Pierwsze trzy miesiące życia - odruchy niemowlęce i umiejętności

Pierwsze trzy miesiące życia dziecka są najważniejsze. Systematyczna kontrola malca u pediatry to podstawa. Lekarz będzie ważył i mierzył dziecko, oceniał jego odruchy niemowlęce, ale mama także powinna uważnie przyglądać się postępom maluszka. Co czeka rodziców i noworodka w tym czasie?

U noworodka, wszelkie przejawy aktywności związane są jego potrzebami biologicznymi. Jego zachowanie determinują odruchy niemowlęce, których z wiekiem zacznie się wyzbywać. Dowiedz się, jak powinny wyglądać pierwsze trzy miesiące życia z maleństwem, by w razie potrzeby skonsultować odstępstwa od normy na wizytach kontrolnych u pediatry lub neonatologa. 

Spis treści

1. Odruchy niemowlęce - 1. miesiąc życia dziecka
2. Odruchy i umiejętności niemowlęce 2. miesiąc życia dziecka
3. Odruchy i umiejętności niemowlęce 3. miesiąc życia dziecka

Odruchy niemowlęce - 1. miesiąc życia dziecka

• Noworodek przechyla głowę w jedną lub drugą stronę, nie potrafi ustawiać jej symetrycznie – zarówno gdy leży na brzuszku, jak i na plecach. Niektóre noworodki potrafią już na moment unieść chwiejną główkę i ułożyć buzię na drugim policzku.
• Gdy czuwa, jego dłoń jest luźno zamknięta. Jeśli dotknie się wnętrza rączki, wszystkie paluszki i kciuk zaciskają się.
• Gwałtownie reaguje na ostre, głośne dźwięki – krzyczy, rozrzuca na bok rączki i nóżki (tzw. odruch Moro).
• Uspokaja się dzięki dotknięciu – gdy jest brany na ręce, głaskany, przytulany.
• Krzyczy w sposób niezróżnicowany, każdy krzyk jest podobny do poprzedniego.
• Reaguje na ostre światło.
• Ruchy jego nóżek i rączek są jeszcze niezborne i chaotyczne.
• Sam nie potrafi zmienić pozycji ciała.
• Potrafi rozróżniać kwaśny i słodki smak – najbardziej mu smakuje słodkie i ciepłe mleko mamy.

Po ukończeniu pierwszego miesiąca twoje dziecko powinno umieć:

• zatrzymywać wzrok na twojej twarzy
• leżąc na brzuchu, podnieść na krótko głowę.

Przeczytaj też: Odruch Babińskiego - na czym polega objaw Babińskiego

Odruchy i umiejętności niemowlęce 2. miesiąc życia dziecka

• Maleństwo jest coraz bardziej aktywne, energicznie wymachuje nóżkami i rączkami, ale samo jeszcze nie potrafi zmienić pozycji.
• Gdy leży na plecach, przyjmuje asymetryczną pozycję, obracając główkę w jedną stronę, prostując po tej samej stronie rączkę i nóżkę lub jednocześnie zginając kończyny znajdujące się po przeciwnej stronie ciała.
• Ściśle zaciśnięte dotąd piąstki coraz częściej otwiera, a paluszki prostuje. Zaczyna też powoli prostować zgięte nóżki.
• Położone na brzuchu – unosi głowę i trzyma ją uniesioną przez ok. 10 sekund. Próbuje podpierać się na zgiętych ramionach.
• Kiedy nie śpi, chętnie obserwuje twarze rodziców i wpatruje się we wszystko, co znajduje się niedaleko.
• Na buzi malca pojawia się pierwszy świadomy uśmiech.
• Zaczyna gruchać – to znaczy mówić: „ee”, „aa” – i głużyć, czyli wydawać gardłowe dźwięki w rodzaju „eehe”.
• Wsłuchuje się w domowe odgłosy i odwraca główkę w kierunku źródła dźwięku.
• Pod koniec tego miesiąca dziecko potrafi potrzymać w rączce podaną grzechotkę i przypatrywać się jej przez dłuższą chwilę.

Po ukończeniu drugiego miesiąca twoje dziecko powinno umieć:

• poruszać główką na boki
• odpowiadać uśmiechem na uśmiech
• gruchać
• wodzić wzrokiem za przedmiotem, przesuwanym mu przed oczami

Sprawdź: Odruch moro. Pierwotne odruchy noworodka

Odruchy i umiejętności niemowlęce 3. miesiąc życia dziecka

• Dziecko trzymane pionowo potrafi przez kilka–kilkanaście sekund utrzymać sztywno główkę w pionie.
• Leżąc na brzuszku, unosi główkę tak wysoko, że jest w stanie patrzeć prawie na wprost. W tej pozycji może wytrzymać nawet kilkadziesiąt sekund.
• Jego plecy na całej długości przylegają do podłoża, rączki są otwarte, maluszek potrafi je łączyć w linii środkowej ciała.
• Podejmuje pierwsze próby pełzania, unosząc pośladki i starając się odepchnąć nóżkami od podłoża.
• Zaczyna próbować obrócić się z brzucha na plecki.
• Najchętniej bawi się swoimi rączkami, przypatruje się im, wkłada je do buzi.
• Ma coraz bardziej celowe, skoordynowane ze wzrokiem ruchy rąk. Próbuje dotknąć zawieszonej nad nim zabawki, trafić do buzi palcem, trzymać przez chwilę w rączce grzechotkę, potrząsnąć nią (choć nie potrafi jej jeszcze samodzielnie uchwycić).
• Potrafi już komunikować swoje potrzeby i stany, zmieniając ton płaczu i intonację głosu. Umie już piszczeć z radości! Na uśmiech odpowiada promiennym uśmiechem, czasem wydaje radosny dźwięk, energicznie prostując rączki i nóżki.
• Na głos odpowiada głosem – na ogół coraz dłuższymi ciągami gardłowych dźwięków (głużenie), czasem pojawiają się niewyraźne sylaby.
• Reaguje silnym ożywieniem na twarz ludzką. Cieszy się na widok bliskich osób, zwłaszcza mamy i taty.

Po ukończeniu trzeciego miesiąca twoje dziecko powinno umieć:

• potrząsać podaną mu grzechotką
• w pozycji pionowej trzymać prosto główkę
• odwracać główkę w kierunku dźwięku
• leżąc na brzuszku, na krótko unieść się na rękach
• wkładać rączki do buzi
• przewracać się z pleców na bok.

Dowiedz się: Odruch chwytania u noworodka i umiejętności chwytania u niemowlęcia

Zdaniem eksperta

Izabela Laber-Napora, lekarz rehabilitacji medycznej, specjalista diagnozy i terapii metodą Vojty

Raz uruchomiony zegar rozwoju dziecka biegnie nieustannie, co dzień twoje dziecko nabywa nowych umiejętności, które nie są wynikiem nauki i ćwiczeń, ale odzwierciedleniem dojrzewania układu nerwowego. Otaczając niemowlę troską i miłością, stwarzasz mu najlepszą bazę do doskonalenia nowych funkcji.

Pamiętaj, że każde dziecko ma swoje mocniejsze i słabsze strony, co powoduje, że niektóre opisane tu funkcje u jednego dziecka rozwijają się szybciej, a u innego wolniej. Fascynujące są obserwacje przechodzenia jednego etapu rozwojowego w drugi, logicznego i konsekwentnego rozwijania się według tych samych zasad – bo mimo indywidualnych różnic, rozwój u wszystkich dzieci przebiega według tego samego, zakodowanego genetycznie planu.

miesięcznik "M jak mama"