliż senny z fazami snu?
• Jakie są przyczyny występowania paraliżu sennego?
• Jak rozpoznać, że pacjent doświadcza paraliżu sennego?
• Jakie są możliwości leczenia paraliżu sennego?

O zaburzeniu tym nie mówi się często, a tak naprawdę szacuje się, że paraliżu sennego doświadcza nawet prawie aż 1 na 10 osób z populacji ogólnej.

Porażenie przysenne występować może u przedstawicieli obojga płci – według statystyk pojawia się ono z podobną częstością u kobiet i mężczyzn.

Zjawisko występować może u przedstawicieli dowolnych grup wiekowych, największą jednak jego częstość odnotowuje się u nastolatków oraz młodych dorosłych.

Czym jest paraliż senny?

Porażenie przysenne typowo występuje w krótkim czasie po zaśnięciu lub bezpośrednio przed wybudzeniem się ze snu.

Polega ono na tym, że znajdujący się w łóżku człowiek – będąc całkowicie świadomym – nie jest w stanie wykonać jakiegokolwiek ruchu, powiedzieć czegoś czy krzyknąć.

Przeczyta także: Mioklonie przysenne, czyli co nas wybudza ze snu? Czy mioklonie są niebezpieczne?

Jakie są objawy paraliżu sennego?

Niektóre osoby, u których pojawia się paraliż senny, mimo wielokrotnych nawet prób nie są w stanie otworzyć oczu.

Zdarza się również i tak, że pacjent ma trudności z oddychaniem – może on mieć wrażenie, jakby na jego klatce piersiowej znajdował się jakiś ciężki przedmiot, przez który zdecydowanie ciężej niż zazwyczaj jest mu nabrać powietrza.

Już same powyżej opisane możliwe objawy paraliżu sennego mogą wydawać się nieco przerażające, zazwyczaj jednak lęk związany z tym problemem koncentruje się wokół innych jeszcze aspektów.

Przeczytaj: Problemy ze snem w ciąży - 3 dolegliwości, które utrudniają sen przyszłej mamy

Jak długo występują objawy paraliżu sennego?

Objawy paraliżu sennego mogą trwać przez różny czas - u jednych osób ustępują one po zaledwie kilku sekundach, u innych z kolei dolegliwości utrzymują się nawet do kilku minut.

Różnie bywa również i z częstością występowania zjawiska – u niektórych pacjentów paraliż senny pojawia się zaledwie jeden tylko raz w życiu, inne zaś osoby doświadczają tego problemu cyklicznie.

Przeczytaj: Bezsenność w ciąży: przyczyny problemów ze snem

Co łączy paraliż senny z fazami snu?

Aby wyjaśnić wspominaną wyżej, mogącą być uznawaną za dość niebywałą, tezę, należy skupić się przez moment na fazach snu. Otóż wyróżnia się dwie:

• fazę snu NREM
• fazę snu REM

Druga z wymienionych jest tą, w której pojawiają się u nas marzenia senne – jednym osobom śni się wakacyjne pływanie w morzu w pięknym rejonie świata, w snach innych dominować mogą z kolei ucieczki przed bliżej niezidentyfikowanym mordercą czy jakieś katastrofy żywiołowe.

I u jedynych, i u drugich osób porażenie senne jest zasadniczo oczekiwanym zjawiskiem – zahamowanie czynności mięśni m.in. kończyn sprawia, że kiedy śnimy o ucieczce, to w łóżku nasze ciało pozostaje jednak nieruchome.

Z takiego rodzaju porażenia sprawy sobie jednak nie zdajemy – inaczej jest już u tych osób, które doświadczają porażenia przysennego.

Przeczytaj: Czy niemowlęta mają sny? Sprawdź, o czym śni twój maluszek

Jakie są przyczyny występowania paraliżu sennego?

Do dziś nie udało się jednoznacznie ustalić, jakie są przyczyny paraliżu sennego. Sugeruje się, że prowadzić do tego problemu mogą zaburzenia snu REM, oprócz tego zauważalny jest związek porażenia przysennego z innym zaburzeniem snu, którym jest narkolepsja – oba wymienione problemy stosunkowo często współwystępują ze sobą.

Zwraca się również uwagę na to, że prawdopodobnie nieprawidłowości dotyczące higieny snu mogą nasilać ryzyko wystąpienia porażenia sennego. Za problemy, które mogą mieć związek z tym zjawiskiem, uznaje się przede wszystkim:

• niedostateczną ilość snu,
• nieregularny rytm snu (wynikający chociażby z pracy zmianowej),
• spożywanie substancji psychoaktywnych (mowa tutaj przede wszystkim o paleniu papierosów oraz piciu alkoholu).

Prawdopodobnie wpływ na występowanie paraliżu sennego mogą mieć również i geny – okazuje się bowiem, że osoby, w których rodzinach ktoś zmagał się z tym zjawiskiem, same mają zwiększone ryzyko tego, że podobny problem wystąpi również i u nich.

Polecamy: Niemowlę wybudza się zaraz po odłożeniu? Śpi tylko z wami? Zobacz, co radzi konsultantka snu

Jak rozpoznać, że pacjent doświadcza paraliżu sennego?

Zazwyczaj paraliż senny rozpoznaje się na podstawie opisu doświadczanych przez pacjenta dolegliwości. Zdecydowanie nie jest jednak tak, że osobie, która zgłasza się do specjalisty z tym problemem, nie są wykonywane żadne badania.

U pacjenta, u którego występuje paraliż senny konieczne jest wykluczenie istnienia innych jednostek, których objawy mogą przypominać nieprawidłowości związane z porażeniem przysennym.

Mowa tutaj o takich problemach, jak np. padaczka czy hipokaliemia, dość często przeprowadza się również badania diagnostyczne, którym celem jest potwierdzenie lub wykluczenie istnienia u pacjenta narkolepsji.

Polecamy: Padaczka u dzieci: jak sobie radzić podczas ataku epilepsji?

Jakie są możliwości leczenia paraliżu sennego?

Paraliż senny z całą pewnością może być źródłem niebywałego lęku u doświadczającego go pacjenta, ogólnie jednak zjawisko to nie stwarza zagrożenia dla zdrowia.

Ze względu jednak na to, że prowadzić on może do bardzo nasilonego nawet niepokoju, pacjenci nierzadko poszukują jakichkolwiek metod leczenia paraliżu sennego.

• Podstawą są oddziaływania służące dbałości o właściwą higienę snu
• Pacjentom zaleca się odpoczywać w nocy przez 6-9 godzin
• Warto również i dbać o to, aby codziennie – nawet w weekendy – zasypiać i wstawać o tej samej porze
• W krótkim czasie przed planowanym zaśnięciem należy unikać zjadania obfitych posiłków, spożywania alkoholu czy palenia papierosów.

Czasami zaleca się pacjentom naukę ćwiczeń relaksacyjnych czy ćwiczeń oddechowych. Niektórym pacjentom, którzy doświadczają paraliżu sennego, pomagają one uporać się z „napadami” tego problemu.

Gdy przebudzą się w nocy i zaczną odczuwać nieprzyjemne dolegliwości, podjęcie ćwiczeń oddechowych może sprawić, że zdecydowanie szybciej dojdzie do ich ustąpienia.

W rzadkich przypadkach (głównie u pacjentów, u których problem występuje z dużą częstością, jego epizody trwają przez długi czas i towarzyszą im silne doznania lękowe) pacjentom proponowane może być leczenie farmakologiczne, bazujące na przyjmowaniu trójcyklicznych leków antydepresyjnych lub preparatów z grupy inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny.