Co to jest tundra? Cechy, zwierzęta, roślinność

Tundra to obszar w strefie podbiegunowej o surowym klimacie i niemal zerowej roślinności. Gdzie występuje tundra i jakie są jej cechy?

Tundra to obszar, w którym panują bardzo surowe warunki klimatyczne. Zimą temperatura spada do -50 stopni Celsjusza, przez wiele miesięcy panuje ciemność. Wszechobecne zimno, przenikliwe wiatry i zawieje śnieżne, noc polarna sprawiają, że nie są to tereny zachęcające do osiedlania ludzi. Tundra uważana jest za jeden z ostatnich bastionów terenów dziewiczych, niemal pierwotnych, które nie są skażone działalnością człowieka.

Spis treści

1. Co to jest tundra?
2. Gdzie znajduje się tundra?
3. Rodzaje tundry
4. Warunki klimatyczne w tundrze
5. Flora tundry
6. Fauna tundry

Co to jest tundra?

Tundra to obszar, który jest niemal pozbawiony roślinności. Znajdujący się w strefie podbiegunowej ogromny teren o bardzo surowym klimacie i niskiej roślinności stanowi teren wypraw naukowych i podróżniczych, ale nie nadaje się do życia człowieka. Warunki, które tam panują, są niezwykle surowe i niezachęcające do osiedlania się. Pokazują jednak, jak kiedyś wyglądało życie na Ziemi, w czasach, w których człowiek nie skalał jej jeszcze w żaden sposób.

Gdzie znajduje się tundra?

Tundra obejmuje strefę podbiegunową na półkuli północnej. To obszar z najbardziej wysuniętymi na północ częściami Ameryki Północnej, Europy i Azji, oddzielony od lądolodu Arktyki, który zajmuje powierzchnię wielu milionów kilometrów kwadratowych. Najdalej na północ osiąga 55 stopni szerokości geograficznej północnej w Ameryce Północnej. 

Tundrę dzieli się na dwie części: 

• kanadyjską — od cieśniny Beringa po Labrador, włącznie z wybrzeżami Grenlandii
• eurazjatycką — od półwyspu Kolskiego po półwysep Czukocki o łącznej powierzchni 3 milionów kilometrów kwadratowych. 

Rodzaje tundry

Wyróżnia się cztery rodzaje tundry:

• tundra arktyczna nazywana inaczej pustynią arktyczną
• tundra mszysto-porostowa — północna część tundry właściwej
• tundra krzewinkowa — południowa część tundry właściwej, w której pojawiają się niskie rośliny karłowate
• lasotundra — południowy jej obszar porastają lasy wchodzące w skład tajgi

Warunki klimatyczne w tundrze

Klimat tundry jest niezwykle surowy, bardzo zimny i wietrzny, zaliczany do klimatu polarnego. Występuje tam niewiele opadów, niemal tyle, co na pustyni, dlatego o niektórych strefach tundry mówi się czasem "pustynia polarna". W tundrze występują dwie pory roku — bardzo krótkie lato i długa zima. Zima może trwać nawet do 10 miesięcy, a temperatura wtedy spada do kilkudziesięciu stopni poniżej zera. W ostatnich latach obserwuje się jednak wyraźne ocieplenie związane z ogólnym ociepleniem klimatu, a temperatury czasem dochodzą nawet do 0 stopni. Z tego powodu dochodzi do rozmarzania wiecznej zmarzliny.

Lato jest wietrzne, z temperaturą do 10 stopni Celsjusza. Trwa krótko. Opadów jest niewiele, a w czasie letnich dni rozmarzają wierzchnie warstwy zmarzliny, przez co ziemia zamienia się w bagna i mokradła. 

Flora tundry

Roślinność tundry jest niska i karłowata. To głównie mchy i porosty, których jest tam kilkaset gatunków. Ze względu na krótki okres wegetacyjny kwitnie tam niewiele roślin i kwiatów. Jedynie w południowej części lasotundry występuje wyższa roślinność, drzewa i lasy. 

Fauna tundry

W tundrze występuje niewiele gatunków zwierząt. Fauna jest uboga, ponieważ w trudnych warunkach klimatycznych niewiele zwierząt potrafi przetrwać. Ssaki reprezentują głównie lemingi i gryzonie, ale można tam spotkać również piżmowoły, renifery, niedźwiedzie, wilki czy lisy. Występuje wiele gatunków ptaków, głównie wędrujących, m.in. puchacz śnieżny. Brakuje za to zwierząt zmiennocieplnych, m.in. jaszczurek. 

Czytaj: Tajga — płuca Ziemi. Czym jest tajga i gdzie występuje?

Katarzyna Stańczyk