Jak się uczyć? 5 technik efektywnej nauki

Jak się uczyć, by nauka była skuteczna, a wiedza sama wchodziła do głowy? Poznaj 5 sprawdzonych techniki efektywnej nauki, które może stosować każdy uczeń bez względu na wiek.

Spis treści

1. Pozytywne nastawienie do nauki
2. Zrozumienie materiału
3. Nauka w określonym porządku
4. Powtarzanie i utrwalanie 
5. Stosowanie mnemotechnik

Chyba każdy uczeń zna to uczucie, gdy po kilku godzinach nauki nadal ma pustkę w głowie i nie potrafi sensownie odpowiedzieć nawet na jedno pytanie, a przyswajana z takim trudem wiedza ulatuje gdzieś w niebyt.

Nie dzieje się tak bez przyczyny: by skutecznie opanować jakiś zakres materiału nie wystarczy siedzieć nad książką i w kółko czytać to samo, a w trakcie nauki robić sobie częste przerwy. Nie pomaga również stres związany ze zbliżającym się sprawdzianem i przekonanie, że bez względu na czas spędzony nad książką wynik testu i tak będzie negatywny.

Na to, czy nauka będzie efektywna, wpływają bardzo różne czynniki: motywacja, stan psychofizyczny czy otoczenie ucznia, ale również to, czy nie ma on zaległości, i czy utrwala przyswajany materiał. Jak zatem powinno uczyć się dziecko, by dobrze napisać klasówkę lub zdać egzamin?

Oto 5 sposobów i technik na efektywną naukę:

1. Pozytywne nastawienie do nauki
2. Zrozumienie materiału
3. Nauka w określonym porządku
4. Powtarzanie i utrwalanie
5. Stosowanie mnemotechnik

Pozytywne nastawienie do nauki

Nic nie wychodzi dobrze, jeśli nie chce się tego robić – również nauka, do której dziecko siada, bo musi, ale tak naprawdę myślami jest gdzie indziej i chciałoby robić w tej chwili zupełnie coś innego. Proces przyswajania wiedzy będzie jednak skuteczniejszy i szybszy, jeśli uczeń poczuje wewnętrzną potrzebę zdobycia wiedzy na dany temat.

Zamiast więc krzyczeć, by dziecko usiadło do odrabiania lekcji, bo znów dostanie jedynkę, spróbuj pokazać, jakie korzyści odniesie z nauki – lepszy stopień, zaimponowanie kolegom czy możliwość wzięcia udziału w konkursie i wygrania nagród to tylko niektóre z przykładów takich korzyści.

Czytaj:

Jak się uczyć angielskiego i innych języków obcych?

Co zrobić, gdy dziecko nie chce się uczyć?

Pozytywne nastawienie do nauki w dłuższej perspektywie może dać również jasne sprecyzowanie celu dalszej nauki: np. dostanie się do dobrej szkoły, zdobycie wymarzonego zawodu, a wraz z nimi sławy, pieniędzy itp. – taka motywacja, choć dorosłemu może wydać się banalna, bardzo często pokazuje dziecku sens w tym, co robi.

Przy okazji dobrze jest zadbać o komfortowe warunki do nauki: krzesło powinno być wygodne, a biurko oczyszczone z niepotrzebnych szpargałów, które rozpraszają uwagę – powinny na nim leżeć wyłącznie te przedmioty i pomoce, które są niezbędne do nauki. Nie pozwól dziecku uczyć się na łóżku: mózg kojarzy je z relaksem i snem, dlatego nie jest to miejsce, które sprzyja zapamiętywaniu. Ważne jest również otoczenie: światło, jeśli jest sztuczne, powinno być chłodne (mieć barwę powyżej 5-5,5 tys. Kelwinów).

Zrozumienie materiału

Trudno przyswoić i zapamiętać coś, czego się nie rozumie – dlatego dla skutecznej nauki ważne jest to, by uczeń zrozumiał temat, zanim zacznie się go uczyć. Inaczej będzie tylko mechanicznie powtarzać treści z podręcznika, co w trakcie odpowiedzi przy tablicy czy podczas klasówki może okazać się bezwartościowe.

W zależności od przedmiotu, jakiego dziecko aktualnie się uczy upewnij się, że wie, o co chodzi w danym zagadnieniu – na przykład ucząc się matematyki potrafi wyprowadzać określone wzory i za ich pomocą rozwiązywać zadania, rozumie temat z biologii, chemii czy fizyki, wie, jak napisać rozprawkę z polskiego.

Czytaj: Wzrokowiec - kim jest i jak się uczy?

Nauka w określonym porządku

Nauka będzie bardziej efektywna, jeśli będzie przebiegała w określony sposób – to istotne zwłaszcza wtedy, gdy ilość materiału, jaki trzeba przyswoić, jest dość duża.

Najlepiej, jeśli dziecko jeszcze przed rozpoczęciem nauki zapozna się pobieżnie z całością materiału, który musi opanować, a następnie podzieli go na mniejsze części i zrobi sobie plan nauki: zacznie od elementów najbardziej istotnych, najważniejszych (co nie znaczy, że najtrudniejszych), następnie przejdzie do zagadnień mniej istotnych, a na końcu wróci do tego, czego uczyło się na początku.

Czytaj:

Na czym polegają zajęcia z języka angielskiego w przedszkolu?

Czy zatrudnianie pomocy do odrabiania lekcji ma sens?

Storytelling: dlaczego warto korzystać z tej metody nauki języka obcego?

Powtarzanie i utrwalanie 

Przyswojenie dużych partii materiału wymaga zwykle czasu, a jeśli jest to materiał dość trudny i odległy od tego, czym dziecko się interesuje – również utrwalenia. Dlatego właśnie, by nauka była skuteczna, nie powinno się odkładać jej na ostatnią chwilę. Materiał należy bowiem powtórzyć, niekiedy nawet kilkakrotnie, w pewnych odstępach czasu.

Ucząc się wieczorem, dany temat warto więc powtórzyć sobie następnego dnia rano, a jeśli jest jeszcze czas – również po południu, gdyż takie cykliczne odświeżanie informacji pozwala w pełni je utrwalić.

Stosowanie mnemotechnik

Wielu osobom w nauce pomagają techniki wspierające pamięć, koncentrację i proces zapamiętywania informacji, a następnie przypominania ich sobie. Takich technik jest wiele. Nie są niczym nowym: znano je i stosowano już w starożytnej Grecji, a za ich twórcę uchodzi Symonides z Keos.

• Jedną z najpopularniejszych jest mapa myśli, czyli tzw. kreatywne notowanie i wynajdywanie skojarzeń między poszczególnymi hasłami.
• Inną techniką jest tzw. pałac pamięci, która polega na tym, że poszczególne informacje umieszczamy w wyobrażonych sobie pomieszczeniach i znajdujących się w nich meblach.
• Ucząc się, można również tworzyć historie, czyli wynajdywać skojarzenia między tym, czego się uczymy, a tym, co już umiemy, lub tworzyć wierszyki lub piosenki, które ułatwią zapamiętanie trudnych definicji.
• Jednym ze sposobów nauki jest także tzw. metoda pierwszych liter polegająca na tym, że układamy zdanie, w którym każde słowo zaczyna się na literę wyrazu, jaki chcemy zapamiętać.
• W trakcie nauki, zwłaszcza nauki historii lub przygotowania się do klasówki z treści lektury, można również wyobrażać sobie otoczenie bohaterów i uczucia, jakie przeżywają w związku z danym wydarzeniem – w ten sposób dużo łatwiej niż podczas tradycyjnego „wkuwania” zapamiętuje się i fakty historyczne, i związane z nimi daty.