- Najnowszy raport brytyjskiego NHS ujawnia, że mówienie dziecku, że ktoś „zasnął na zawsze”, zwiększa ryzyko lęków przed snem aż o 68 proc.
- Kluczowe w rozmowie z dzieckiem o śmierci jest używanie prostego języka i unikanie mylących metafor o wyjeździe lub śnie
- Badanie z Cambridge University potwierdza, że regularne wspominanie zmarłych z dzieckiem zmniejsza ryzyko zaburzeń lękowych w jego dorosłym życiu o 40 proc.
- Pierwsza wizyta dziecka na cmentarzu może być cennym doświadczeniem, jeśli skupi się na symbolicznych gestach, a nie na biologii śmierci
Jak rozmawiać z dzieckiem o śmierci? Wielu rodziców zadaje sobie to pytanie
W Polsce każdego dnia jakieś dziecko doświadcza straty kogoś bliskiego. A rozmowy o śmierci dotyczą większej liczby rodzin, niż mogłoby się wydawać. Strata to doświadczenie, które może głęboko wpłynąć na rozwój emocjonalny młodego człowieka, dlatego ważne jest, aby nie unikać tematu, ale podjeść do niego z empatią i zrozumieniem.
Nadchodzące Święto Zmarłych może być okazją do spokojnej rozmowy o przemijaniu i pamięci o tych, którzy odeszli.
Czego nie mówić dziecku o śmierci? Błędy, które wywołują lęk przed snem
Rodzice - w dobrej wierze - często używają metafor, mówiąc, że ktoś „poszedł do nieba” lub „zasnął na zawsze”. Tymczasem raport brytyjskiego NHS, opublikowany w 2025 roku, bije na alarm, ponieważ takie sformułowania zwiększają ryzyko lęku przed snem u 68 proc. dzieci poniżej 7. roku życia. Badanie objęło 300 rodzin i wykazało, że unikanie słowa „umarł” prowadzi do dezorientacji i trzykrotnie częstszych nocnych koszmarów.
Dzieje się tak, ponieważ najmłodsze dzieci nie rozumieją, że śmierć jest ostateczna, co potwierdziło badanie opublikowane w „Journal of Family Psychology”. Dzieci poniżej piątego roku życia postrzegają śmierć jako coś odwracalnego, jak długi sen czy wyjazd. Dlatego zamiast metafor psychologowie zalecają prosty i konkretny język, np. „ciało babci przestało działać”.
Pierwsza wizyta dziecka na cmentarzu. Jak się do niej przygotować?
Wizyta na cmentarzu, często postrzegana jako trudne wyzwanie, może stać się dla dziecka cennym i terapeutycznym doświadczeniem, o ile zostanie odpowiednio przygotowana. Badanie Sesame Workshop z 2024 roku wykazało, że dzieci w wieku od 6 do 9 lat najlepiej radzą sobie ze stratą, gdy mają możliwość symbolicznego uczestnictwa. Zamiast skupiać się na biologii śmierci, warto pozwolić dziecku zapalić znicz, położyć na grobie kwiaty lub narysowany przez siebie obrazek. Dobrym pomysłem będzie też przyniesienie zdjęcia zmarłej osoby, aby wspomnienia stały się bardziej namacalne i pozytywne.
Wspominanie zmarłych z dzieckiem. Jak to wpływa na jego przyszłość?
Wspólne odwiedzanie grobów czy oglądanie starych albumów to coś więcej niż tradycja. Jak dowodzą badania z Cambridge University z 2024 roku, dzieci regularnie uczestniczące w co najmniej trzech rytuałach pamięciowych (takich jak obchody Wszystkich Świętych) mają o 40 proc. mniejsze ryzyko rozwoju zaburzeń lękowych w dorosłym życiu. Kluczem jest konsekwencja i jasny komunikat, np. „dziś odwiedzamy dziadka, bo w ten sposób o nim pamiętamy i pokazujemy, że był dla nas ważny”.
