"Potop" - streszczenie lektury

"Potop" Henryka Sienkiewicza - druga z trzech powieści tworzących Trylogię Sienkiewicza. Powieść opowiada o losach Polaków w trakcie potopu szwedzkiego. "Potop" to obowiązkowa lektura dla uczniów szkół średnich. Przeczytaj albo posłuchaj streszczenia lektury.

Spis treści

1. Autor "Potopu"
2. Geneza "Potopu"
3. Streszczenie “Potopu” - tom I
4. Streszczenie „Potopu” - tom II
5. „Potop” - tom III
6. Główni Bohaterowie „Potopu”

Autor "Potopu"

Henryk Sienkiewicz to jeden z najwybitniejszych polskich powieściopisarzy. Autor Trylogii, w której skład wchodzą: “Ogniem i mieczem”, “Potop” i “Pan Wołodyjowski”. W dorobku Sienkiewicza znajdziemy również “Krzyżaków”, “Quo vadis”, “W pustyni i w puszczy” oraz inne powieści i nowele.

Sienkiewicz jest laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za całokształt twórczości (1905).

Geneza "Potopu"

Sienkiewicz rozpoczął pisanie “Potopu” 1 października 1884 roku, a zakończył 21 sierpnia 1886 roku. Potop zaczął ukazywać się w roku 1884 jako powieść w odcinkach, w dzienniku informacyjno - politycznym “Słowo”. 

Trylogia powstała “ku pokrzepieniu serc”.

Czytaj:

Boska Komedia - streszczenie lektury

Makbet - streszczenie lektury

Dżuma - streszczenie

Streszczenie “Potopu” - tom I

Bogaty szlachcic przekazuje swój majątek wnuczce Aleksandrze Billewiczównej, a na jej męża zgodnie z umową wskazuje Andrzeja Kmicica, który również dostał spadek od Billewicza – wieś Lubicz. Przyszli małżonkowie przypadają sobie do gustu. Niestety okazuje się, że Kmicic prowadzi hulaszczy tryb życia. Wraz ze swymi towarzyszami urządzają w Lubiczu pijacką schadzkę, na której jest dużo alkoholu i kobiet, nie braknie też strzeleckich rozrywek. Oleńka dowiaduje się o wybrykach ukochanego.

Towarzysze Kmicica zostają zabici przez mieszkańców rodzinnej wioski Oleńki. Andrzej postanawia się na nich zemścić i morduje oprawców swoich przyjaciół. Kmicic jest poszukiwany, a Oleńka ratuje mu życie. Jednak zaraz po tym jak go ukrywa, wypędza ukochanego i odrzuca jego miłość. Andrzej Kmicic nie poddaje się w walce o miłość. Porywa Oleńkę. Dziewczynę odbija zakochany w niej Wołodyjowski, raniąc Kmicica. Wołodyjowski oświadcza się pięknej Oleńce ale zostaje odrzucony. Postanawia pomóc Kmicicowi naprawić jego błędy i radzi mu aby podjął walkę w obronie ojczyzny zagrożonej ze strony Szwedów.

Kmicic składa śluby bezwzględnego posłuszeństwa księciu Radziwiłłowi. Okazuje się, że książę zawarł porozumienie z Królem Gustawem Augustem, na mocy którego Litwa wchodzi w Sojusz ze Szwecją i odłącza się od Polski. Większość polskich dowódców wypowiada Radziwiłłowi posłuszeństwo czego nie robi Kmicic. Przez to ponowne traci w oczach Oleńki. Podczas rozmowy z Bogusławem Radziwiłłem okazuje się, że książę Janusz Radziwiłł działa nie w interesie Polski, a w swoim własnym. Zdenerwowany Andrzej porywa Bogusława, jednak ten mu ucieka postrzeliwszy Kmicica.

Streszczenie „Potopu” - tom II

Ranny Kmicic wysyła list do Radziwiłła, w którym wypowiada mu posłuszeństwo. Jednocześnie wysyła też list do Wołodyjowskiego, podpisując go nazwiskiem Babinicz. W treści listu pisze do Wołodyjowskiego o zdradzie Radziwiłła. Kmicic dowiaduje się o zamiarze Szwedów, którzy chcą spustoszyć jasnogórski skarbiec. Informuje o tym księdza Kordeckiego, któremu też wyjawia prawdę o sobie.

Szwedzi atakują Jasną Górę. W obronie klasztoru stanął Kmicic pod fałszywym nazwiskiem. Pod osłoną nocy wysadził szwedzką armatę, czym przyczynił się do obrony i zwycięstwa.

Z Częstochowy Kmicic wyrusza na Śląsk gdzie spotyka króla Jana Kazimierza. Towarzyszy mu w drodze do Polski. Podróżują przez góry gdzie Kmicic ratuje królowi życie i sam zostaje ranny. Myśląc, że umiera wyznaje królowi swoje prawdziwe nazwisko. Król wybacza Kmicicowi wszystkie winy.

Andrzej Kmicic dostaje od króla dowództwo nad sprzymierzonymi oddziałami tatarskimi i rusza z nimi na pomoc wojskom Sapiehy, przeciwko oddziałom Bogusława Radziwiłła. Kmicic wyjawia Sapiesze swoje prawdziwe nazwisko.

Drugi tom kończy się zwycięstwem wojsk Sapiehy nad armią Bogusława.

„Potop” - tom III

Wojska szwedzkie ponoszą klęskę, jednak Karol Gustaw decyduje się zaatakować Zamość. Znów ponosi klęskę. Polacy odbijają kolejne miasta i docierają do Warszawy. W walkach o nią bierze udział Kmicic, który bierze jako jeńca Ketlinga. Okazuje się, że Ketling pilnował porwanej Oleńki na dworze Bogusława.

Warszawa zostaje odbita, a Szwedzi wypędzeni. Natomiast Bogusław na swoim dworze oświadcza się Oleńce. Kobieta jednak go odrzuca i wraz z Anną, która również jest więziona przez Radziwiłła planują ucieczkę.

Czytaj:

"Lalka" Bolesława Prusa - tom 1

"Lalka" Bolesława Prusa - tom 2

Kmicic ze swoimi oddziałami udaje się walczyć ze Szwedami na Litwę. Walczy z wojskami Bogusława. Wojska Radziwiłła ponoszą klęskę ale Kmicic bojąc się o ukochaną daruje mu życie, gdyż nie wie, że Oleńka jest już bezpieczna.

Oddział Sakowicza napada na Wołmontowicze. Kmicic nie wie, że tam jest jego ukochana. Ratuje wioskę i wyrusza w pogoń za Szwedami. Oleńka nadal nie wie o bohaterskich czynach ukochanego i postanawia wstąpić do klasztoru.Kmicic zostaje ranny podczas służby wojskowej, trafia do Lubicza. Po drodze spotyka ukochaną, która jest bardzo poruszona widokiem ciężko rannego Andrzeja, ale nadal nie wie, że mężczyzna odkupił już swoje winy.

Andrzej Kmicic udaje się do Upity na mszę. Po mszy ksiądz odczytuje list, w którym król wyjawia zasługi Kmicica. Słyszy to Oleńka, która wybacza Andrzejowi i godzi się zostać jego żoną.

Główni Bohaterowie „Potopu”

Andrzej Kmicic – przystojny szlachcic, który początkowo prowadzi hulaszczy i awanturniczy tryb życia. W trakcie powieści czytelnicy obserwują przemianę bohatera i jego wewnętrzne dojrzewanie. Kmicic z bawidamka staje się odważnym obrońcą ojczyzny, który jest w stanie zrezygnować z własnego szczęścia. Kmicic odkupuje swoje winy pod nazwiskiem Babinicz.

Aleksandra Billewiczówna – Oleńka wedle testamentu dziadka ma poślubić Andrzeja Kmicica. Ewentualnie może wstąpić do klasztoru. Przyszły mąż początkowo bardzo przypada kobiecie do gustu, jednak jego hulaszczy tryb życia oraz nieprawe zachowanie sprawia, że Oleńka chce wstąpić do klasztoru. Po przemianie wewnętrznej Kmicica i po jego bohaterskich czynach Oleńka przyjmuje oświadczyny mężczyzny.

Jerzy Michał Wołodyjowski - „mały rycerz”, który mistrzowsko włada szablą. Nie ma szczęścia w miłości, choć jest stale zakochany. Obiekty jego uczuć ciągle się zmieniają. Zakochuje się w Oleńce, ale ona odrzuca jego zaloty. W pojedynku pokonuje Kmicica, ale postanawia mu pomóc odkupić winy. Dzielnie walczy o wolność ojczyzny.

Janusz Radziwiłł – książę, który okazuje się zdrajcą. Zawiera przymierze ze Szwedami. Wskutek jego działań, jego sprzymierzeńcy stają się wrogami.

Bogusław Radziwiłł – stryjeczny brat Janusza, człowiek o młodzieńczej urodzie. Postać negatywna, zdrajca ojczyzna, dba tylko o swoje dobro. Zakochany w Oleńce, która nie odwzajemnia jego uczuć.

Jan Onufry Zagłoba – szlachcic o charakterystycznym wyglądzie. Grupy z bielmem na oku i blizną na czole. Wzór typowego Sarmaty. Człowiek sympatyczny i dobroduszny. Gawędziarz i gaduła.

Jan Skrzetuski – przyjaciel Wołodyjowskiego. Bronił kraju w wojnie ze Szwedami. Postawiony przez Wołodyjowskiego jako wzór do naśladowania dla Kmicica.