- Największe na świecie badanie ujawnia, że niepowściągliwe wymioty w ciąży (HG) o ponad połowę zwiększają ryzyko problemów psychicznych.
- Nawet co piąta kobieta po przejściu HG rozwija pełnoobjawowy zespół stresu pourazowego (PTSD).
- Odkrycia opublikowane w „Nature” wskazują na konkretny hormon GDF15 jako biologiczne podłoże tych problemów.
- Ryzyko depresji poporodowej jest niemal trzykrotnie wyższe u kobiet zmagających się z niepowściągliwymi wymiotami.
- Holenderskie analizy dowodzą, że psychiczne skutki HG mogą utrzymywać się średnio przez ponad cztery lata po porodzie.
- Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników zaleca leczenie farmakologiczne już w pierwszym trymestrze ciąży.
Nie tylko mdłości. Jak niepowściągliwe wymioty w ciąży wpływają na psychikę?
Niepowściągliwe wymioty ciężarnych, znane w medycynie jako hyperemesis gravidarum (HG), to znacznie więcej niż tylko poranne mdłości. To wyniszczające schorzenie, które może poważnie zagrażać zdrowiu przyszłej mamy. Potwierdza to największe na świecie badanie przeprowadzone przez King’s College London, które objęło niemal pół miliona kobiet.
Jego wyniki są jednoznaczne: panie zmagające się z HG są o ponad połowę bardziej narażone na rozwój różnych problemów neuropsychiatrycznych (czyli związanych ze zdrowiem psychicznym i funkcjonowaniem mózgu), w tym psychozy poporodowej czy zespołu stresu pourazowego.
HG, które dotyka nawet co 30. ciężarną, jest głównym powodem hospitalizacji w pierwszych miesiącach ciąży. Ciągłe, uporczywe nudności i wymioty prowadzą do skrajnego wyczerpania, odwodnienia i poważnych zaburzeń metabolicznych (czyli problemów z prawidłowym przetwarzaniem energii przez organizm). Jak donosi portal Medical Xpress, powołując się na te same badania, w niektórych przypadkach ryzyko jest nawet podwójne. Dotyczy to między innymi encefalopatii Wernickego (poważnego uszkodzenia mózgu z powodu braku witaminy B1) czy depresji.
Co więcej, prawdopodobieństwo depresji poporodowej u kobiet z HG jest niemal trzykrotnie wyższe. Chroniczne dolegliwości sprawiają, że wiele kobiet czuje się społecznie odizolowanych, boi się wyjść z domu i wątpi w swoją zdolność do przejścia przez ciążę, co bezpośrednio uderza w ich psychikę.
Trauma, która nie znika po porodzie. Jakie psychiczne ślady zostawia HG?
Skalę problemu doskonale pokazują wyniki badania opublikowanego na łamach „BMJ Open”. Okazało się, że w trakcie ciąży niemal połowa kobiet z HG wykazywała objawy depresji, podczas gdy w grupie pań bez tych dolegliwości odsetek ten wynosił zaledwie 6%. Niestety, problem nie znikał zaraz po porodzie. Sześć tygodni później wciąż prawie co trzecia kobieta po przejściach z HG zmagała się z depresją.
Z kolei norweskie badanie kohortowe (czyli takie, w którym przez dłuższy czas obserwuje się dużą grupę ludzi), objęło blisko 93 tysiące kobiet. Potwierdziło ono, że pacjentki z HG odczuwały znacznie silniejszy stres emocjonalny w trakcie ciąży i pół roku po porodzie, choć te różnice na szczęście zacierały się po upływie około półtora roku.
Dla wielu kobiet przejście przez niepowściągliwe wymioty ciężarnych jest doświadczeniem tak trudnym, że pozostawia ślady na psychice na długo. Jak podaje fundacja HER Foundation, nawet co piąta kobieta z HG rozwija pełnoobjawowy zespół stresu pourazowego (PTSD), a prawie połowa odczuwa niektóre objawy traumy.
Dramatyzm sytuacji potwierdza australijskie badanie opublikowane w czasopiśmie „PLOS One”, według którego ponad połowa pacjentek z powodu nasilenia objawów rozważała przerwanie ciąży, a aż 90% nie planowało mieć więcej dzieci. Co gorsza, holenderskie analizy dowodzą, że objawy depresji, lęku i PTSD mogą się utrzymywać średnio przez ponad cztery lata po ciąży. Niedawne odkrycia, opublikowane na łamach „Nature”, które wskazują na hormon GDF15 jako głównego winowajcę, dają wreszcie naukowe potwierdzenie, że to cierpienie ma realne, biologiczne podłoże.
Uporczywe wymioty w ciąży można leczyć. Co robić, gdy lekarz bagatelizuje problem?
W Polsce istnieją jasne wytyczne dotyczące postępowania w przypadku nudności i wymiotów w ciąży. Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników zaleca, aby w razie potrzeby wprowadzić leczenie farmakologiczne już na początku pierwszego trymestru. Jak informuje serwis Medical Press, w kraju ruszyła nawet kampania edukacyjna „Ciąża BEZ NUDNOŚCI to nie zachcianka”, która ma na celu uświadomienie, że uporczywe dolegliwości można, a nawet trzeba leczyć.
Zgodnie z obowiązującymi zaleceniami, niepowściągliwe wymioty ciężarnych diagnozuje się, gdy objawy pojawiają się przed 16. tygodniem ciąży i są tak silne, że uniemożliwiają normalne jedzenie i picie, prowadząc do utraty wagi.
Niestety, pomimo klarownych zaleceń, wiele kobiet wciąż nie otrzymuje odpowiedniej pomocy. Portal Medical Press zwraca uwagę, że choć w Polsce dostępne są leki bezpieczne dla dziecka, które można stosować od samego początku ciąży, temat ten bywa czasem pomijany podczas wizyt lekarskich. Taka sytuacja sprawia, że przyszłe mamy niepotrzebnie cierpią, co naraża je nie tylko na fizyczne wyczerpanie, ale również na poważne konsekwencje psychiczne.
Dlatego tak ważne jest, aby pamiętać, że skuteczne leczenie objawów fizycznych to najlepsza forma ochrony zdrowia psychicznego kobiety w tym niezwykle trudnym czasie. Warto otwarcie rozmawiać o swoim samopoczuciu z lekarzem i prosić o wsparcie, ponieważ nikt nie powinien przechodzić przez to w samotności.
