Badania przesiewowe wzroku u noworodków: jak i kiedy się je wykonuje?
Badania przesiewowe wzroku u noworodków są wykonywane po porodzie. Sprawdź, na czym polegają i dowiedz się, jak kontrolować wzrok dziecka po ich wykonaniu.
Spis treści
- Badania przesiewowe wzroku u noworodków: jak przebiegają?
- Badania przesiewowe wzroku u noworodków: badania u wcześniaków
- Badania przesiewowe wzroku u noworodków: co dalej?
Wykonywanie badań przesiewowych wzroku u noworodków ma ogromne znaczenie przede wszystkim dlatego, że bez nich rodzicowi trudno byłoby stwierdzić, czy dziecko ma problem ze wzrokiem. Tak mały człowiek nie poskarży się przecież na kłopoty z widzeniem. Co więcej, nawet jeśli noworodek ma wadę wzroku, urodził się z nią, więc nie odczuwa jej jako dysfunkcji, nie płacze i nie jest marudny. Kłopoty ze wzrokiem nie są też widoczne gołym okiem.
Badania przesiewowe wzroku u noworodków: jak przebiegają?
Badania przesiewowe wzroku u noworodków przeprowadza się w szpitalu. Neonatolog przeprowadza zewnętrzną ocenę oczu i ich aparatu ochronnego. Sprawdzona zostaje reakcja źrenic na działanie światła - czy zwężają się pod jego wpływem - oraz to, jak funkcjonują mięśnie okołoruchowe, czyli czy gałki oczne poruszają się pod wpływem światła.
Badanie jest proste, szybkie i bezbolesne. Warto jednak pamiętać, że powieki noworodka są delikatnie przytrzymywane przez pielęgniarkę i nagle kieruje się w stronę jego oka światło, więc dziecko podczas badania może być niespokojne.
Bardzo ważne jest, by rodzice kontrolowali wzrok dziecka po opuszczeniu szpitala. Dopiero kilka miesięcy po badaniach przesiewowych wzroku u noworodków będzie można z całą pewnością stwierdzić, czy dziecko widzi dobrze, czy ma problemy ze wzrokiem. Tym, co powinno zaniepokoić rodziców, jest brak fiksacji wzroku u dziecka - jeśli nie potrafi skupić wzroku na twarzy mamy czy taty lub na jakimkolwiek obiekcie, trzeba udać się z dzieckiem do lekarza.
- Wzrok musi być obserwowany bardzo pilnie przez rodziców. Brak fiksacji wzroku może wskazywać, że są jakieś nieprawidłowości. Specjalnym programem badania wzroku są objęte dzieci, które urodziły się przedwcześnie - przed 36. tygodniem ciąży. U nich istnieje bowiem duże podejrzenie pojawienia się retinopatii, która może prowadzić do niedowidzenia, a nawet ślepoty - zauważa dr Tadeusz Dorywalski, pediatra.
Badania przesiewowe wzroku u noworodków: badania u wcześniaków
Na retinopatię, czyli chorobę objawiającą się uszkodzeniem siatkówki, cierpi 15 procent wcześniaków. Retinopatia pojawia się krótko po porodzie i jest najczęstszą przyczyną ślepoty u dzieci. Wcześniactwo znacznie zwiększa ryzyko, że dziecko będzie cierpieć na tę chorobę. Dlaczego? Zbyt wcześnie urodzone noworodki otrzymują na początku swojego życia tlen w wysokich stężeniach i mają niską masę urodzeniową, co sprzyja pojawieniu się retinopatii. Im wcześniej dziecko się urodziło, tym ryzyko jest większe, ponieważ większy obszar siatkówki jest nieunaczyniony.
U dzieci urodzonych przedwcześnie wykonuje się więc specjalne badania okulistyczne, bardziej szczegółowe niż te, którym poddawane są wszystkie dzieci w ramach badań przesiewowych wzroku u noworodków. Badania wykonuje się najczęściej w 2., 4., 8. i 12. tygodniu życia. Jeśli okaże się, że wszystkie zakończyły się prawidłowo, badanie powtarza się po ukończeniu przez dziecko 1. roku życia. Jeśli natomiast badania wykażą nieprawidłowości, noworodek przechodzi pod stałą opiekę okulisty, który odpowiada za jego dalsze leczenie.
Badania przesiewowe wzroku u noworodków: co dalej?
Po badaniach przeprowadzonych w szpitalu u noworodków urodzonych w terminie, które nie wykażą nieprawidłowości, dbanie o dalszą kontrolę wzroku dziecka spoczywa na rodzicach. Noworodek widzi 20 razy gorzej niż dorosły, nie rozróżnia także barw. Później jednak jego zmysł wzroku rozwija się bardzo szybko - najbardziej ważny okres dla tego rozwoju to pierwsze 2 lata życia dziecka. Dane opublikowane w 2014 roku w "British Medical Journal" wykazały, że systematyczne badania okulistyczne u najmłodszych dzieci - w wieku 8, 12, 18, 25 i 37 miesięcy - zmniejszają ryzyko niedowidzenia przez 7,5-latków.
Dlatego, choć takie kontrole nie są obowiązkowe, warto regularnie odwiedzać z dzieckiem okulistę. Nadwzroczność, krótkowzroczność i astygmatyzm można wykryć nawet u 2-letniego dziecka. Kontrole wykonywane po badaniach przesiewowych wzroku u noworodków mogą zapobiec pojawieniu się zeza czy przewlekłego zapalenia spojówek.
