- Nawet dotknięcie pokruszonej tabletki popularnego leku na łysienie jest groźne dla płodu męskiego
- Europejska Agencja Leków zauważa związek tej kuracji z depresją i myślami samobójczymi
- Substancja czynna leku może zakłócać produkcję w mózgu kluczowych substancji odpowiedzialnych za spokój
- Analiza danych Światowej Organizacji Zdrowia wskazuje na rosnącą liczbę zgonów samobójczych wśród młodych mężczyzn
- Negatywne skutki psychiczne mogą utrzymywać się latami nawet po całkowitym odstawieniu preparatu
Depresja i myśli samobójcze po leku na łysienie? Agencje lekowe wskazują na ryzyko
Finasteryd, substancja czynna zawarta w popularnych lekach na łysienie androgenowe (czyli najczęstszy, uwarunkowany hormonalnie typ utraty włosów), od lat budzi poważne obawy. Jak informuje serwis ScienceDaily, gromadzone dane coraz wyraźniej wskazują na możliwy związek między jego stosowaniem a występowaniem depresji czy nawet myśli samobójczych. Analiza ośmiu dużych badań, której wyniki przytoczył profesor Mayer Brezis z Uniwersytetu Hebrajskiego, nie pozostawia złudzeń. Osoby przyjmujące finasteryd były znacznie bardziej narażone na zaburzenia nastroju w porównaniu z grupą, która go nie stosowała. Szacuje się, że na całym świecie problem ten mógł dotknąć setki tysięcy pacjentów.
Amerykańska Agencja Żywności i Leków (FDA) uwzględnia depresję jako możliwy skutek uboczny terapii, a do ulotki dodano informację o myślach samobójczych. Również Europejska Agencja Leków wskazuje na takie ryzyko. W związku z tym od niedawna do opakowań leku dołączana jest specjalna karta dla pacjenta, która jasno ostrzega o potencjalnych zagrożeniach dla zdrowia psychicznego.
Jak lek na łysienie zmienia chemię mózgu i dlaczego objawy mogą nie ustępować?
Aby zrozumieć, dlaczego lek na łysienie może wpływać na nasz nastrój, warto przyjrzeć się jego działaniu. Finasteryd blokuje specjalny enzym (o nazwie 5-alfa-reduktaza), który przekształca testosteron w jego znacznie silniejszą formę - dihydrotestosteron (DHT). To właśnie nadmiar DHT odpowiada za kurczenie się mieszków włosowych, co prowadzi do ich osłabienia i wypadania. Niestety, jak wskazują badania przytaczane przez ScienceDaily, ten sam proces może zakłócać produkcję kluczowych dla mózgu neurosteroidów (czyli naturalnych substancji regulujących nastrój). Ich zadaniem jest oddziaływanie na specjalne „przełączniki” w mózgu (receptory GABA-A), które pomagają nam się zrelaksować i poczuć spokój. Gdy równowaga tych substancji zostaje zaburzona, mogą pojawić się objawy lękowe i depresyjne.
Co gorsza, u części osób problemy nie znikają po odstawieniu leku. Zjawisko to, znane jako zespół post-finasterydowy (PFS), to zespół uporczywych objawów, które mogą utrzymywać się miesiącami, a nawet latami. Pacjenci zgłaszają między innymi bezsenność, ataki paniki, problemy z koncentracją i pamięcią, a także przewlekłe myśli samobójcze. Badania laboratoryjne sugerują, że finasteryd może wywoływać w mózgu długotrwałe zmiany, takie jak przewlekły stan zapalny czy modyfikacje w obszarze odpowiedzialnym za pamięć i emocje (znanym jako hipokamp). To może tłumaczyć, dlaczego objawy bywają tak trudne do wyleczenia i potrafią utrzymywać się przez bardzo długi czas.
Polecany artykuł:
Kobiety w ciąży muszą uważać. Dlaczego nawet dotknięcie tego leku jest groźne dla płodu?
Dane zbierane w globalnych systemach monitorowania bezpieczeństwa leków malują niepokojący obraz. Analiza opublikowana na łamach czasopisma naukowego „PLoS One”, która objęła zgłoszenia z amerykańskiej bazy FAERS (systemu, do którego trafiają raporty o działaniach niepożądanych), wykazała ponad 11 tysięcy takich przypadków. Co istotne, aż 27 proc. z nich dotyczyło młodych dorosłych w wieku od 18 do 45 lat, a objawy pojawiały się średnio po około dwóch miesiącach od rozpoczęcia kuracji. Z kolei dane Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) pokazują, że od kilku lat rośnie liczba zgłoszeń samobójstw wśród młodych mężczyzn stosujących ten lek - przypadki nie są jednoznacznie przypisywane tej substancji czynnej, jednak istnieje współzależność. Fundacja Zespołu Post-Finasterydowego podaje, że w bazie WHO odnotowano już ponad sto zgonów samobójczych na całym świecie.
W Polsce finasteryd jest dostępny głównie na receptę, często jako lek refundowany w leczeniu problemów z prostatą, ale bywa też składnikiem preparatów recepturowych (czyli leków przygotowywanych na zamówienie w aptece) stosowanych w terapii łysienia. Choć brakuje dokładnych krajowych statystyk dotyczących skali problemu, warto mieć świadomość ryzyka. Niezwykle ważną informacją, o której przypomina między innymi Mayo Clinic, jest bezwzględny zakaz stosowania finasterydu przez kobiety w ciąży. Nawet przypadkowy kontakt z pokruszoną tabletką może być niebezpieczny i prowadzić do poważnych wad wrodzonych u płodów męskich, dlatego należy zachować szczególną ostrożność.
