- Najnowszy raport „Młode głowy” alarmuje, że posiadanie pasji jest kluczową tarczą ochronną dla psychiki dziecka
- Mądre wspieranie zainteresowań to nie presja, ale uważna obserwacja i stwarzanie dziecku warunków do odkrywania
- Badania naukowe dowodzą, że zajęcia artystyczne w wieku 3-5 lat krytycznie wpływają na rozwój połączeń neuronalnych w mózgu
- Prawdziwa pasja rodzi się wyłącznie z wewnętrznej motywacji, a nie z pogoni za nagrodami czy pochwałami
- Zgoda na rezygnację z hobby buduje niezależność i poczucie sprawczości u twojego dziecka
Dlaczego wspieranie pasji to najlepsza inwestycja w przyszłość i zdrowie psychiczne dziecka?
Pierwsze lata życia dziecka to absolutnie wyjątkowy czas. Jak podkreślają eksperci w raporcie Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) i UNICEF, to właśnie w okresie od ciąży do trzecich urodzin mózg malucha rozwija się w niewiarygodnym tempie, tworząc ponad 80% wszystkich połączeń nerwowych. Zapewnienie dziecku w tym kluczowym momencie dobrych warunków do odkrywania świata jest jednym z najcenniejszych prezentów, jakie możemy mu dać. Rozwijanie zainteresowań od najmłodszych lat to nie tylko sposób na dobrą zabawę, ale przede wszystkim inwestycja w przyszłe umiejętności, które zaprocentują przy rozpoczęciu edukacji.
Wspieranie pasji to także budowanie tarczy ochronnej dla psychiki, co w dzisiejszych czasach ma ogromne znaczenie. Jak wynika z raportu „Młode głowy”, co trzecie dziecko w Polsce przyznaje, że nie ma chęci do życia. Posiadanie czegoś „swojego”, w czym czuje się dobre i co sprawia mu radość, buduje bezcenną pewność siebie i poczucie wartości. Problem ten dostrzegają również instytucje państwowe. Ministerstwo Edukacji przeznaczyło 90 milionów złotych na programy wspierające odkrywanie pasji, w tym na inicjatywę „Odkrywcy”, która ma rozwijać kreatywność w obszarze STEM (czyli w dziedzinach nauki, technologii, inżynierii i matematyki).
Jak odkryć i wspierać pasję dziecka, unikając pułapki presji?
Najlepszym przewodnikiem po świecie dziecięcych zainteresowań jest sam maluch, a najważniejszym narzędziem rodzica staje się uważność. Warto po prostu obserwować, czym dziecko zajmuje się spontanicznie w ciągu dnia i rozmawiać o tym, co mu się podoba, bez narzucania własnych pomysłów. Kiedy już zauważymy, że jakaś iskierka zainteresowania się tli, dobrym pomysłem może być stworzenie warunków do dalszych poszukiwań. Czasem wystarczy wspólna wycieczka do muzeum, zakup prostego zestawu do eksperymentów lub zapisanie na próbną lekcję gry na instrumencie.
Zaangażowanie rodziców ma tu kluczowe znaczenie. Potwierdza to badanie opublikowane w internetowej bazie naukowej PubMed Central (PMC), z którego wynika, że wsparcie mamy i taty odpowiada za ponad połowę sukcesu w przełożeniu ich dobrych chęci na rzeczywisty rozwój dziecka. Niezwykle ważne jest jednak, by wspierać, a nie naciskać. Zmuszanie do aktywności, która przestała sprawiać frajdę, może przynieść więcej szkody niż pożytku.
Jak podkreślają eksperci, zgoda na rezygnację z hobby i danych zajęć dodatkowych to ważna lekcja, która buduje w dziecku niezależność i poczucie sprawczości (czyli przekonanie, że ma wpływ na swoje życie i decyzje). Najlepszą inspiracją jest jednak przykład płynący z góry – gdy dziecko widzi, że rodzice też mają swoje pasje, uczy się, że posiadanie zainteresowań jest czymś naturalnym i wartościowym. Coraz więcej rodziców w Polsce zdaje się to rozumieć, szukając dla swoich dzieci zindywidualizowanych ścieżek rozwoju. Według danych Centrum Nauczania Domowego, już niemal 58 tysięcy dzieci uczyło się w domu, co pokazuje rosnącą świadomość wagi takiego osobistego podejścia.
Zabawa, która buduje pasję. Jakie aktywności najlepiej wspierają rozwój dziecka?
Aby hobby stało się prawdziwą, głęboką pasją dziecka, musi wypływać prosto z serca. Jak wskazują specjaliści, kluczem jest tu motywacja wewnętrzna (czyli chęć robienia czegoś dla samej radości i satysfakcji, a nie dla nagród, pochwał czy z obawy przed karą). Dlatego tak ważne jest, by zachęcać do próbowania różnych rzeczy i ze spokojem akceptować, że te poszukiwania mogą trochę potrwać. W dzisiejszym, przebodźcowanym świecie, dzieci często potrzebują przede wszystkim czasu i przestrzeni, by móc w spokoju rozwijać to, co je ciekawi.
Na szczęście badania naukowe dają nam kilka podpowiedzi, jakie aktywności szczególnie sprzyjają rozwojowi. Publikacja na łamach czasopisma „Frontiers in Psychology” dowodzi, że u dzieci w wieku od 3 do 5 lat zajęcia artystyczne wzmacniają połączenia w mózgu odpowiedzialne za procesy poznawcze. Z kolei eksperci z Texas Christian University wskazują, że świetnym poligonem doświadczalnym jest swobodna zabawa w odgrywanie ról (czyli popularna zabawa „na niby”, np. w dom, sklep czy lekarza), która uczy kreatywności i rozumienia zasad społecznych. Tę wartość zdają się doceniać sami rodzice. Badanie przeprowadzone na Albany University na grupie rodziców dzieci w wieku od 2 do 5 lat wykazało, że klocki, puzzle i materiały plastyczne znacznie lepiej wspirają rozwój dziecka niż tablety czy bajki. To pokazuje, że najprostsze rozwiązania, dające dziecku wolność i pole do wyobraźni, są często tymi najlepszymi.
