Zapalenie nagłośni: objawy i leczenie zapalenia nagłośni u dzieci

Zapalenie nagłośni jest schorzeniem bardzo groźnym, które wymaga pilnego objęcia dziecka opieką medyczną – problem ten stanowi zagrożenie życia z tego powodu, iż w jego przebiegu może dojść do całkowitego zamknięcia światła dróg oddechowych. Aby jednak jak najszybciej udać się z chorym do lekarza, konieczne jest posiadanie wiedzy o tym, czym charakteryzuje się zapalenie nagłośni – jakie więc mogą być objawy tej choroby i u kogo spotykana jest ona najczęściej?

Nagłośnia to struktura układu oddechowego, której celem jest chronienie go – np. w czasie przyjmowania płynów czy pokarmów – od przedostawania się do jego wnętrza niepożądanych substancji (nagłośnia zamyka w tym celu światło dróg oddechowych). W prawidłowych warunkach chrząstka ta odgrywa ważną rolę, problemy pojawiają się jednak w sytuacji, kiedy nagłośnia negatywnie wpływa na drożność dróg oddechowych wtedy, kiedy to powinny one z kolei pozostawać otwarte. Taki problem może mieć miejsce w tym przypadku, gdy u pacjenta wystąpi zapalenie nagłośni.

W przeszłości zapalenie nagłośni było chorobą spotykaną zdecydowanie częściej niż obecnie – szacuje się, że od kiedy w latach 80. poprzedniego wieku dostępne stało się szczepienie przeciwko patogenowi, który może wywoływać właśnie tę chorobę, liczba zachorowań na zapalenie nagłośni zmniejszyła się o ponad 90%.

Spis treści:

1. U kogo najczęściej spotykane jest zapalenie nagłośni?
2. Jakie są przyczyny zapalenia nagłośni?
3. Jakie są objawy zapalenia nagłośni?
4. Jakie badania wykonuje się przy podejrzeniu zapalenia nagłośni?
5. Jak przebiega leczenie zapalenia nagłośni?
6. Czy można zapobiegać zapaleniu nagłośni?

U kogo najczęściej spotykane jest zapalenie nagłośni?

Jeszcze do niedawna zapalenie nagłośni uznawane było za chorobę typowo dziecięcą – zwykle rozpoznawano ją u bardzo młodych pacjentów, do szóstego roku życia. Obecnie sytuacja uległa zmianie i zapalenie nagłośni spotykane jest podobnie często u małych i starszych dzieci, jak i u osób dorosłych. Według statystyk amerykańskich, w ciągu roku schorzenie rozpoznawane jest u około jednej na sto tysięcy osób.

Jakie są przyczyny zapalenia nagłośni?

Patogenem, który najczęściej wywołuje zapalenie nagłośni, jest Haemophilus influenzae typu B (w skrócie Hib). W przeszłości to właśnie ta bakteria wywoływała przeważającą większość przypadków tej infekcji, obecnie jednak – ze względu na stosowane metody zapobiegania zapaleniu nagłośni – schorzenie rozwija się również i w związku z zakażeniami innymi gatunkami bakterii. Wśród innych patogenów, które również mogą wywoływać stan zapalny nagłośni, wymienić można m.in. pneumokoki (Streptococcus pneumoniae), drobnoustroje z gatunku Streptococcus pyogenes czy gronkowca złocistego (Staphylococcus aureus).

Czytaj: Pneumokoki - szczepionka na pneumokoki ma sens

Zapalenie nagłośni najczęściej ma podłoże bakteryjne, możliwe jest jednak i to, że to groźne schorzenie rozwinie się u pacjenta z całkowicie innych przyczyn. Zdarza się, że stan zapalny nagłośni wynika z przebycia poparzenia dróg oddechowych.

Jakie są objawy zapalenia nagłośni?

Podstawowym objawem zapalenia nagłośni jest duszność. Wynika ona ze zwężenia dróg oddechowych – kiedy to u chorego dojdzie do zapalenia nagłośni, struktura ta ulega obrzękowi. Wskutek właśnie obrzęku nagłośnia ulega powiększeniu, co finalnie prowadzi do zmniejszenia drożności dróg oddechowych.

Wraz z dusznością pojawiają się z kolei różne problemy, które związane są ze zmniejszonymi dostawami tlenu do organizmu – oddech dziecka z zapaleniem nagłośni może stawać się szybki i płytki, oprócz tego wyraźnie widoczne może być u niego zwiększenie wysiłku oddechowego czy sinica.

Czasami, ze względu na odczuwanie duszności, dzieci odczuwają silnego stopnia niepokój lub stają się bardzo pobudzone. Zapalenie nagłośni u dziecka może również skutkować przybieraniem przez nie nietypowej pozycji ciała – maluch może pochylać głowę i tułów ku przodowi, co bierze się stąd, że w takiej pozycji łatwiej jest dziecku oddychać.

Wśród innych możliwych objawów zapalenia nagłośni wymieniane są:

• gorączka,
• ból gardła,
• trudności z przełykaniem,
• świst krtaniowy (zjawisko pojawiające się w związku ze znacznym zwężeniem światła dróg oddechowych),
• ślinotok,
• chrypka.

Podkreślenia wymaga tutaj to, że zapalenie nagłośni zazwyczaj rozwija się bardzo szybko. Jednego dnia dziecko może zdawać się całkowicie zdrowe, drugiego zaś mogą nagle pojawiać się u niego wspomniane trudności z oddychaniem oraz inne wymienione wyżej objawy zapalenia nagłośni.

Jakie badania wykonuje się przy podejrzeniu zapalenia nagłośni?

Widząc u dziecka poważne trudności z oddychaniem, powiązane z zasinieniem skóry, ślinotokiem czy trudnościami z połykaniem, rodzice nie powinni zwlekać – przy podejrzeniu zapalenia nagłośni najistotniejsze jest to, aby maluch jak najszybciej znalazł się pod opieką lekarzy.

Rozpoznanie stanu zapalnego nagłośni możliwe jest zwykle na podstawie stwierdzenia u pacjenta typowych dla tej jednostki objawów. Owszem, możliwe jest przeprowadzenie badań, podczas których uda się stwierdzić np. obrzęk nagłośni – takim badaniem jest np. laryngoskopia – jeżeli w ogóle, to trzeba je jednak wykonywać ze szczególnie dużą ostrożnością. Konieczność jej zachowania bierze się stąd, że jakiekolwiek manipulacje w okolicach krtani u osób cierpiących na stan zapalny nagłośni mogą skutkować odruchowym, całkowitym zamknięciem światła dróg oddechowych.

Pojawiać się może tutaj pytanie: co natomiast z badaniami laboratoryjnymi – czy są one wykonywane w diagnostyce zapalenia nagłośni? Owszem, istnieje możliwość oznaczenia chociażby poziomów markerów stanu zapalnego we krwi, w praktyce jednak raczej unika się analiz laboratoryjnych u chorych z podejrzeniem zapalenia nagłośni. Odstępuje się od nich zarówno z powodu tego, że ich wyniki nie są konieczne do postawienia diagnozy, jak i ze względu na to, że u wielu dzieci pobranie krwi związane jest z tak dużym stresem, że może ono prowadzić ostatecznie do tego, że u pacjenta dojdzie do wspominanego wcześniej odruchowego zamknięcia światła dróg oddechowych.

Czytaj: Morfologia krwi u dziecka - interpretacja wyników badań krwi, normy, przekroczenia

Jak przebiega leczenie zapalenia nagłośni?

Na wstępie wspomnieć należy o tym, że stan zapalny nagłośni bezwzględnie stanowi powód do hospitalizacji. Zapalenie nagłośni najczęściej jest chorobą bakteryjną, wydawać by się więc mogło, że podstawowym postępowaniem w jego przypadku jest rozpoczęcie u chorego antybiotykoterapii. Owszem, podawanie pacjentowi tego rodzaju leków jest oczywiście ważne, w praktyce jednak istotniejsze jest innego rodzaju oddziaływanie.

W leczeniu zapalenia nagłośni najważniejsze jest bowiem zapewnienie drożności dróg oddechowych – w sytuacji, gdy u chorego wyraźnie widoczne są przejawy niewydolności oddechowej, konieczne może być przeprowadzenie u niego intubacji dotchawiczej (rzadko, zamiast takowej, wykonywane są tracheotomia lub konikotomia). Intubacja u wielu rodziców może budzić niemałego stopnia przerażenie, w praktyce jednak zabieg ten zdecydowanie może korzystnie wpływać na rokowania chorych. Tak jak bowiem ogólna śmiertelność w przypadku zapalenia nagłośni szacowana jest na 6%, tak wtedy, gdy chorzy wcześnie trafiają pod opiekę lekarzy i zostają w razie potrzeby zaintubowani, śmiertelność z powodu tej choroby zmniejsza się do około 1%.

Największe zagrożenie związane z zapaleniem nagłośni to właśnie ryzyko nagłego zamknięcia światła dróg oddechowych. Po tym, gdy ryzyko tego problemu zmaleje, u pacjenta rozpoczynane jest leczenie skierowane ku przyczynie stanu zapalnego nagłośni. Jak już wcześniej wspominano, najczęściej choroba ta wynika z infekcji bakteryjnej i wtedy pacjentowi zalecane jest przyjmowanie antybiotyków. Typowo wykorzystywana jest w tym przypadku antybiotykoterapia dożylna.

Czytaj: Antybiotyki u dzieci: co trzeba wiedzieć o antybiotykach?

Czy można zapobiegać zapaleniu nagłośni?

Już na samym wstępie wspominano o tym, że częstość występowania zapalenia nagłośni zmniejszyła się wtedy, kiedy to pojawiła się metoda profilaktyki zakażeń bakterią, która wywoływać może właśnie wspomnianą wyżej chorobę. Mowa tutaj o szczepieniu przeciwko Haemophilus influenzae typu B. Przebycie szczepienia przeciwko temu drobnoustrojowi – ze względu na to, że wywoływać zapalenie nagłośni mogą również i inne niż Hib drobnoustroje – nie sprawia, że ryzyko zachorowania na zapalenie nagłośni spada do zera, ryzyko to jednak w znaczący sposób maleje.

Czytaj: Szczepienie Hib - co warto wiedzieć o szczepionce Hib?