- Metaanaliza z 2025 roku ujawnia, dlaczego dziecku trudno się skupić w domu z włączonym telewizorem
- Nawet niski poziom hałasu w tle wydłuża czas zasypiania u dzieci średnio o 38 minut każdej nocy
- Badacze z Johns Hopkins odkryli, że dwie godziny ciszy dziennie wspierają rozwój mózgu dziecka i poprawiają pamięć
- Ciągły hałas powoduje nadmiar bodźców i podnosi poziom kortyzolu, co bezpośrednio zaburza koncentrację
Dlaczego dziecku trudno się skupić? Wpływ hałasu z telewizora i smartfona
Niewinnie grający w tle telewizor, ciągłe wibracje telefonu i powiadomienia z tabletu stały się dźwiękową codziennością wielu polskich domów. To niestety sygnał alarmowy, bo ten pozornie nieszkodliwy hałas jest cichym wrogiem rozwijającego się układu nerwowego twojego dziecka. Nawet dźwięki o niskim natężeniu (30-60 dBA), które dorośli często ignorują, dla dziecięcego mózgu stanowią ogromne obciążenie i nadmiar bodźców.
Potwierdza to opublikowana w tym roku metaanaliza autorstwa Chen i AuBuchon, która jednoznacznie wykazała, że dzieci wychowujące się w warunkach stałego hałasu zużywają aż o 30% więcej zasobów uwagi, by wykonać zadania szkolne. Oznacza to, że ich mózg męczy się znacznie szybciej, co bezpośrednio przekłada się na problemy z nauką i skupieniem. Jak wskazują tegoroczne analizy, w polskich domach głównymi winowajcami są telewizory włączane średnio na 4,5 godziny dziennie oraz smartfony, generujące nawet 12 powiadomień na godzinę.
Dziecko długo zasypia? Winny może być hałas, którego nie słyszysz
Problemy z zasypianiem u dzieci to częsta bolączka rodziców, jednak mało kto szuka przyczyny w domowym hałasie. Tymczasem badanie przeprowadzone na Brown University w 2025 roku przyniosło alarmujące wyniki, z których wynika, że nawet niski poziom hałasu (poniżej 60 dBA) wydłuża czas zasypiania u dzieci średnio o 38 minut każdej nocy. Co gorsza, aż 83% rodziców zupełnie nie zdaje sobie sprawy, że jakość snu dziecka jest zagrożona, będąc przekonanymi, że ich pociecha śpi wystarczająco długo.
Mechanizm ten wyjaśnia przegląd opublikowany na łamach czasopisma „Nature Reviews”. Według autorów hałas aktywuje w organizmie dziecka odruchową reakcję na stres, znaną jako oś HPA, co prowadzi do wzrostu poziomu kortyzolu. Taki utrzymujący się stan podwyższonego pobudzenia nerwowego uniemożliwia pełne wyciszenie i zaburza prawidłowy rozwój mózgu dziecka. Co więcej, problem jest jeszcze poważniejszy u dzieci z zaburzeniami neurorozwojowymi (np. w spektrum autyzmu), u których hałas bezpośrednio powoduje częstsze wybudzenia i fragmentaryczny, nieefektywny sen.
Jak poprawić pamięć i koncentrację dziecka? Poznaj metodę dwóch godzin ciszy
Skoro wiemy już, jak szkodliwy jest nadmiar dźwięków, warto poszukać rozwiązania. Jest ono zaskakująco proste i skuteczne, a są nim regularne „godziny ciszy”. Wprowadzenie w domowym harmonogramie zaledwie dwóch godzin bez telewizora, grającej muzyki czy powiadomień może przynieść spektakularne korzyści w kontekście tego, jak poprawić koncentrację dziecka. Najlepszym momentem na taką praktykę jest poranek przed wyjściem do szkoły oraz wieczór, w ramach przygotowań do snu.
Siłę ciszy potwierdzają naukowcy z Johns Hopkins, którzy w badaniu z tego roku odkryli, że codzienne dwie godziny ciszy zwiększają produkcję nowych komórek mózgowych w hipokampie o 15%. Hipokamp to obszar odpowiedzialny za pamięć i regulację emocji, a jego wzmocnienie przekłada się na lepsze wyniki w nauce i większą stabilność emocjonalną. To prosty, ale skuteczny sposób na wspieranie rozwoju dziecka. Co ciekawe, autorzy analizy podkreślają, że efekt ten jest porównywalny do korzyści płynących z trzech miesięcy regularnej medytacji.
