- Eksperci wskazują, że gdy dziecko nie słucha poleceń, przyczyną mogą być zaburzenia przetwarzania słuchowego mylone z ADHD
- Gwałtowna reakcja na głośne, niespodziewane dźwięki to kluczowy objaw zaburzeń przetwarzania słuchowego u dziecka
- Wczesna terapia zaburzeń słuchu może prowadzić do całkowitego ustąpienia objawów dzięki neuroplastyczności mózgu twojego dziecka
Gdy dziecko nie słucha poleceń. Czym są zaburzenia przetwarzania słuchowego (APD)?
Mówisz do dziecka, a ono patrzy na ciebie pustym wzrokiem, jakby cię nie słyszało? Sytuacja, w której dziecko nie słucha poleceń, wcale nie musi być objawem buntu czy złośliwości. Może to być zaburzenie przetwarzania słuchowego (APD), które eksperci nazywają „dysleksją słuchową” i które według danych Państwowego Zakładu Higieny z tego roku dotyka od 2% do 5% polskich uczniów.
W APD problem nie leży w uszach, które słyszą prawidłowo, ale w mózgu, mającym kłopot z interpretacją dźwięków. Jak wskazują tegoroczne badania naukowe, nawet u 70% dzieci z APD narząd słuchu jest w pełni sprawny, lecz sygnał nerwowy gubi się gdzieś po drodze do kory mózgowej. Dlatego tak często objawy te są mylnie brane za problemy z koncentracją u dziecka, ADHD, a nawet zwykłe nieposłuszeństwo.
Objawy zaburzeń przetwarzania słuchowego. Na co zwrócić uwagę u dziecka?
Najbardziej charakterystyczne objawy zaburzeń przetwarzania słuchowego to trudność w rozumieniu poleceń, zwłaszcza w hałaśliwym otoczeniu, jak szkolna stołówka czy plac zabaw. Dziecko z APD może też prosić o częste powtarzanie, mylić podobnie brzmiące słowa (np. „kura” i „góra”) lub mieć problemy z nauką języków obcych, co potwierdzają publikacje polskich neurologów z zeszłego roku. Warto też wiedzieć, że w przeciwieństwie do dzieci z autyzmem, które mogą świadomie ignorować mowę, dziecko z APD często gwałtownie reaguje na niespodziewane, głośne dźwięki. Jak podkreślają eksperci, jest to kluczowa wskazówka diagnostyczna dla specjalistów.
Jak i gdzie zdiagnozować APD w Polsce? Problemy, o których warto wiedzieć
Niestety, droga do diagnozy APD bywa w Polsce wyboista, a największą przeszkodą jest niska świadomość problemu. Raport PZH z 2025 roku alarmuje, że aż 65% polskich rodziców pierwsze objawy przypisuje „złemu wychowaniu”, a od ich zauważenia do wizyty u specjalisty mija średnio jedenaście miesięcy. Sytuacji nie poprawia fakt, że jak wynika z europejskich danych, zaledwie 12% naszych nauczycieli potrafi rozpoznać podstawowe symptomy APD, podczas gdy średnia unijna wynosi 68%.
Postawienie trafnej diagnozy wymaga specjalistycznej baterii testów u audiologa dziecięcego, a zwykłe badanie słuchu nie wystarczy. Choć od zeszłego roku Narodowy Fundusz Zdrowia finansuje te procedury, to według danych Ministerstwa Zdrowia odbywa się to tylko w 12 ośrodkach w całym kraju. Skutkuje to ogromnymi kolejkami, w których na wizytę czeka się nawet pół roku, co jest krytyczne, biorąc pod uwagę, jak ważna dla dziecka jest wczesna interwencja.
Jak wspierać dziecko z APD w szkole i w domu? Skuteczne metody i pomoce
Wielu rodziców zadaje sobie pytanie, jak pomóc dziecku z APD. Skuteczna pomoc opiera się na dostosowaniu otoczenia do jego potrzeb, a nie na zmuszaniu go do „lepszego słuchania”. W szkole świetne efekty przynoszą systemy wspomagające, w których nauczyciel mówi do mikrofonu, a jego głos trafia bezpośrednio do słuchawki ucznia. Brytyjskie badania z tego roku wykazały dzięki temu aż 35% poprawę wyników w nauce. Warto też wykorzystywać moc obrazu, ponieważ, jak dowodzą analizy naukowe, dzieci z APD znacznie lepiej przetwarzają informacje wizualne, np. w formie komiksów czy map myśli. Cieszy fakt, że w Wielkopolsce testowany jest już pilotażowy program „Cichych Kątów”, czyli specjalnych, wyizolowanych miejsc do nauki.
Czy APD mija z wiekiem? Rokowania i kluczowa rola wczesnej diagnozy
APD to nie wyrok, a wczesna interwencja i odpowiednia terapia zaburzeń słuchu mogą zdziałać cuda dzięki neuroplastyczności mózgu dziecka. Jak wynika z zeszłorocznych publikacji naukowych, u około 30% dzieci objawy mogą całkowicie ustąpić do 13. roku życia. Kluczowa jest jednak diagnoza postawiona przed 7. rokiem życia, tymczasem w Polsce stawiana jest ona średnio z dwuletnim opóźnieniem. To ważny sygnał alarmowy dla rodziców, by nie lekceważyć niepokojących objawów i nie zwlekać z wizytą u specjalisty. To może odmienić całą szkolną przyszłość dziecka.
