Spis treści
- Urlop wychowawczy: trzy lata na wychowanie
- Okres urlopu wychowawczego liczy się do emerytury
- Ochrona podczas urlopu dla rodziców
- Kiedy możesz stracić pracę?
Przypomnijmy: łączny wymiar płatnego urlopu po urodzeniu jednego dziecka zwiększył się do 52 tygodni. Po wykorzystaniu tego przedłużonego urlopu, na który składają się 20 tygodni urlopu macierzyńskiego, 6 tygodni dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz 26 tygodni urlopu rodzicielskiego (te dwa ostatnie mogą wykorzystać w całości ojciec lub mama dziecka), rodzicom przysługuje także prawo do urlopu wychowawczego.
Urlop wychowawczy: trzy lata na wychowanie
Urlop wychowawczy wynosi tak jak dawniej maksymalnie 36 miesięcy, lecz tutaj nastąpiła zmiana: można go wykorzystać do ukończenia przez dziecko piątego roku życia (poprzednio do ukończenia czwartego roku życia). Pracownik, który nie chce skorzystać z tego uprawnienia, może wystąpić z wnioskiem o obniżenie wymiaru czasu pracy (najwyżej do połowy pełnego wymiaru, a więc do granicy zatrudnienia na pół etatu) w okresie, kiedy mógłby korzystać z urlopu wychowawczego. Wniosek ten jest dla pracodawcy wiążący (tzn. pracodawca nie może go nie uwzględnić). To uprawnienie do obniżenia wymiaru czasu pracy ma zastępczy charakter wobec urlopu wychowawczego. Wniosek o obniżenie czasu pracy nie może powodować żadnych niekorzystnych konsekwencji dla zatrudnionego, oczywiście poza obniżeniem wynagrodzenia stosownie do krótszego czasu pracy. Wniosek taki składa się na dwa tygodnie przed rozpoczęciem wykonywania czynności zawodowych w obniżonym wymiarze czasu pracy. Jeżeli wniosek został złożony bez zachowania terminu, pracodawca obniża wymiar czasu pracy nie później niż z dniem upływu dwóch tygodni od dnia złożenia wniosku. Urlop wychowawczy z zasady jest bezpłatny. Pracownik będący na urlopie wychowawczym może ubiegać się jednak o zasiłek rodzinny i dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego. W czasie urlopu wychowawczego składki na ubezpieczenie społeczne płaci budżet państwa. Ponadto w czasie pozostawania na urlopie wychowawczym pracownikowi przysługuje ciągle prawo do pracy na część etatu albo wykonywania pracy u innego pracodawcy, jeśli tylko to nie uniemożliwia sprawowania bezpośredniej opieki nad dzieckiem.
Okres urlopu wychowawczego liczy się do emerytury
Urlop wychowawczy przysługuje pracownicy lub pracownikowi, który ma co najmniej 6-miesięczny staż pracy. Ponadto czas urlopu wychowawczego, w dniu jego zakończenia, wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Jest to okres nieskładkowy, który brany jest pod uwagę przy ustalaniu prawa do emerytury.
Ochrona podczas urlopu dla rodziców
Po zakończeniu urlopu macierzyńskiego, dodatkowego lub rodzicielskiego firma powinna zatrudnić powracającego pracownika na dotychczasowym stanowisku, zajmowanym przez niego przed rozpoczęciem urlopu. Jeśli to niemożliwe, w rachubę wchodzi wariant powierzenia zatrudnionemu funkcji równorzędnej lub innej odpowiadającej jego kwalifikacjom. W każdym przypadku pracownikowi przysługuje nieuszczuplone wynagrodzenie, jakie otrzymywałby, gdyby nie korzystał z urlopu. Gdy pracownik wnioskuje o zatrudnienie na część etatu, przedsiębiorstwo nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez pracownika wniosku o obniżenie czasu wykonywanych czynności zawodowych do dnia powrotu do „normalnej”, czyli nieobniżonej długości świadczenia pracy. Ochrona trwa jednak nie dłużej niż przez łączny okres 12 miesięcy od momentu obowiązywania krótszego czasu świadczeń na rzecz pracodawcy.
Kiedy możesz stracić pracę?
Rozwiązanie umowy o pracę w tym okresie przez firmę jest dopuszczalne tylko w razie ogłoszenia jej upadłości lub likwidacji, a także gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika (np. w razie ciężkiego i umyślnego naruszenia przez pracownika jego podstawowych obowiązków). Firmy zatrudniające powyżej 20 pracowników mogą wypowiedzieć umowę o pracę pracownikowi korzystającemu z obniżonego wymiaru czasu pracy w razie konieczności rozwiązania stosunku pracy z przyczyn niedotyczących zatrudnionego. Jest to na przykład likwidacja stanowiska pracy czy redukcja zatrudnienia (czyli przyczyny niewiążące się z upadłością lub likwidacją pracodawcy). Dzieje się to w drodze wypowiedzenia dokonanego przez pracodawcę albo na mocy porozumienia stron. Tu sprawa wymaga drobnego wyjaśnienia. W uzasadnieniu do wyroku z 12 maja 2011 r. (II PK 6/11, LEX nr 903567) Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że możliwe jest wypowiedzenie umowy o pracę na podstawie art. 5, art. 10 ustawy o zwolnieniach grupowych, stosowanej również do zwolnień indywidualnych, z przyczyn dotyczących wyłącznie zakładu pracy, np. związanych z likwidacją stanowiska pracy.
miesięcznik "M jak mama"
