Jak napisać charakterystykę porównawczą? Schemat i zasady pisania

Charakterystyka porównawcza to jedna z tych pisemnych form wypowiedzi, którą powinien znać każdy uczeń szkoły podstawowej. Choć przez wielu z nich niesłusznie uznawana jest za trudną, tak naprawdę niewiele różni się od zwykłej charakterystyki postaci. Aby ją poprawnie napisać, należy trzymać się tylko odpowiedniej kompozycji.

Charakterystyka porównawcza - co to jest?

Charakterystyka porównawcza, jak sama nazwa wskazuje, to forma pisemna wypowiedzi, w której porównujemy co najmniej dwie postaci. Jej celem jest znalezienie podobieństw i różnic zestawianych obok siebie bohaterów. Jeśli wiesz, jak napisać charakterystykę postaci, z napisaniem charakterystyki porównawczej nie będziesz mieć żadnych problemów. Ten rodzaj pisemnej wypowiedzi lepiej jednak przećwiczyć wcześniej, jeśli chcesz dobrze zdać egzamin ósmoklasisty z języka polskiego.

Schemat i plan charakterystyki porównawczej

Charakterystykę porównawczą można napisać według dwóch różnych schematów – na zasadzie kontrastu lub równolegle.

Pierwszy z nich jest niczym innym jak podwójną charakterystyką postaci:

1. Ogólne przedstawienie opisywanych bohaterów;
2. Charakterystyka pierwszej postaci (cechy pozytywne i negatywne poparte przykładami zachowania, cytatami, opiniami innych bohaterów);
3. Charakterystyka drugiej postaci (cechy pozytywne i negatywne poparte przykładami zachowania, cytatami, opiniami innych bohaterów);
4. Porównanie obu bohaterów;
5. Wnioski – ostateczna ocena obu postaci.

Charakterystyka porównawcza prowadzona równolegle z kolei powinna mieć następującą strukturę:

1. Ogólne przedstawienie opisywanych bohaterów;
2. Zestawienie cech obu postaci (np. porównanie wyglądu, dobrych i złych cech charakteru) i ocena postaci dokonywana na bieżąco;
3. Wnioski – ostateczna ocena obu postaci.

Jak napisać charakterystykę porównawczą? Przydatne wskazówki

Pisanie warto zacząć od planu działania. Zaczynamy od wyboru jednej z dwóch wymienionych wyżej struktur i rozpisaniu konspektu całej wypowiedzi. W konspekcie powinniśmy skrótowo opisać, co będzie w każdym z akapitów. Każda opisywana w pracy cecha bohatera powinna być poparta cytatem, dlatego zanim zaczniemy pisać, należy znaleźć w książce odpowiednie fragmenty. Dopiero po takim przygotowaniu możemy zabrać się za pisanie. Nie warto z etapu planowani charakterystyki porównawczej rezygnować, bo choć zajmuje on chwilę czasu, to później bardzo usprawnia sam proces pisania pracy.

Przydatne zwroty i wyrażenia przy pisaniu charakterystyki porównawczej

Opisując charakterystyczne cechy poszczególnych bohaterów w charakterystyce porównawczej warto użyć takich zwrotów jak:

• jest osobą, która…
• wyróżnia się…
• cechuje ją…
• odznacza się...

Z kolei uzasadniając daną cechę charakteru fragmentem książki czy opinią innego bohatera przydatne będą takie sformułowania jak:

• może tego dowodzić...
• może o tym świadczyć…,
• dowiódł tego, gdy...
• pokazał to, wtedy…
• zauważa tę cechę inny bohater…

Przedstawiając natomiast kontrasty między dwoma postaciami warto mieć pod ręką takie zwroty jak: natomiast, z kolei, z drugiej strony, zaś, tymczasem, różni ich, dzieli ich.

Przy cechach wspólnych zaś warto pamiętać o wyrażeniach: łączy ich, ich wspólną cechą jest…, są podobni w…, zachowują się podobnie, zbliża ich do siebie itp.

Dodatkowo punktowane może być także użycie związków frazeologicznych np. czarny charakter, mieć węża w kieszeni, mieć mocny charakter, być bez serca, mieć coś we krwi, mieć gołębie serce, mieć serce kamienia, mieć serce na dłoni itp.

Przykładowa charakterystyka porównawcza

Poniżej przedstawiamy przykład charakterystyki porównawczej na przykładzie Aliny i Balladyny.

1. Wstęp - krótki opis Aliny i Balladyny, kim są dla siebie, gdzie mieszkają, jakie ogólnie obie bohaterki mają usposobienie.

2. Charakterystyka Aliny: opisanie wyglądu zewnętrznego bohaterki, opisanie jej usposobienia, przedstawienie kilku (co najmniej 3) najważniejszych cech charakteru bohaterki i poparcie ich przykładami zachowania, opisanie systemu wartości, jakim kieruje się bohaterka, przytoczenie opinii innych bohaterów na temat Aliny.

3. Charakterystyka Balladyny – analogiczna do powyższego opisu Aliny.

4. Porównanie cech bohaterów: opisanie kontrastów, a następnie analogii.

5. Ocena końcowa postaci. Autor pracy musi w tym miejscu wyrazić, jaki ma stosunek do obu postaci – co mu się podoba, a co nie.

Charakterystyka porównawcza postaci jest bardzo ważną formą wypowiedzi pisemnej, którą powinien umieć każdy uczeń kończący szkołę podstawową. Właściwy schemat pozwoli szybko opanować tę umiejętność. Podobnie jest także z innymi formami pisemnymi, które rządzą się z góry ustalonymi zasadami. Z naszych innych artykułów dowiesz się, jak napisać wypracowanie oraz jak napisać rozprawkę. Okazuje się, że nie taki diabeł straszny, jak go malują.

Aneta Żuchowska