Metoda Vojty: wskazania i przeciwwskazania

Metoda Vojty stosowana jest przede wszystkim u niemowląt, bo rehabilitacja dzieci do pierwszego roku życia przynosi najlepsze rezultaty. Asymetria ułożenia ciała, kręcz szyi, niedowłady, wodogłowie, dziecięce porażenie mózgowe czy zaburzenia ośrodkowej koordynacji nerwowej – to tylko niektóre wskazania do ćwiczeń metodą Vojty.

Spis treści

1. Metoda Vojty: przebieg rehabilitacji
2. Metoda Vojty: wskazania
3. Metoda Vojty: przeciwwskazania

Metoda Vojty (ćwiczenia metodą Vojty) wzięła swą nazwę od nazwiska czeskiego neurologa dziecięcego Václava Vojty. Po latach obserwacji rozwoju ruchowego noworodków i niemowląt doszedł on do wniosku, że nawet najmniejsze uszkodzenia układu nerwowego mogą prowadzić do zaburzeń napięcia mięśniowego, a to z kolei skutkuje utrwalaniem się nieprawidłowych wzorców ruchowych. Profesor Vojta podczas pracy z małymi pacjentami, cierpiącymi na spastyczne dziecięce porażenie mózgowe zauważył, że ucisk określonej partii ciała powoduje odruch motoryczny w innej części organizmu. W wyniku systematycznych ćwiczeń jego mali pacjenci z porażeniem mózgowym z czasem potrafili stać, a następnie zaczynali chodzić. Na podstawie własnych długoletnich doświadczeń Václav Vojta opracował metodę, polegającą na stymulacji ośrodkowego układu nerwowego, która wspomaga rozwój prawidłowych procesów ruchowych i zapobiega zaburzeniom rozwoju motorycznego.

Metoda Vojty: przebieg rehabilitacji

Profesor Vojta wskazał na kilka cech zachowania dzieci, nawet już w okresie noworodkowym, które powinny wzbudzić czujność rodziców, bo mogą świadczyć o nieprawidłowym funkcjonowaniu ośrodkowego układu nerwowego. Należy do nich m.in. prężenie nóżek, asymetryczne ułożenie ciała, które nadmiernie, mimowolnie odgina się w prawo lub lewo, nienawiązywanie kontaktu wzrokowego, odchylanie główki do tyłu i prężenie przy tym tułowia, zaciskanie piąstek z kciukiem wewnątrz dłoni, drżenie nóg lub rąk, zbyt małe napięcie mięśniowe. Wczesna diagnoza daje możliwość rozpoczęcia szybko rehabilitacji, dzięki której jest szansa, by zapobiec poważniejszym zaburzeniom rozwoju motorycznego.

Ćwiczenia metodą Vojty może prowadzić tylko i wyłącznie specjalista, który przeszedł szkolenie w tym zakresie i ma odpowiednie uprawnienia. Najpierw ogląda dziecko, uciska w różnych punktach jego ciało i obserwuje reakcje. Następnie wybiera najbardziej optymalny sposób stymulacji, dostosowany do potrzeb i wieku dziecka. Z 2-3 miesięcznym niemowlakiem można ćwiczyć kilka minut, z 7-8 miesięcznym nawet kilkanaście minut. Rehabilitant uczy też postępowania z dzieckiem rodziców, bo ćwiczenia, przynajmniej w początkowym okresie, powinny być wykonywane również w domu. Czasem rodzice martwią się, że dzieci płaczą w trakcie rehabilitacji, bo z założenia metoda Vojty jest bezbolesna. Stymulowanie jednak procesów ruchowych może być niekomfortowe dla maluszka, dlatego tym bardziej ważną rolę odgrywają tutaj rodzice, którzy w trakcie ćwiczeń powinni wspierać dziecko, być blisko, uspokajać je.

Metoda Vojty: wskazania

Wskazania do stosowania rehabilitacji metodą Vojty to przede wszystkim:

• asymetria ułożenia ciała
• wady postawy
• kręcz szyi pochodzenia mięśniowego
• niedowłady
• wodogłowie
• dziecięce porażenie mózgowe
• zaburzenia ośrodkowej koordynacji nerwowej, które obejmują różnego rodzaju nieprawidłowości czy odchylenia w spontanicznej motoryce dzieci oraz reakcjach posturalnych i odruchach.

Metodę Vojty stosuje się też w rehabilitacji dzieci z rozszczepem kręgosłupa, z zespołem Downa, uszkodzeniami splotu ramiennego, które wystąpiły w trakcie porodu, przy przepuklinie oponowo-rdzeniowej, dysplazji stawu biodrowego oraz wrodzonych miopatiach, które obejmują grupę chorób związanych z uszkodzeniem mięśni. Rehabilitację metodą Vojty najczęściej przeprowadza się u niemowląt i małych dzieci, ale może ona przynieść też pozytywne rezultaty w leczeniu dorosłych pacjentów. W takim przypadku jej celem jest odzyskanie prawidłowych wzorców motorycznych, które zostały utracone w następstwie np. choroby.

Metoda Vojty: przeciwwskazania

Przeciwwskazaniem do stosowania metody Vojty są wszelkiego rodzaju infekcje, przebiegające z gorączką (temperatura powyżej 38 stopni C), wymiotami, biegunką, czy ostre stany zapalne. Nie powinno się też wykonywać ćwiczeń w przypadku ogólnego osłabienia dziecka, np. spowodowanego szczepieniem. U dorosłych przeciwwskazaniem jest choroba nowotworowa, ciąża, problemy z układem krążenia lub niewydolność oddechowa.