Spis treści
Okolicznik to część zdania. Jak wiecie, każde zdanie główne składa się z podmiotu i orzeczenia (np. Basia czytała). W czasie rozwijania zdania pojawiają się określenia podmiotu i orzeczenia.
Określeniem podmiotu jest zawsze przydawka, a określeniem orzeczenia dopełnienie albo właśnie okolicznik. Poznaj cechy okolicznika i zobacz, jakie są jego rodzaje.
Co to jest okolicznik?
Okolicznik to część zdania, która określa orzeczenie, a więc mówi o okolicznościach występujących podczas wykonywania jakiejś czynności (np. czytania) lub mówi o jej cechach. Dlatego odpowiada na pytania np. jak czytała?, gdzie?, w jaki sposób?, dlaczego? itd.
Jakie części mowy są okolicznikiem?
Okolicznik może być wyrażony różnymi częściami mowy. Okolicznik może być:
- rzeczownikiem, np. szliśmy ulicą
- wyrażeniem przyimkowym, np. talerze stoją na stole
- przysłówkiem, np. samochód jedzie powoli
- zaimkiem przysłownym, np. rodzice pojadą tam
- imiesłowem przysłówkowym współczesnym, np. mama zmywała, słuchając muzyki
- bezokolicznikiem, np. przyszedł pochwalić się,
Rodzaje okolicznika
- Okolicznik miejsca – określa miejsce lub kierunek wykonywanej czynności. Odpowiada na pytania: gdzie?, skąd?, dokąd? którędy?
np. Basia czytała w sypialni.
- Okolicznik czasu - określa czas lub długość wykonania czynności i odpowiada na pytania: kiedy?, jak długo? jak często? odkąd? dokąd? do kiedy? od kiedy?
np. Basia czytała od rana do nocy.
- Okolicznik sposobu – określa sposób wykonania czynności. Odpowiada na pytania: jak?, w jaki sposób?
np. Basia czytała uważnie.
- Okolicznik przyczyny - opisuje powód wykonania danej czynności. Odpowiada na pytania: dlaczego?, z jakiej przyczyny? z jakiego powodu?
np. Basia czytała z ciekawości.
- Okolicznik celu - opisuje cel wykonywanej czynności. Odpowiada na pytania: w jakim celu?, po co?, na co?
np. Basia czytała, aby zdać egzamin.
- Okolicznik warunku – mówi od czego jest zależna czynność i odpowiada na pytania: pod jakim warunkiem?, w jakim wypadku?
np. Basia czytała, jeśli miała czas.
- Okolicznik przyzwolenia - określa okoliczności, które mogły utrudnić wykonanie czynności. Odpowiada na pytania: mimo co?, pomimo czego?
np. Basia czytała, mimo że było już ciemno.
- Okolicznik stopnia i miary - oznacza stopień lub miarę czynności. Odpowiada na pytania: jak dużo?, jak często?
np. Basia czytała dwa razy dziennie
Inne role okolicznika
Chociaż okolicznik określa najczęściej orzeczenie, a więc:
- czasownik (np. ładnie śpiewasz, stoi przy ścianie itd.),
to jednak może również być też określeniem innych części mowy, np.:
- przymiotnika - bardzo trudna (piosenka)
- czy przysłówka - strasznie brzydko (pachnie).
A teraz zrób quiz i sprawdź swoją wiedzę na temat okolicznika!
Czytaj również: Zdania nadrzędne i podrzędne: przykłady, ćwiczenia
Równoważnik zdania - co to jest równoważnik zdania. Przykłady
Strona bierna – czym różnią się od siebie strona bierna i czynna czasownika?
