Kolposkopia - na czym polega to badanie?

Kolposkopia umożliwia oglądanie w dużym powiększeniu m.in. szyjki macicy i struktur pochwy. Badanie to wykonywane jest u pacjentek z podejrzeniem złośliwych zmian w okolicy narządów rozrodczych, ale nie tylko – jakie są inne wskazania do kolposkopii? Czy kolposkopia boli i czy mogą pojawiać się po niej jakieś powikłania?

Spis treści

1. Koloposkopia - co to za badanie
2. Jak przebiega kolposkopia?
3. Wskazania do wykonania kolposkopii
4. Przygotowanie do kolposkopii
5. Czy po kolposkopii mogą pojawić się powikłania
6. Kolposkopia w ciąży

W trakcie wizyty w gabinecie ginekologicznym u pacjentek standardowo wykonywane jest badanie ginekologiczne, a także badanie ultrasonograficzne. Możliwe jest również wykonywanie dodatkowych badań, takich jak np. pobieranie wymazu cytologicznego czy kolposkopia. O drugim z wymienionych badań, czyli o kolposkopii, mówi się współcześnie coraz więcej – obecnie kolposkopię wykonuje się w razie zaistnienia u pacjentki wyraźnych wskazań, część jednak ginekologów wyraża pogląd, że badanie to powinno być przeprowadzane rutynowo u każdej kobiety zgłaszającej się do ginekologa. Czym jednak w ogóle ta kolposkopia jest?

1. Koloposkopia - co to za badanie
2. Jak przebiega kolposkopia
3. Wskazania do wykonania kolposkopii
4. Przygotowanie do kolposkopii
5. Czy po kolposkopii mogą pojawić się powikłania
6. Kolposkopia w ciąży

Koloposkopia - co to za badanie

Termin kolposkopia powstał z połączenia dwóch greckich słów: „kolpos”, oznaczającego pochwę oraz „skopein”, które można tłumaczyć jako oglądać. Wiele pacjentek nie wie, czym jest kolposkopia i może im się wydawać, że badanie to wykonywane jest dopiero od niedawna, w rzeczywistości jest jednak zupełnie inaczej – otóż kolposkopia w świecie medycznym gości już od prawie stu lat, po raz pierwszy została ona bowiem wykorzystana w ginekologii już w 1925 roku.

Do kolposkopii wykorzystywane jest specjalne urządzenie, określane jako kolposkop. Aparat składa się m.in. z systemu optycznego, umożliwiającego oglądanie okolic żeńskich narządów rozrodczych nawet w 50-krotnym powiększeniu. Kolposkop wyposażony jest również w źródło światła, dzięki któremu poprawie ulega jakość obrazu oglądanego przez ginekologa.

W trakcie kolposkopii dokonywana jest ocena takich elementów okolic intymnych, jak srom, pochwa, powierzchnia szyjki macicy oraz dolna część jej szyjki. W jaki jednak sposób jest to dokonywane? Czy kolposkopia wymaga wprowadzania jakichś narzędzi do dróg rodnych i – co zapewne interesuje wiele pacjentek, które mają mieć wykonane to badanie – czy kolposkopia boli?

Jak przebiega kolposkopia?

Kolposkopię poprzedza założenie wziernika do pochwy – przyrząd ten umożliwia dokonanie dokładniejszej oceny badanych okolic intymnych. Już podczas umieszczania wziernika pacjentka musi znajdować się w pozycji, w której wykonywane jest później badanie – kolposkopię wykonuje się u pacjentek leżących na fotelu ginekologicznym.

Kolejnym etapem badania jest już oglądanie narządów rozrodczych. Początkowo ginekolog – dobierając odpowiednie powiększenie – dokładnie ogląda czy to powierzchnię szyjki macicy, czy też ściany pochwy. Później lekarz może zaaplikować w okolice intymne różne substancje, którymi mogą być roztwór kwasu octowego, roztwór kwasu mlekowego czy roztwór jodu w jodku potasu. Wymienione substancje stosuje się z tego względu, iż komórki prawidłowe zabarwiają się pod ich wpływem inaczej niż komórki patologiczne (np. zmienione nowotworowo) – zastosowanie barwienia umożliwia więc dokonanie oceny, czy u pacjentki nie pojawiły się jakieś patologiczne zmiany w obrębie narządów intymnych.

Badanie kolposkopowe zazwyczaj nie zajmuje dużo czasu, do jego przeprowadzenia wystarcza zwykle zaledwie kilka minut. Sama kolposkopia bolesna nie jest – nałożenie preparatów barwiących może prowadzić do pewnych dolegliwości, jednakże zazwyczaj przybierają one formę pieczenia czy dyskomfortu, ale nie bólu. Pewne dolegliwości bólowe mogą się pojawiać, aczkolwiek raczej wtedy, kiedy podczas kolposkopii pobierane będą wycinki. Nie pobiera się ich jednak rutynowo – o tym, czy w trakcie badania kolposkopowego będzie pobierany jakiś materiał, decyduje zarówno to, czy podczas badania wykryte zostaną jakieś odchylenia, jak i to, z jakiego powodu zdecydowano się na wykonanie u danej pacjentki kolposkopii.

Wskazania do wykonania kolposkopii

Podstawowym wskazaniem do kolposkopii jest wystąpienie u pacjentki jakichś nieprawidłowości w badaniu cytologicznym. W takiej sytuacji badanie to umożliwia zweryfikowanie uzyskanych wcześniej wyników cytologii. Kolposkopię przeprowadza się jednak również i w przypadku innych problemów, wśród których można wymienić:

• podejrzenie stanu zapalnego szyjki macicy,
• występowanie u pacjentki dolegliwości, których możliwą przyczyną może być rak szyjki macicy: jako ich przykłady można podać dodatkowe plamienia międzymiesiączkowe, występowanie dolegliwości bólowych w trakcie współżycia czy pojawianie się upławów o wyjątkowo nieprzyjemnym zapachu,
• stwierdzenie, np. w teście HPV, tego, że pacjentka jest zarażona wirusem brodawczaka ludzkiego,
• nadżerkę szyjki macicy.

Przygotowanie do kolposkopii

Zasadniczo pacjentki, u których ma być wykonana kolposkopia, nie muszą jakoś przygotowywać się do tego badania. Istotne jest jednak to, aby przyjść na badanie kolposkopowe w odpowiednim momencie – badania nie wykonuje się bowiem w trakcie trwania miesiączki. Zalecane jest również to, aby na kilka dni przed kolposkopią wstrzymać się od dokonywania irygacji pochwy oraz od kontaktów seksualnych. Przed badaniem nie powinno być również wykonywane badanie ginekologiczne. Takie zalecenia wzięły się stąd, że wszystkie z wymienionych mogą zaburzać wynik badania kolposkopowego.

Czy po kolposkopii mogą pojawić się powikłania

Sama w sobie kolposkopia jest badaniem nieinwazyjnym i zasadniczo jej wykonanie nie grozi pojawieniem się u pacjentki jakichś powikłań. Pewne problemy mogą się już za to pojawić wtedy, kiedy w trakcie kolposkopii będą pobierane u pacjentki jakieś wycinki. W takiej sytuacji występować mogą niewielkiego stopnia krwawienia z dróg rodnych, zwiększone jest wtedy również ryzyko wystąpienia zakażenia w obrębie okolic intymnych. Tego typu problemy pojawiają się jednak stosunkowo rzadko, dodatkowo zmniejszać ryzyko ich wystąpienia można w dość prosty sposób – pacjentkom, którym w trakcie kolposkopii pobierano jakieś wycinki, zalecane jest zachowanie abstynencji seksualnej przez okres kilku (zwykle około 5-7) dni.

Kolposkopia w ciąży

U pacjentek spodziewających się dziecka, mogą niestety występować różne choroby ginekologiczne (np. schorzenia dotyczące szyjki macicy). Jak praktycznie w każdej gałęzi medycyny, tak i w ginekologii wczesne rozpoznawanie różnych chorób jest ważne z tego względu, iż zdiagnozowane wcześnie schorzenie nierzadko można w szybki i łatwy sposób wyleczyć.

Ciąża ogranicza medykom podejmowanie wielu różnych działań, jednak ograniczenia te nie dotyczą możliwości wykonywania kolposkopii. W razie zaistnienia wskazań do tego badania, kolposkopię można wykonywać u kobiet ciężarnych – przeprowadzenie tego badania nie stanowi zagrożenia dla rozwijającego się w łonie mamy dziecka.