- Prezydent podpisał ustawę, która zmienia zasady wyliczania stażu pracy.
- Od 2026 roku do stażu pracy będą wliczane okresy samozatrudnienia oraz pracy na umowach zlecenia, w tym również te z przeszłości.
- Zmiana ma wyrównać szanse i docenić różne formy pracy, ZUS będzie wydawać zaświadczenia potwierdzające te okresy.
Umowa o pracę niesie za sobą liczne korzyści, to nie tylko uprawnienia dla rodziców. „Etat” wlicza się do stażu pracy, tak nie dzieje się w przypadku umowy zlecenia czy prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej. A pracownik, który pracuje rok na etacie, ma dłuższy staż pracy od tego, który od kilku lat świadczy pracę na podstawię umowy zlecenia.
W 2026 r. to się zmieni. Prezydent podpisał ustawę, która zakłada, że okresy samozatrudnienia oraz wykonywania pracy na podstawie zleceń będą wliczały się do stażu pracy.
Czym jest staż pracy?
Staż pracy to suma długości okresów zatrudnienia. Ma on znaczenie - to nie tylko informacja dla nas, dzięki której wiemy, jak bardzo doświadczonymi pracownikami jesteśmy. Ma wpływ również na prawa pracownicze (np. długość urlopu wypoczynkowego), wysokość emerytury czy wynagrodzenie (w miejscach, gdzie możemy liczyć na tzw. dodatek stażowy).
Nowe zasady naliczania stażu pracy to korzyść dla pracowników - nie każdy może (ale i chce) pracować na umowę o pracę. Ale jego praca nie jest gorsza od tej etatowej.
Mało kto tak naprawdę ma możliwość wyboru formy umowy, na podstawie której świadczona jest praca. Zlecenie to też praca. Jednoosobowa działalność gospodarcza to praca. I zasługują na docenienie. Dlatego konieczna jest zmiana Kodeksu pracy, aby wyrównać szanse w dostępie do niektórych uprawnień pracowniczych, jak i stanowisk wymagających potwierdzonego doświadczenia zawodowego
- mówiła we wrześniu ministra pracy Agnieszka Dziemianowicz-Bąk.
Samozatrudnienie i umowa zlecenie wliczą się do stażu pracy
Prezydent podpisał ustawę, zmiany są już pewne. Do stażu pracy wliczą się okresy prowadzenia działalności gospodarczej oraz pracy na podstawie umów zleceń. Co ważne - wliczą się również okresy sprzed lat, a pracownicy zyskają nowe uprawnienia, które będą się z tym wiązać.
Zaświadczenie potwierdzające te okresy będą wydawane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Pracownik będzie też miał możliwość udowodnienia stażu własnymi dokumentami - jeśli ZUS nie będzie w stanie wydać takiego zaświadczenia.
Co będzie wliczało się do stażu pracy od 2026 r.?
W komunikacie opublikowanym na stronie Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przeczytamy, że do stażu pracy - zgodnie z ustawą - będą się wliczać:
- okresy prowadzenia pozarolniczej działalności oraz współpracy z osobą prowadzącą działalność,
- okres zawieszenia działalności gospodarczej przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem,
- okresy wykonywania umowy zlecenia,
- świadczenia usług, umowy agencyjnej oraz okres pozostawania osobą współpracującą,
- okres pozostawania członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej i spółdzielni kółek rolniczych,
- przebyty za granicą (udokumentowany) okres wykonywania innej niż zatrudnienie pracy zarobkowej.
Umowa zlecenie a uprawnienia związane z rodzicielstwem
Osoba, która jest zatrudniona na podstawie umowy zlecenia nie jest pracownikiem, a zleceniobiorcą. Nie podlega przepisom Kodeksu pracy, a tym z Kodeksu cywilnego, w związku z tym nie przysługują mu uprawnienia związane z rodzicielstwem. Nie ma czegoś takiego jak urlop macierzyński czy ochrona przed zwolnieniem. Mama może jednak otrzymać zasiłek macierzyński - musi być jednak objęta ubezpieczeniem chorobowym. Zasiłek macierzyński przysługuje za okres urlopu macierzyńskiego, ale i urlopu rodzicielskiego czy ojcowskiego.
Zasiłek macierzyński przysługuje niezależnie od tego, jak długo ma się ubezpieczenie chorobowe. Na przykład jeśli urodziłaś dziecko dzień po tym, jak zgłosiłaś się do ubezpieczenia chorobowego albo zgłosił Cię do niego płatnik, to zasiłek macierzyński i tak Ci przysługuje
- czytamy na stronie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Własna działalność gospodarcza a zasiłek macierzyński
Podobne zasady dotyczą mam, które prowadzą własną działalność gospodarczą. Prawo do zasiłku przysługuje osobom, które są objęte ubezpieczeniem chorobowym i dobrowolnie opłacali na nie składki. Co istotne, zasiłek przysługuje, jeśli kobieta przystąpi do ubezpieczenia chorobowego przed dniem porodu. Nie obowiązuje okres wyczekiwania.
Wysokość zasiłku zależy od wysokości opłacanych składek w okresie ostatnich 12 miesięcy przed rozpoczęciem urlopu macierzyńskiego. „Jednorazowa wpłata wyższej składki nie spowoduje wzrostu wypłacanego zasiłku” - czytamy na rządowej stronie biznes.gov.pl.
