Dzieci nie rodzą się z umiejętnością czekania na przyjemność, czyli odraczania gratyfikacji. Tę umiejętność nabywają dopiero z czasem, obserwując innych i trenując cierpliwość. Profesor Richard Bromfield z Harvardu napisał na ten temat książkę Zadowolone dziecko w 28 dni (ang. A Contented Child in 28 Days). Oznacza to, że nie nauczymy dziecka cierpliwości w jeden dzień czy tydzień... ale przy odrobinie cierpliwości, po około miesiącu możemy zauważać efekty.
Cierpliwość dziecka a jego zadowolenie z życia
Okazuje się, że cierpliwość ma bardzo dużo wspólnego z tym, jak bardzo jesteśmy zadowoleni z naszego życia. Musząc czekać na coś, co - zdaniem dziecka - powinno otrzymać natychmiast, maluch nie czuje się komfortowo. Prawdopodobnie współczesnym dzieciom jest dużo trudniej czuć się dobrze z tym, że muszą czekać na cokolwiek.
Minęły czasy czekania na kreskówki w sobotni poranek lub oszczędzania całymi miesiącami, aby kupić zabawkę. Rozrywka jest dostępna po dotknięciu ekranu (...) a przyjemności przychodzą z niewielkim lub żadnym wysiłkiem.
- wyjaśnia dr Mark Travers na łamach portalu Psychology Today.
I to, że jest, jak jest nie jest niczyją winą. Jednak warto mieć świadomość, że cierpliwość wciąż jest nam potrzebna.
Jak nauczyć dziecko czekania na przyjemności?
Według ekspertów, współczesnym rodzicom dużo trudniej nauczyć dzieci cierpliwości. Co nie oznacza jednak, że jest to niemożliwe. Cierpliwość u dzieci można trenować w następujący sposób:
- Wprowadź „zasłużone” nagrody (przyjemności), np. zamiast natychmiastowego dostępu do zabawek, smakołyków czy atrakcji, poprzedź przyjemność prośbą o to, by dziecko okazało pewien wysiłek (np. włożenie brudnych naczyń do zmywarki, sparowanie skarpetek, rozłożenie sztućców przed posiłkiem);
- Naucz dziecko oszczędzać - chodzi o to, że odkładanie mniejszych kwot pieniędzy pozwala uzbierać kwotę, którą można przeznaczyć na coś naprawdę ekstra. W ten sposób nauczysz dziecko, że opóźniona gratyfikacja oznacza cenniejsze nagrody w przyszłości;
- Abstrakcyjne myślenie o nagrodzie. Warto nauczyć dziecko, by np. kiedy chce ciasteczko, nie myślało o nim jako "czymś pysznym, co powinno natychmiast dostać" a jak o "po prostu kruchym ciastku".
Zdaniem ekspertów, sprzymierzeńcem w treningu cierpliwości może być też... nuda. Dlatego nudzącemu się dziecku nie trzeba proponować niezliczonych atrakcji (co powiesz na bajkę?, może w coś zagrasz?, może pójdziemy na lody/zakupy/rower/hulajnogę/spacer). Nie wymyślaj zabaw nudzącemu się dziecku.
Warto też wdrożyć w codzienność dziecka czas "bez prądu" - brak dostępu do internetu czy telewizji wyzwala kreatywność i pozwala zwolnić tempo...
Źródła: M. Travers: 2 Ways to Raise Patient Children in a Hurried World, Psychology Today [dostęp: 17.04.2025]R. Bromfield: A Contented Child in 28 Days. A Speedy Guide to Unindulging. 2025L. Frere: Pochwała cierpliwości, Kraków 2022
