- Nawet niewielki niedobór wody w organizmie zauważalnie pogarsza sprawność mózgu dziecka
- Badania naukowe dowodzą, że zaledwie kilka łyków wody może poprawić uwagę dziecka nawet o 31%
- Rozdrażnienie i zmęczenie twojego dziecka mogą być pierwszymi objawami łagodnego odwodnienia
- Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności podaje konkretne zalecenia dotyczące nawodnienia dzieci
- Niedobór płynów sprawia, że krew gęstnieje, co ma bezpośredni wpływ na koncentrację i zapamiętywanie
Gdy brakuje wody, mózg pracuje wolniej. Wyjaśniamy mechanizm
Wielu rodziców może pamiętać czasy, gdy butelka z wodą na szkolnej ławce była czymś nie do pomyślenia. Nauczyciele obawiali się rozpraszania uwagi albo zalanych zeszytów. Dziś wiemy, że takie podejście mogło przynosić więcej szkody niż pożytku. Nauka daje nam jasny sygnał: odpowiednie nawodnienie ma ogromny i, co ważne, mierzalny wpływ na zdolności poznawcze dziecka (czyli wszystko to, co wiąże się z myśleniem, zapamiętywaniem i koncentracją).
Warto pamiętać, że mózg, jak podaje portal Public School Works, składa się aż w 73% z wody. Nawet niewielki, jednoprocentowy niedobór płynów w organizmie może zauważalnie pogorszyć jego sprawność.
Jak to dokładnie działa? Mechanizm jest prostszy, niż mogłoby się wydawać. Zgodnie z informacjami opublikowanymi w naukowej bazie danych PubMed Central (PMC), gdy w organizmie brakuje płynów, krew staje się gęstsza, a jej objętość się zmniejsza. To z kolei obniża tak zwaną perfuzję mózgową (czyli po prostu dopływ świeżej, natlenionej krwi do mózgu). Skutki bywają odczuwalne niemal od razu. Jak zauważają eksperci z Uniwersytetu Harvarda, na których powołuje się portal Public School Works, nawet łagodne odwodnienie może powodować bóle głowy, rozdrażnienie i ogólne zmęczenie.
Dziecko może stać się apatyczne, mieć problemy ze skupieniem na lekcji i szybciej się męczyć, co w prosty sposób przekłada się na jego samopoczucie i wyniki w nauce.
Jak kilka łyków wody może poprawić uwagę dziecka nawet o 31%?
To nie tylko teoria. Coraz więcej badań potwierdza te zależności w praktyce, pokazując, jak ogromną różnicę może zrobić szklanka wody. Jedno z niemieckich badań, przytoczone przez serwis Bebesymas, objęło uczniów piątych i szóstych klas. Okazało się, że dodatkowa porcja wody wyraźnie poprawiła ich wyniki w zadaniach, zwłaszcza tych angażujących pamięć krótkotrwałą (tę, której używamy na co dzień, by zapamiętać listę zakupów czy polecenie nauczyciela).
Inne badanie, opisane przez Public School Works, przyniosło podobne wnioski. Ośmiolatki, które przed testem wypiły 300 ml wody, poradziły sobie z zadaniami na pamięć znacznie lepiej. Co ciekawe, pozytywne efekty mogą być widoczne bardzo szybko, nawet po wypiciu niewielkiej ilości płynu. Analiza z udziałem dzieci w wieku 7-9 lat pokazała, że ich uwaga wzrokowa (czyli zdolność do skupienia się na tym, co widzą) poprawiła się aż o 31% po wypiciu zaledwie 25 ml wody.
Polecany artykuł:
Korzyści nie kończą się jednak na pamięci i uwadze. Jak czytamy w serwisie Bebesymas, badanie z udziałem dzieci w wieku 9-11 lat dowiodło, że lepsze nawodnienie zwiększa także elastyczność poznawczą (czyli umiejętność płynnego przełączania się między różnymi zadaniami, trochę jak sprawne żonglowanie obowiązkami). Poprawia się również czas reakcji. Potwierdza to eksperyment na młodych dorosłych, o którym donosi czasopismo „Academic Medicine”. Uczestnicy, którzy byli odwodnieni, reagowali na bodźce wolniej od 12% do 18%. Najnowsze brytyjskie badanie, opublikowane na łamach „Physiology & Behavior”, w którym obserwowano uczniów szkoły podstawowej, ponownie potwierdziło silny związek między piciem wody a ogólną sprawnością umysłową i nastrojem dziecka.
Ile wody powinno pić twoje dziecko? Sprawdź oficjalne zalecenia
Problem ten jest zauważany również w Polsce. W publikacji Polskiego Towarzystwa Żywienia Klinicznego Dzieci eksperci wskazali, że niewystarczające nawodnienie może być jednym z powodów trudności z koncentracją, na które skarżą się sami uczniowie. Zwrócili też uwagę na ważny szczegół: dzieci z większą zawartością tkanki tłuszczowej potrzebują więcej płynów, a jednocześnie są bardziej narażone na odwodnienie.
Mimo rosnącej świadomości, w oficjalnych wytycznych Głównego Inspektora Sanitarnego (GIS) dla przedszkoli wciąż brakuje szczegółowych zapisów, które gwarantowałyby dzieciom stały i nieograniczony dostęp do wody pitnej w trakcie zajęć.
Jak więc w praktyce zadbać o nawodnienie dziecka? Zgodnie z zaleceniami Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA), dzieci w wieku 4-8 lat powinny przyjmować około 2 litrów płynów dziennie, a u trzynastolatków zapotrzebowanie to wzrasta do około 2-2,5 litra.
Warto pamiętać, że problem bywa powszechny. Jak podaje amerykańskie Centrum Kontroli i Prewencji Chorób (CDC), na które powołuje się Public School Works, niemal połowa uczniów w USA bywa odwodniona. Dlatego tak ważne jest budowanie dobrych nawyków. Jak sugerują analizy opublikowane w bazie PMC, regularne picie wody w stałych porach dnia może chronić umysł dziecka przed spadkami formy. Wyrabianie tego prostego zwyczaju to jedna z najlepszych inwestycji w jego zdrowie, samopoczucie i sukcesy w szkole.
