- Badacze alarmują, że ponad dwie trzecie nastolatków nie potrafi bezpiecznie zarządzać finansami online
- Porady finfluencerów z TikToka i Reddita kształtują decyzje finansowe twojego dziecka, często promując ryzykowny hazard
- Analiza Światowego Forum Ekonomicznego potwierdza, że media społecznościowe stały się głównym doradcą inwestycyjnym dla 60 proc. młodych ludzi
- Kluczem do ochrony nastolatka jest rozmowa oparta na zaufaniu i wspólnej ocenie wiarygodności internetowych ekspertów
Twoje dziecko mówi o „FOMO”? Skąd nastolatki czerpią dziś wiedzę o finansach
Jeśli z rozmów swojego nastolatka wyłapujesz niezrozumiałe zwroty, takie jak „diamond hands” czy „short squeeze”, to znak, że jego świat finansów kształtuje internet. Młodzi ludzie czerpią dziś wiedzę o pieniądzach nie z podręczników, ale z dynamicznych filmików na TikToku i dyskusji na Reddicie. Ten nowy, cyfrowy slang to klucz do zrozumienia, jak pokolenie Z postrzega inwestowanie i oszczędzanie.
Skala tego zjawiska jest ogromna. Według jednej z tegorocznych ankiet aż 68 proc. młodych ludzi przyznaje, że media społecznościowe wpływają na ich decyzje finansowe. Niestety, za popularnością idzie ryzyko, ponieważ takie platformy często promują hazard i ryzykowne inwestycje w oderwaniu od rzetelnej wiedzy. Zrozumienie tego języka to pierwszy krok, by móc skutecznie rozmawiać z dzieckiem o pieniądzach i jego bezpieczeństwie w cyfrowym świecie finansów.
Kim są finfluencerzy i czy ich porady są bezpieczne dla twojego dziecka?
Twoje dziecko prawdopodobnie śledzi w sieci „finfluencerów”, czyli influencerów specjalizujących się w tematyce finansowej, którzy obiecują szybkie zyski i proste sposoby na bogactwo. Ich porady, podawane w atrakcyjnej formie, docierają do milionów, stając się głównym źródłem edukacji ekonomicznej dla młodych. Niestety, granica między rozrywką a rzetelną informacją jest tu niebezpiecznie cienka.
Jak podaje Światowe Forum Ekonomiczne w raporcie z zeszłego roku, aż 60 proc. inwestorów poniżej 35. roku życia szuka porad właśnie w mediach społecznościowych. Problem w tym, że wielu „finfluencerów” nie ma formalnych kwalifikacji, a ich rekomendacje mogą być powierzchowne lub nawet stanowić część oszustwa. To właśnie młodzi dorośli (w wieku 20-29 lat) w 2023 roku zgłosili 37 proc. strat z powodu oszustw inwestycyjnych w USA.
Brak wiedzy o finansach online. Jak wypadają polskie nastolatki?
Problem niewystarczającej edukacji finansowej młodzieży jest szczególnie widoczny w Polsce, gdzie młodzi ludzie są wyjątkowo narażeni na cyfrowe zagrożenia. Jedno z tegorocznych badań przynosi alarmujące dane. Okazuje się, że zaledwie 29 proc. polskiej młodzieży spełnia minimalny próg umiejętności w zakresie cyfrowej wiedzy finansowej. Oznacza to, że ponad dwie trzecie młodych Polaków nie potrafi zadbać o swoje bezpieczeństwo w internecie, gdy w grę wchodzą finanse online.
Ta luka w wiedzy sprawia, że są oni podatni na ryzykowne trendy, takie jak udział w schematach „pump and dump” (sztuczne pompowanie ceny aktywów) czy bezrefleksyjne korzystanie z usług „kup teraz, zapłać później”. Co więcej, jedna z tegorocznych analiz wskazuje na niebezpieczny związek między inwestowaniem a hazardem. Jak się okazuje, aż 61 proc. młodych inwestorów z pokolenia Z przyznaje się do uprawiania hazardu. Dlatego tak ważne jest, aby polskie programy edukacyjne uwzględniały zarówno klasyczne zasady, jak prowadzenie domowego budżetu, jak i kompetencje cyfrowe.
Jak rozmawiać z nastolatkiem o pieniądzach, gdy jego doradcą jest internet?
Zamiast zakazywać i krytykować, warto rozważyć przyjęcie roli trenera, który wspiera i naprowadza. Badania opublikowane przez Harvard School of Public Health w 2024 roku sugerują, że kluczem jest budowanie zaufania i rozwijanie u dziecka krytycznego myślenia. Dobrym pomysłem jest pytać, kogo ogląda, co go interesuje w świecie inwestycji i wspólnie analizować wiarygodność internetowych „ekspertów”. Zamiast narzucać swoje zdanie, lepiej pomóc mu nauczyć się oceniać ryzyko i odróżniać rzetelną wiedzę od marketingowej papki. To także świetna okazja, by wyjaśnić, na czym polega prawdziwa wartość pieniądza, jednocześnie ustalając jasne granice dotyczące domowego budżetu.
